Küresel krizden bu yana piyasa aktörlerinin elindeki en geçerli malzeme ABD Merkez Bankası FED'in aldığı yada alacağı olası aksiyonlar... Toplam 3 parasal genişleme programının ikisinde belirsizlik biraz daha azdı. Sona eriş tarihi ve o süreç içinde enjekte edilecek dolar miktarı belli olurdu. Ancak üçüncü programın ne zaman sonlanacağı geçen yılın Aralık ayına kadar belli değildi.
Üçüncü program takvimde bir bozulma olmazsa önümüzdeki ay 10 milyar aşağı çekilecek ve Ekim ayı toplantısı ile nihayete erecek. Dolayısıyla, piyasa aktörlerinin fiyatlamaya çalıştığı faktör FED'in faiz artırımı için hangi ayda düğmeye basacağı...
Açık Piyasa Komitesi merakla beklenen faiz artırımına başlama kararını şu temel parametrelere göre verecek; Birincisi enflasyon seviyesi... İkincisi işgücü piyasasının durumu... Daha açık ifadeyle işsizlik oranı ve tarım dışı istihdam verileri. Üçüncü iktisadi faaliyetlerin hızı...
İki gün önce yayımlanan Temmuz toplantısı tutanaklarına göre komite üyelerinin bu parametreleri nasıl değerlendirdiklerine bir göz atalım. Ardından piyasalara etkisini analiz edelim. Biliyorsunuz Ağustos ayında toplantısı yok komitenin...
3 TEKEL KRİTER
Ekonomik faaliyetler kısmen hızlanıyor. Özellikle konut sektörü beklentilerin üzerinde canlanma gösteriyor. Mortgage kredi başvuruları da doğal olarak canlanmayla beraber yükseliyor. Buna rağmen birinci çeyrekte gelen daralma ile iyi gelen ikinci çeyrek ortalaması alındığında 2014'ün ilk yarısında henüz tatminkar büyüme hızına ulaşılmadığı tespitinde Komite üyeleri hemfikir olmuşlar.
Yeterli düzeyde büyüme hızına ulaşılamamasına rağmen işgücü piyasasındaki gelişmeler olumlu değerlendiriliyor. Haziran ayında tarım dışı kesimde göze çarpan sıçramanın özellikle altı çiziliyor tutanaklarda. Yarı zamanlı çalışanlarında dahil edilmesiyle işsizlik oranı yüzde 6.1'e kadar gerilemiş oldu. Kısa hatırlatma... FED üçüncü parasal genişlemeden çıkışta işsizlik oranının yüzde 6.5 düzeyine inmesini temel ölçüt olarak belirlemişti. Yellen'en başkanlığa geçmesinden sonra temel kriter genişletilmiş ekonomik faaliyetler de dahil edilmişti.
Üçüncü faktöre gelelim... Enflasyon oranı için yüzde 2 seviyesinde kırmızı çizgisi var FED'in... Her ne kadar ikinci çeyrekte enerji ve gıda fiyatlarındaki artış yüzde 1-1.5 artmış olsa da TÜFE henüz kırmızı çizginin sınırına yeni ulaştı. Ama Temmuz ayında yapılan Michigan Anketi uzun dönem enflasyon beklentileri düşüşü işaret ediliyor.
RESİM NET!
Kısaca özetlemeye çalıştığımız 3 temel faktörü yan yana getirdiğimizde karşımıza çıkan resmi FED tutanaklarının son paragrafında şöyle ifade etmiş: "Uzun vadeli öngörülerimizle uyumlu olarak, enflasyondaki yükselme ve işsizlikte azalma karşısında ekonomik faaliyetlerin düşük federal fonlama maliyetleri ile desteklenmesi gerekmektedir."
Başkan Yellen dün Jackson Hole'da konuşma yaptı. Yazımı kaleme aldığım sırada konuşmayı yakalayamadığım için ne yazık ki tahminle yetinmek zorundayım. Sanırım piyasa dostu unvanını benimseyen Başkan Yellen alışageldiğimiz "yakın zamanda yani 2015'in ortalarına kadar faiz indirimine gitmeyeceğiz. Eğer gerekirse tabii ki faiz indirimi de yapılabilir." Kısacası birbirini nötrleştiren alıştığımız cümleler.
Piyasalara olası yansımalarını unuttuğumu sanmayın çok kısa olduğu için sona bıraktım. "Piyasalar yükseldiğinde FED yakın zamanda faiz artırmaz, düştüğünde FED yakın zamanda faiz artırabilir2 diyecek aktörler. Anlayacağınız bizim tahterevalli Eylül toplantısına kadar piyasa aktörlerini eğlendirmeye devam edecek bir aşağı bir yukarı...
