Enflasyon yükseldikçe faiz ateşi de yükseliyor.
NEDEN ARTIYOR?
Enflasyondaki yükselişin birkaç nedeni var.
Maliyet enflasyonuna neden olan en temel faktör petrol fiyatlarının yükselmesi...
Temel girdilerden olan petrol fiyatlarındaki artış çok az gecikmeyle üretim maliyetlerine yansıyor. OPEC ülkeleri arzı kısıtlamaya devam yönünde geçen yılın başında aldıkları kararı kararlılıkla koruyorlar. Bu kararın etkisini kısmen sınırlayan Amerika'nın petrol üretimini artırarak arzdaki daralmaya katkı yapmaya çalışması diyebiliriz.
Gıda grubundaki artış da bir süre aradan sonra yeniden devreye girmiş görünüyor. Geçen ay bu gruptaki fiyat artış oranı TÜFE ortalamasını aşarak yüzde 18.89'a kadar gelmiş. Son aylarda kendisini hissettirmeyen ancak önceki aylarda yüksek enflasyonun baş aktörü olan birikimli kur etkisi de kuşkusuz önümüzdeki aylarda kendini hissettirecek. İthalat fiyatlarının artması hem ara mal kullanan sanayilerde maliyet artışına yansıyor hem de nihai tüketim malları kanalıyla talep enflasyonuna neden oluyor.
FAİZ YÜKSELİR KUR GEVŞER
Gelelim piyasalara etkisine...
Ne yazık ki enflasyonun yükselmesinin doğrudan yansıması faizler üzerine oluyor. Enflasyon yükselince faizler de zaman kaybetmeden paralel bir şekilde yukarı geliyor. Nedenini nominal ve reel faiz seviyeleri ayrımında aramalıyız. Enflasyonun nominal faiz oranından arındırılması ile reel faiz oranına ulaşıyoruz. Enflasyon ile faiz oranının aynı seviyede olması reel yani gerçek faiz oranının sıfır seviyesinde gerçekleşmesi anlamına geliyor. Eğer bunu kabulleniyorsa bir tasarruf sahibi parasının kullanım hakkını bankaya bedava vermiş oluyor. Bu yüzden mali kurumlar enflasyonun üzerinde bir faiz oranı ile ancak mevduat toplayabiliyorlar.
Faizlerin yükselmesi hem tüketici ve üreticilerin finansman maliyetini artıracak hem de kamu açığı finansmanını zorlayacak.
Faizlerin yükselmesi, tabii yeterli düzeyde yükselmesi bir süreliğine kur artışının önüne set çekebiliyor. TL getirilerinin yükselmesi yabancı sermayenin iştahını artırdığından döviz girişi sonucu kur biraz gevşiyor.