Son haftalarda küresel piyasalardaki belirsizlikler daha da kendini hissettirmeye başladı. Aslında belirsizliği fazla görmemek lazım... Çünkü çok ilginç alışa gelmediğimiz bir yıl geçirdi piyasa aktörleri. Pandemi nedeniyle ilk kez tanık olduğumuz sektör kapanmaları oldu. Bazı sektörler resmen durdu. Sağlık endişelerinin neden olduğu tüketim alışkanlıkları daha doğrusu yeni normallerin neler olacağı tartışılırken merkez bankaları devreye girdi ve yine tanık olmadığımız sürede ve miktarlarda likidite enjeksiyonu yaptılar. İşte bu doping etkisiyle arada bir inişlerin yanı sıra çoğunlukla yükselişlerle bugünlere geldik.
Şimdilerde "roller coasterdan" inmiş birisinin verdiği tepkiyi veriyor piyasalar.
Ne oldu bana dercesine bir şaşkınlık içinde. Neredeyse bir daha roller coastera binmeye tövbe edecekler. Neyse şaka bir yana piyasaların gerçekten başını döndürdü aşırı likidite. Dikkat ederseniz tüm varlıkların değeri yükseldi.
Altının, hisse senetlerinin ve tahvillerin getirileri resmen baş döndürdü.
Emtialarda tabi bu kervana katıldı.
OLMASI GEREKENİN ÜSTÜNDE
Altının ons fiyatı 1.400 dolarlardan 2.000 doların üzerine çıktı. Sonra 1.700 dolarlara kadar çekildi. Zira spekülatörler ortalık biraz sakinleşince bol likiditenin verdiği iştah ile hisse senetlerine balıklama daldılar. ABD hisse senedi piyasaları Nasdaq, S&P 500 ve Dow Jones birkaç ayda pandemi düşüşünü geri aldılar ve yıllık yüzde 20'nin üzerinde değer kazandılar. Hatta bazı hisse senetleri piyasa değerlerini ikiye katladı. Apple ve Amazon pandemi öncesi 1 trilyon doların biraz üzerinde piyasa değerine sahipken bugün Apple 2,1 trilyon dolar, Amazon ise 1,7 trilyon piyasa değerine ulaştılar.
Hisse senetlerinin değer açısından aşırılığı ile ilgili diğer bir göstergeye bakalım. Shiller PE iş döngüleri sırasında kar marjlarındaki değişimin neden olduğu orandaki dalgalanmayı ortadan kaldırdığı için, PE oranından daha makul bir piyasa değerleme göstergesidir.
Piyasa değeri ile ilgili genel kabul gören Shiller PE endeksi hisse senetlerinin olması gereken seviyelerinin üzerinde olduğunun sinyallerini veriyor.
Borsalar Buffett Göstergesine göre önemli ölçüde aşırı değerli konumda bulunuyor. ABD hisse senetlerinin toplam piyasa değerini toplam GSYİH'ye oranladığımızda karşımıza gerçekten ilginç bir rakam çıkıyor; % 198,8. Şu tespiti yapabiliriz, GSYİH'nın tarihsel oranına göre temettüler de dahil olmak üzere bu değerleme seviyesinden yılda % -3,1 geri dönmesi olasılığının yüksek olduğu görülüyor.
BUNDAN SONRASI ÖNEMLİ
Bu arada, Buffett Göstergesini, hisse senetleri toplam piyasa değerini GSYİH ile FED'in toplam varlklarına oranlarsak da yine aynı sonuca erişiyoruz; borsalar aşırı değerlidir. Bu göstergeye göre de bu seviyeden yılda % -1,3 oranında geri dönmesi düzeltme için olası görünüyor.
Pandemi öncesi yüzde 2,61 faiz oranına sahip ABD 10 yıllık tahvilleri yakın zamana kadar yüzde 1'in altında idi. Tahvil faiz oranları düştükçe tahvillerin değeri yükseliyor. Yani cari değeri ile piyasa faiz oranları arasında negatif korelasyon söz konusu.
Merkez bankaları 2008 krizinde olduğu gibi işin kolayına kaçtı ve piyasaları likiditeye boğdular. Bakalım bundan sonra işin içinden nasıl çıkacaklar.