Temmuz ayı enflasyon verileri Merkez Bankası'nın beklediği gibi biraz daha yukarı geldi. Bir taraftan Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi arttı, diğer taraftan aralarındaki makas biraz daha açılmış oldu. Tam kapanma sonrası Haziran'da yeniden normalleşmeye geçildiğinden ertelenmiş talebin devreye gireceği ve enflasyonu tetikleyeceği biliniyordu.
TÜFE geçen ay yüzde 1.80 artarken maliyet enflasyonun ölçütü Yİ-ÜFE yüzde 2.46 düzeyinde yukarı gelmiş.
Aylık veriler sonrasında TÜFE yıllık bazda yüzde 8.95 seviyesine yükselmiş oldu. Oysa TÜFE için beklentiler revizyon öncesinde yüzde 10'un biraz üzerinde kalıyordu.
TÜFE'nin yukarı yönlü hareketinde başta gıda olmak üzere ulaştırma grubu ve sağlık, ev eşyaları etkili olmuş. Gıda grubunun Haziran ayında olduğu gibi halen güçlü etkisini koruması gerçekten gözardı edilmemesi gereken bir gelişme.
Çünkü Haziran enflasyonu analizinde de değindiğimiz gibi içinde bulunduğumuz mevsim gereği arz tarafının güçlü olması gerekiyordu. Daha önceki yılların aynı dönemleri ile karşılaştırdığımızda tam tersi resmi görüyoruz. Yani bu dönemlerde gıda fiyatları arz tarafından gelen olumlu etki ile makul düzeylerde kalırdı.
GIDA ETKİLİ OLDU
Altını çizmemiz gereken diğer dikkat çeken konuda şu; TÜFE'nin daha da yükselmesini alkollü içecekler, giyim ve eğitim grupları engellemiş. Daha önce alkollü içecekler ve tütün grubunda vergi ayarlamaları kullanılır ve bu yüzden bu grupta fiyat artışı olurdu. Ancak bir süredir vergi ayarlaması yapılmadığı için fiyat artışları da oldukça sınırlı kalıyor. Giyim grubu doğal olarak olumlu katkı yapıyor içinde bulunduğumuz mevsim gereği.
Aynı şekilde eğitim de öyle.
Yİ-ÜFE geçen ay yüzde 2.46, yıllık bazda ise yüzde 44.92 düzeyinde gerçekleşmiş.
Rakamın yükselmesinde aramal grubu geçen ay olduğu gibi yine ilk sırada yer almış. Yıllık artış yüzde 57.23'e kadar çıkıyor. İmalat sektörünün yüzde 47.86'lık üretiminde maliyet artışları etkili olmuş. Dayanıklı tüketim malları ve sermaye malları gibi gruplar ise sırasıyla yüzde 31.58 ve yüzde 31.38 oranında kalmışlar. Aylık değişimde Haziran ayında çok etkili olan enerji, Temmuz'da yıllık bazda ortalamaya yakın düzeyde kalırken aylık bazda yine ortalamanın üzerine çıkmış yüzde 4.12 artış ile.
ARADAKİ MAKAS AÇILDI
Bir süredir iki enflasyon göstergesi arasındaki fark açılıyordu. Temmuz ayında yeni bir rekor geldi. TÜFE yüzde 18.95, Yİ-ÜFE ise yüzde 44.92. Maliyet enflasyonu talep enflasyonunun iki katını geçti.
Şu gerçeğe bir kez daha vurgu yapalım;
Gecikmeli de olsa maliyet tarafındaki artışın bir kısmı tüketici tarafına yansıyor. Bu oran genellikle yüzde 30 ile 40 aralığında değişiyor. Bu tespiti dikkate aldığımızda Merkez Bankası'nın yılsonu hedefi olan yüzde 14.1'i tutturması için bundan sonra enflasyonun sıfıra yakın seviyelerde gerçekleşmesi gerekiyor.
Son enflasyon verisi Merkez Bankası'nın politika faiz oranı seviyesine ulaştı.
Yani reel faiz oranı sıfır oldu. Malum Merkez Bankası reel faizlerin kesinlikle pozitif olacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Önümüzdeki hafta PPK'nın toplantısı var.
Faiz artıramayacak. Bu belli artık... Peki, ne yapabilir? Sadece enflasyondaki yükselişin geçici olduğu, sonbahar itibariyle düşüşe geçeceğini söyler. Basit bir sözlü yönlendirme yapar kısacası.