Para Politikası Kurulu'nun son faiz indirimi ve sonrasında gelen açıklamalar döviz piyasasındaki oynaklığı daha da artırmıştı. Merkez Bankası'nın da kabul ettiği gibi kurların kontrolden çıkmasıyla gerçek dışı seviyeler test edilmeye başlamıştı.
Tam bu aşamada Merkez Bankası 2014'ten bu yana ilk kez kurlara doğrudan müdahale etti. Basın duyurusunda, "Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir" bilgi notunu düştü.
Doğrudan döviz satışının yanı sıra yine döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumlarını gerekçe göstererek Borsa İstanbul A.Ş.
Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası nezdinde işlem yapılmaya başladı.
KUR HAREKETLERİNİ DİKKATE ALDI
Merkez Bankası'nın bu çabalarının iki boyutu var. Birincisi döviz arzını artırarak kurların daha da yükselmesinin önüne geçmeye çalışıyor. İkincisi ise piyasalara 'ben buradayım, kurları tamamen dalgalanmaya bırakmadım' mesajı veriyor. Bu mesaj gerçekten önemliydi. Eylül ayından bu yana enflasyondan bağımsız bir para politikası rotasına geçildi. Daha doğrusu cari açığın makul seviyelere çekilmesi, yabancı sermaye bağımlılığının azaltılması bu sayede sıcak paranın iştahını artıracak yüksek faize gerek kalmaması ve sonuçta enflasyonun gerilemesi gibi bir politika çerçevesi benimsendi.
Doğal olarak böyle bir patika döviz kurlarında sağlıksız fiyat oluşumuna neden olacaktı. İşte Merkez Bankası'nın bu gerçeği kabullenmiş olması ve müdahale yapması kurlar için bir üst sınırın varlığını somutlaştırdı. Yani 'yükselirse yükselir bizim için önemli değil' diyen bir Merkez Bankası yokmuş.
Gelelim son hamlesinin diğer boyutuna... Çok net tespit yapabiliriz. Çünkü defalarca tanık olduğumuz bir uygulama. Merkez Bankası'nın döviz satması palyatif bir önlemdir ve olumlu etkisi kısa bir süre kendisini gösterebilir. Nitekim 12'lere doğru gerilediğinde sadece birkaç saat kalabildi bu seviyelerde.
Hemen alım fırsatı olarak değerlendirildi 12'ler.
Demek ki kurların yükselme beklentisi ağır basıyor.
DOLARİZASYON ENGELLENMELİ
Merkez Bankası'nın döviz satışı birkaç kez olabilir ve devamı gelmez. Bu yüzden etkili olmasını bekleyemeyiz.
Buna karşın kur oynaklığının varlığını ve ekonomiye zararlarını kabullenmesi atacağı adımların tahmininde umut verici olması açısından önemliydi. Böylece bir nebze de olsa 16 Aralık toplantısına kadar zaman kazanmış oldu.
Şu gerçeği bir kez daha hatırlayalım.
TL'nin güçlenmesi ve anlamlı bir getiriye sahip olması, yabancı sermaye için değil büyük oranda yurtiçi yerleşiklerin başvurduğu dolarizasyonun önüne geçmek için hayati önem taşıyor. Faiz oranları yüksek olduğu dönemde yabancı sermaye çıkış yapmış ve tahvil pozisyonlarını 5 milyar doların altına çekmişlerdi bile. Yurtiçi yerleşikler yüksek enflasyon dönemlerinde alım güçlerini koruyacak TL getirisi elde edemeyeceklerine inanıyorlarsa tabii aynı zamanda güven kaybı ve belirsizlik algıları artıyorsa para ikamesi yapmayı tercih ediyorlar. Enflasyon beklentilerini yükseltmeleri ile taleplerini de öne çekiyor. Böylece elektrik devresi gibi birbirini besleyen bir sarmal oluşuyor.
Bu arada yabancılar yüksek TL getirisinden değil kurların yükselmesi sonucu çok değer kaybeden şirket hisse senetlerinden yararlandılar.
Merkez Bankası yurtiçi yerleşiklerin alım gücünü korumak için dövizden medet uman yaklaşımlarını kıracak bazı rasyonel önlemler alır.