BİST 100 Endeksi geçen haftadan bu yana yukarı yönlü hareketine devam ediyor. Geçen hafta yüzde 6,6 yükselişle tarihi zirve noktasını 2.600 seviyesinin üzerine taşıyabildi. İlginç bir durum var aslında.
Türkiye ekonomisinde riskler artıyor, CDS 700 puanlarda seyrediyor, başta ABD borsaları olmak üzere hisse senetleri kan kaybediyor, tüm bunlara karşın BİST genel eğilimden kopuk bir şekilde yükseliyor. Madalyonu çevireyim; yükselişi çok da yadırgamamak lazım çünkü hisse senetlerinin piyasa değerleri özellikle de dolar bazında oldukça cazipti.
Halen de cazip. Daha önce dolar bazında bu değerlerin üç katı seviyelere tanık olmuştuk.
Borsayı daha doğrusu hisse senetlerinin yükselişini destekleyen önemli bazı faktörler var. Birincisi yukarıda değindiğim gibi fiyatlarının dolar bazında çok cazip olması. İkincisi alternatif yatırım araçlarının bir kısmının enflasyon karşısında yatırımcıyı koruyamıyor olması. Mevduat hesapları ve sabit getirili devlet iç borçlanma araçları enflasyon karşısında negatif reel getiriye sahipler. TÜİK'in en son açıkladığı Nisan ayı "Finansal Yatırım Araçları Reel Getiri Oranları" çalışmasına göre mevduat hesaplarının enflasyondan arındırılmış bir aylık getirisi yüzde -5,67, devlet iç borçlanma araçlarınınki ise yüzde -2,04 olmuş. BİST 100 ise enflasyon sonrası getirisi artıda olan tek yatırım aracı olmuş.
KISA VADEDE YÜKSEK KAR ÇABASI
Üçüncü faktör ise dövizi daha düşük seviyelerden alamamış dolayısıyla kayba uğrama algısı yapanların kısa vadede kayıplarını telafi etme arayışlarında borsaya yönelmeleri. Kısacası TL'de olup döviz ve altının yatay gideceğini öngörüp TL enstrümanlarında sermaye kaybına uğramış olanlar borsaya akın ediyorlar.
Yabancılar borsadan çıkarken yerleşikler pozisyonlarını artırıyorlar. 2007 yılında yüzde 70'lere ulaşmış olan yabancı oranı şu günlerde yüzde 35,69 ile önceki seviyesinin yarısına kadar inmiş durumda. Dolayısıyla borsayı tamamen yerli yatırımcılar bu seviyelere taşıyorlar. Zaten kritik "daha nereye kadar taşıyabilirler" sorusu da tam bu noktada karşımıza çıkıyor. Malum enflasyon karşısında reel gelirler hızla geriliyor. Bırakın tasarruf etmeyi ancak tüketimini karşılamaya çalışıyor hane halkı. Dolayısıyla ilerleyen aylarda borsanın yükselişinin devamını çoğunlukla kurumsal yatırımcılar ve küçük oranda da bireysel yatırımcılar belirleyecekler. Yabancıları sorarsanız yanıtım çok net; kurların gelişmesine ve risk algılarına göre giriş kararı verecekler. Yabancı yatırımcıların durumu doğal olarak yerlilerden farklı... Onlar dövizle geliyorlar, dövizlerini TL'ye dönüştürüp TL cinsi getiri elde ediyorlar ve nihayetinde ileri tarihli kurdan yeniden dövize yani kendi paralarına dönüyorlar. Bu süreçte TL'nin değer kaybı onların döviz cinsinden getirilerini olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla kurların yukarı yönlü hareketinin süreceği algısı yaparlarsa borsaya gelmezler. Bırakın gelmeyi kalan "bıyıksız" yani yurtdışındaki Türkler dışında gerçek yurtdışı yerleşikler borsadan çıkmaya devam ederler.
BAZI GÖSTERGELER TUTARLI DEĞİL
Dikkat çeken bir gelişmeye de değineyim.
BİST'de işlem gören hisse senetleri ve sektörlerdeki ayrışma her geçen gün daha da belirginleşiyor. Bir birim kazanca karşılık ödenen fiyatı gösteren fiyat kazanç oranı -39,39 ile 249,24 aralığında, piyasa değeri ile defter değeri oranı da aynı şekilde 0,29 ile 18,92 aralığında değişiyor. Üstelik analizde dikkate aldığımız oranların birbiri ile tamamen zıt olduğu hisse senetleri de göze çarpıyor. Bu arada şirket isimlerini bilinçli bir şekilde paylaşmadığımı vurgulamak isterim.
Sonuçta şuraya gelmeye çalışıyorum. BİST 100 endeksinin yönü bir süre daha yukarı olacak gibi görünüyor. Tabi iki hafta önce yaptığı gibi arada bir soluklanacağını yani yatay hareket edeceğini de unutmayalım. Ama uzun süre SPK'da çalışan birisi olarak şu naçizane hatırlatmayı yapayım. Bireysel yatırımcılar hisse senedi seçiminde çok dikkat etmeliler.
Biraz daha belirsizliklerin yoğunlaşacağı risk algılarının artacağı bir döneme giriyoruz.