Çalışanlar, işverenin sözleşmeye aykırı hareket etmesi, yasalara uymadan eksik maaş verip gerçek maaşı bordroda gizlemesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması gibi sebeplerle iş akitlerini feshedip, yani istifa edip tazminatlarını alabiliyor. Buna karşın işverenler de benzer sebeplerle bildirimsiz olarak sözleşmeyi feshedip çalışanını işten çıkartabiliyor.
Haklı fesihi düzenleyen maddelerin dışında çalışanın da işverenin de uyması gereken kurallar var. Çalışanların bazı davranışları yine işverene tazminatsız fesih yetkisi veriyor.
Özellikle işyerinde çalışma düzenini bozan, verimi olumsuz etkileyen davranışlar burada önem kazanıyor. Teknolojinin gelişmesiyle artık çalışanlar telefonlarını ceplerinde taşıyor.
Dolayısıyla istedikleri an konuşabilip internette dolaşabiliyor.
Ancak bunun da bir sınırı var. Mesai saatlerinde işverenin koyduğu kurallara uyup verdiği işleri yapmakla yükümlü olan çalışan bu zamanı internette geçirirse sonuçlarına katlanıyor.
Atılmaya sebep olan davranışlardan bazıları şöyle:
İşyerinde rahatsızlığa yol açacak şekilde arkadaşlarından sürekli borç istemek.
Verilen işi tüm uyarılara rağmen kasten eksik yapmak.
İş ortamını olumsuz etkileyecek şekilde iş arkadaşlarıyla ilişkiye girmek, ya da iş arkadaşlarını taciz etmek.
İşini aksatacak şekilde uzun telefon konuşmaları yapmak, internette dolaşmak, yasaklı sitelere girmek.
İşini aksatacak şekilde sosyal medyada sohbet etmek, vakit harcamak.
İşe geç gelmeyi adet haline getirmek.
Kendisine emanet edilen ekipmanları hor kullanmak, özel işlerinde kullanmak.
İşverenden izin almadan ek iş yapmak.
İşyerinde konulan kurallara örneğin sigara yasağına uymamak.
Buna benzer konularda ısrar eden çalışanlar için işverenin çıkartma yetkisi bulunuyor. Hatta Yargıtay'ın kararlarına göre bu şekilde işten atılan çalışan kıdem tazminatını da alamıyor.
Yargıtay burada tazminat verilip verilmemesini karara bağlarken 'işin aksatılıp aksatılmamasını' ölçü olarak kabul ediyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
01.10.1976 doğumluyum, 02.09.1994 sigorta girişim. 7500 iş günüm var. Ne zaman emekli olurum? (Yücel)
25 yıl 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız var. Yılınız 2019'da dolacak. Priminiz tamamlanmış.
Yaşınızın dolacağı 01.10.2031 tarihinde emekli olursunuz.
1981 doğumluyum. 1997 de sigorta girişim var. Şu an 4600 prim günüm bulunuyor. 2010 ve 2013'de iki çocuğum oldu ne zaman emekli olurum? (Demet)
20 yıl en az 5900 gün ve 53 yaş şartlarınız var. Sigorta tarihine göre bu 54 yaş ve 5975 gün de olabilir. Eğer çalışma imkanınız yoksa doğum borçlanması yaparak 1.440 gün kazanabilirsiniz. Sizin 1300 ya da 1.375 güne ihtiyacınız var. Borçlanarak tamamlayıp yaşı beklersiniz.
17.05.1998 tarihinde SSK'lı çalışmaya başladım. 6.450 günüm var. 07.06.1978 doğumluyum. Ne zaman emekli olurum? (Serap)
20 yıl 54 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Yılınız bu sene dolacak. Priminiz tamam. 97.06.2034 tarihinde emekli olursunuz.
01.08.2001'de işe başladım. 13.07.1961 doğumluyum. 4430 iş günüm var . Halen çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Narin BAŞ
İşe giriş tarihinize göre 58 yaş ve 7000 gün prim şartlarınız var. Çalışmaya devam ederek priminizi tamamlamanız gerekiyor.
Toptan ödeme alınır
19.07.1958 doğumlu erkek kardeşim sigortalı olarak çalışmakta iken 07.10.2015 tarihinde vefat etmiştir. Kardeşimin sigortaya giriş tarihi 05.06.1975 olup 1260 sigorta günü vardır. Bu primleri varisleri geri alabilir mi? Birgül AKÇETİN
Öncelikle başınız sağ olsun. Vefat eden sigortalıların ödemiş oldukları primleri varislerinin talep etme hakkı vardır. O yüzden kardeşinizin yatırdığı primleri toplu olarak geri almak için SGK'ya başvuru yapılabilir. Yalnız burada tek şart kardeşinizin eş veya çocuklarına yetim ya da dul maaşı bağlanmamış olması gerekiyor.
Primlerin sigortalılara veya hak sahiplerine toptan ödeme olarak geri verilmesi sırasında sadece uzun vadeli sigorta kolları olarak nitelenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarına ödenmiş olan (yüzde 20) primler iade edilir. Miktar bugünkü rakamlarla güncellenir.
Emeklilik için 360 gün 08.02.1960 doğumluyum. 01.08.1996'da SSK var. Şu an 3240 günüm bulunuyor. Çalıştığım işyeri iflas etti ve ben çalışmıyorum. Kalan eksik primi ödeme yapabilir miyim? Dürdane YEDİGÜLLER
Kalan günleri toplu olarak ödeme imkanınız bulunmuyor maalesef. Onun için günü gününe ödemek gerekiyor.
Yalnız 1996'dan sonra eğer doğumlarınız varsa bunları borçlanabilirsiniz. Şu anda bir çocuk için 720 gün hakkınız var. Bunun 360 gününü ödeyip 3.600 günü tamamlarsanız.
Böylece 58 yaşında emekli olursunuz. Çocuk yoksa 360 gün isteğe bağlı sigorta ödeyip yine 58 yaşında emekli olursunuz.
Ya da bir işyerinde 1 yıl çalışıp 360 günü tamamladıktan sonra emekli olursunuz.