Yarın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü. Birçok yerde toplantılar kutlamalar yapılacak ve kadın haklarından bahsedilecek.
Umarız bu toplantılar kadın haklarının gelişmesine yardımcı olur. Biz de tüm kadınların bu özel gününü kutluyoruz.
Çalışma hayatında kadınlar için çok önemli avantajlar söz konusu.
Bugün özellikle emeklilik için olanlar hakkında bilgiler vermek istiyorum. Türkiye'de emekli olabilmek için yaş, yıl ve prim şartlarının üçünün aynı anda tamamlanması gerekiyor.
Bunun için de çeşitli yollarla prim ödemek, erkekler için sigortadan sonra 25 yıl kadınlar için 20 yıl beklemek, yine işe ilk girilen tarihe göre belli bir yaşı doldurmak gerekiyor. Bu noktada 9 Eylül 1999 öncesi işe girenler daha avantajlı.
Sonrasında işe girenler için hem prim günü arttı hem de yaş şartı yükseldi. Son yapılan düzenlemeyle kadınların borçlanabilecekleri çocuk sayısı 2'den 3'e çıkartıldı. Bu sayede kadınlar her çocuk için 2 yıl olmak üzere 6 yıl kazanıyor. Bu da toplamda 2160 gün prim anlamına geliyor.
Üstelik bu haktan sadece SSK'lılar değil memur ve Bağ- Kur'lu anneler de yararlanabiliyor.
Burada ilk şart çocukların sigortalı olduktan sonra doğmuş olması.
Daha sonra çocuğun yaşaması gerekiyor.
Bir diğer şartta borçlanılacak dönemde çalışmıyor olmak isteniyor. Bu borçlanma annelerin 6 yıl erken emekli olmasını sağlıyor. Bir örnekle anlatalım:
Ayşe hanım 20.05.1991 yılında sigortalı oldu. Ayşe hanım 1970 doğumlu. Sigortadan sonra 3 çocuk dünyaya getirdi.
Bu yüzden de fazla çalışma imkanı bulamadı ve ancak 3.300 gün prim ödeyebildi.
Ayşe hanım için emeklilik şartları 20 yıl 47 yaş ve 5450 gün.
Yılı ve yaşı dolmasına rağmen primi eksik olan Ayşe hanım emekli olamıyor.
Primini tamamlaması için 6 yıl yani 2150 gün daha çalışması gerekiyor. Bu durumda emekli olacağı tarih 2023 olacak. Oysa Ayşe hanım doğum borçlanması yaparak bu 2.150 günü öderse hemen emekli olabilir ve 6 yıl çalışmak zorunda kalmaz.
ENGELLİ ANNESİ DE ŞANSLI
Yasalarımız engelli çocuğu bulunan anneler için erken emeklilik imkanı tanımış durumda. Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor.
Bu süre yaş şartınızdan da düşülüyor. Bu imkan sadece biyolojik annelere değil, evlat edinen annelere de tanınıyor.
ÇALIŞMAYA GEREK YOK
Ev hanımlarının emekliliği için de yasalarımızda bazı imkanlar var. Bunlardan birisi de isteğe bağlı sigortalı olmak.
İsteğe bağlı sigorta ile Bağ-Kur kapsamında ev hanımları her ay prim ödeyerek emeklilik imkanına kavuşuyor, ya da eksik primlerini tamamlayabiliyor.
Üstelik primleri ödedikleri sürece kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler açısından sağlık hizmetlerini de ücretsiz alabiliyorlar.
SİGORTA ÖNCESİ DOĞUMLAR
Annelerin önemli bir istekleri mevcut. Sigortalı olmadan önce yani çalışmaya başlamadan önce doğum yapan anneler bu süreleri de borçlanmak istiyorlar.
Bu imkan erkeklerin askerlik borçlanmalarında tanınmış bir hak. Ancak anneler kullanamıyor. Umarız annelerin bu istekleri duyulur ve değerlendirilir.
ESNAFIN PRİM SORUNU
Eşim Bağ-Kur'lu esnaf. Bağ-Kur başlama tarihi 03.04.1998 prim günü dolunca prim ödemeye devam edecek miyiz? Daha önce emekli olabilir mi? Sadık ÇALIKIRAN
Esnaf ve sanatkarlar için emeklilik şartları SSK'lı lara göre daha zor. Özellikle prim gün sayısı bakımından arada ciddi farklar bulunuyor. Örneğin eşinizle aynı gün SSK'lı olan bir başka kadın çalışan 5975 gün prim ödeyip emekli olabilecekken eşinizin 7.200 gün prim ödemesi gerekiyor. Yaş şartı ise 54 olacak. Eğer aralıksız ödediyseniz prim gün sayısı bu yılın nisan ayında dolacak. Yaşını beklemesi gerekecek. Yaş beklerken eğer vergi kaydı açık olursa Bağ-Kur primini ödemeye devam etmesi isteniyor. Bu konuda bazı çalışmalar gündemde. Primi dolup yaşı bekleyen Bağ-Kur'lunun sadece GSS primi ödemesi talep ediliyor. Umarız sonuçlanır ve fazladan prim ödeme durumu ortadan kalkar.
SAĞLIK TAZMİNAT SEBEBİ
Yaklaşık 10 yıldır bir firmada çalışıyorum. Ancak yaşım da ilerlediği için bazı sağlık sorunlarım oluyor. Rapor alsam da çalışmak zor geliyor. Sağlık sorunlarımı gerekçe göstererek ayrılırsam tazminat alabilir miyim? Feride YILMAZ
İş Kanunumuz hem işçiye hem de işverene sağlık sebepleri ile bildirimsiz derhal fesih hakkı tanımıştır. Fakat yasa bunun sınırlarını da çizmiş durumda.
Öncelikle bu sınırların sizin durumunuza uyup uymadığına bakmanız lazım. Yasada "İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa iş sözleşmesini derhal feshedebilir" deniliyor.
Dolayısıyla bu tariflere uymadan bir sağlık sebebi gerekçe gösterirseniz tazminatınız yanabilir.