Sosyal güvenlik sistemimizde çalışanların ya da emeklilerin öldükten sonra geride kalan eş ve çocuklarına bir maaş güvencesi getiriyor. Böylece sigortalı vatandaş vefat ettiğinde belli oranlarda eşine dul maaşı, çocuklarına da belli şartlarda yetim maaşı bağlanıyor. Ancak şartlar SSK ve Bağ-Kur'a ya da Emekli Sandığı'na göre değişiklikler gösteriyor.
01.10.2008'den sonra Bağ- Kurlular ve Emekli Sandığı'na tabi olanlar için 1800 gün (60 ay-5 yıl), SSK'ya bağlı olanlar için ise 900 gün (30 ay) prim ödeme şartı aranıyor. Yani eğer 5 yıl sigortalılığı tamamlamadan ya da 900 gün primi ödemeden ölürseniz eşinize ya da çocuklarınıza bir maaş bırakamıyorsunuz.
2008'den önce de bu sınırlar çizilmişti ama bir kolaylık sağlanıyordu. O da borçlanma imkanı. Yani eşiniz ya da çocuklarınız siz öldükten sonra askerlik borçlanması yaparak bu süreleri tamamlayabiliyorlardı.
Şimdi SGK'ya gittiğinizde bu borçlanma talebiniz reddediliyor.
VATANDAŞ BORÇLANMAK İSTİYOR
Bu konuda Yargıtay 21. Hukuk Dairesi'nin olumlu bir kararı bulunuyor., Ancak daha sonra başka kararlarda Yargıtay'dan borçlanılamayacağı hükümleri de yer aldı.
Vatandaş ise bu konuda bir kolaylık gösterilmesini bekliyor.
Yasa metninde yapılacak bir değişiklik kafa karışıklıklarını da giderecektir. Yasadaki 'borçlanmalar hariç' cümlesi değiştiğinde vatandaş için kolaylık da sağlanmış olacaktır.
Sanırız yetkililerimiz bu konuyu değerlendirip vatandaşın mahkeme kapılarında beklemelerinin önüne geçecektir.
İki maaşın şartları
Dul kadın evlenmediği sürece kocasından maaş alıp hem de sigortalı olarak çalışabilir veya emekli maaşı alabilir.
Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne babasından maaş alıyor.
Çalışmaya başlarsa SSK ya da Bağ-Kur'dan bağlanan maaş kesiliyor. Emekli sandığından bağlanan maaş ise kız çocuk SSK'lı ya da Bağ-Kur'lu olursa kesilmiyor, memur olursa kesiliyor.
Eğer anne babanın ikisi de ölmüşse kız çocuk ikisinden de maaş alabiliyor. Yüksek olanın tamamını diğerinin yarısını alıyor.
Ekim 2008'den önce dul kadınlar çalışmıyorlarsa kurumlar farklı olmak şartıyla hem babadan hem de eşten çift maaş alabiliyorlardı. 2008'den sonra ise bu uygulama kalktı.
10 yıl primle emeklilik
Babam 29 Haziran 1955 doğumlu. 06.04.2006 tarihinde sigorta başlangıcı var ve 3900 günü de prim gün sayısı.
Şu an 63 yaşında. 3600 güne göre emekli olabiliyor mu ve emekli olursa ne kadar maaş alır? Eksik günleri nasıl ödeyebiliriz?
Gilman KELOĞLU
Babanızın sigorta girişine göre emeklilik şartları 60 yaş ve 7 bin gün olarak belirleniyor. 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta olanlar için 10 yıl prim ödeyerek yani 3.600 gün primle emeklilik imkanı bulunuyor. 15 yıl ve 3.600 günü dolduranlar belli bir yaş şartıyla emekli olabiliyor.
Ancak babanız gibi bu tarihten sonra sigortalı olanlar için 3.600 günle kısmi emeklilik mikanı yok. Onların kısmi emeklilik şartları 4.500 gün ve 25 yıllık sigortalılık. Babanızın 7 bin günü tamamlaması ya da 4.500 günü tamamlayıp 2031 yılını beklemesi gerekiyor. Kalan günleri toplu olarak ödeme imkanı maalesef bulunmuyor.
Toplu ödeme imkanı yok
Ben 1980 doğumluyum.
2000 senesinden çalışmaya başladım. ve 2008 son aylarında işten ayrıldım. Dışarıdan toplu ödeme yapıp primimi doldurabiliyor muyum? Şu anda 3103 günüm var.
İnci EVİLYA
İşe giriş tarihinize göre 58 yaş ve 7 bin gün prim şartlarınız var. Dolayısıyla 3.987 gün daha prim ödemeniz gerekiyor.
Dışarıdan prim ödeme imkanı var ancak toplu ödeme imkanı yok. Yani isteğe bağlı sigorta ile her ay prim ödeyebilirsiniz.
Ayrıca eğer 2000 yılından sonra çocuğunuz olduysa üç çocuğa kadar borçlanarak 2.160 gün kazanabilirsiniz. Tüm primlerinizi doldurmuş olsanız dahi yaş şartınız 58, unutmayın.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
13.09.1993 tarihinde staj sigortası başladı. İlk sigortam 1995 yılında yapıldı. 6.549 günüm var. Doğum tarihi 08.05.1976 Özlem TUFAN Emeklilik hesabınız 1995 yılındaki sigortanıza göre yapılıyor. Buna göre de en az 51 yaş ve 5750 gün gerekiyor.
Yaş şartı işe girdiğiniz aya göre 52 de olabilir. Priminiz tamam yılınız da dolmuş. Yaşınızın dolacağı 08.05.2027 ya da 2028 tarihinde emekli olursunuz.
16.11.1976 doğumluyum.
İşe giriş tarihim 2004.
Ne zaman emekli olabilirim?
Sinan KANLI
İşe giriş tarihinize göre 60 yaş ve 7 bin prim günü şartlarına tabisiniz.
18.03.1985 girişliyim.
2800 günüm var. İki çocuğum var. Ne zaman emekli olabilirim?
Nilgün CAN
20 yıl 41 yaş ve 5 bin prim günü şartlarınız var. Yılınız tamamlanmış. İki çocuk işe girişten sonra ise 1440 gün kazanırsınız ama bu da yetmez.
Primleri tamamlayıp yaşı bekleyeceksiniz.