Sosyal güvenlik sistemimizde çalışanları iş hayatında olduğu gibi ayrıldıktan sonra da koruyan düzenlemeler var. Bunlardan birisi de işsizlik maaşı. Çalışanlar işten belli şartlarda ayrıldıktan sonra 10 aya kadar işsizlik maaşı alabiliyorlar.
İşsizlik maaşı asgari ücrete göre belirlendiği için de her yıl artıyor.
Bu yıl asgari ücretin brüt 2.029,5 TL olmasından sonra işsizlik maaşı rakamları da yükseldi. En düşük işsizlik maaşı damga vergisi düşüldükten sonra 805.63 liraya en yüksek işsizlik maaşı da bin 611.28 liraya çıktı. İşsizlik maaşı alınan brüt ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Ancak brüt asgari ücretin yüzde 80'ini geçemiyor.
İşten kendi kusuru dışında ayrılanların son 3 yılda 600 gün prim ve son 120 gün de aralıksız prim ödemeleri şartıyla işsizlik maaşı alma hakları var.
Bu genel bilgileri verdikten sonra bize gelen işsizlik maaşıyla ilgili sorulara cevap verelim.
İşyerinden hamileliğim dolayısıyla ayrılsam maaş alabilir miyim?
İşsizlik maaşını her ne sebeple olursa olsun istifa edenler alamıyor.
Dolayısıyla hamileliğinizi öne sürerek istifa ederseniz maaş alamazsınız. Çıkartılmış olmanız gerekiyor.
Evlilik nedeniyle tazminatımı alıp ayrıldım işsizlik maaşına başvurabilir miyim?
Tazminatınızı almış olsanız bile kendi isteğinizle ayrıldığınız için işsizlik maaşı alma hakkınız bulunmuyor. Ancak tazminatınızı alma hakkınız var.
İşsizlik maaşına başvurma süresi var mı?
Evet iş akdinizin feshedilmesinden sonraki bir ay içinde başvurmanız gerekiyor. Bu süreyi kaçırırsanız yine işsizlik maaşı alırsınız ancak alacağınız süre azalır. Yani bir ay geç başvurursanız 10 ay işsizlik maaşı yerine 9 ay alırsınız.
10 ay işsizlik maaşı aldım süre doldu. Ancak iş bulamadım.
Maaş süresini uzatabilir miyim?
Maalesef sizin ödediğiniz prim gününe göre belirlenen işsizlik maaşı süresi dolduğunda iş bulup bulmadığınıza bakılmadan ödeme kesiliyor. Uzatmak mümkün değil.
İşsizlik maaşı alırken süre bitmeden kesilebilir mi?
İşsizlik ödeneği alırken herhangi bir işte çalışmaya başlayanların maaşları kesiliyor. İŞKUR tarafından teklif edilen bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesiliyor.
İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde emekli olanların maaşları kesiliyor.
İşsizlik ödeneği aldığı sırada askere gidenlerin de maaşları kesiliyor.
İşsizlik maaşı alanın sigortası yapılır mı? Bu sigorta emeklilikte geçerli mi?
İşsizlik maaşının alındığı sürede Genel Sağlık Sigortası primleri yatırıldığı için bu süre içinde işsizin kendisi ve ailesi sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.M Ancak bu primler emeklilik hesabında kullanılamıyor.
1 ÇOCUK 720 GÜN
Eşim 28.08.1969 doğumlu.
İlk kez 01.12.1991 tarihinde sigortalı oldu.
1.647 günü var. 1998'de 1 çocuk oldu. Daha sonra isteğe bağlı ödedik 535 günü. Doğum borçlanması yapabilir miyiz? Ne kadar ödememiz gerekir? Mustafa KÖSE
Öncelikle eşinizin emeklilik şartlarına bakalım. SSK'dan emeklilik için 48 yaş ve 5525 gün gerekiyor. Şu anda toplam 2.182 günü var. Çalışıp bu günleri doldurursa SSK'dan emekli olur. İsteğe bağlı öderseniz ve bu 1.261 günü bulursa bu kez Bağ-Kur şartları oluşur ve 7.200 gün gerekir. 3.600 günden emeklilik mümkün. Doğum borçlanması yaparak 720 gün kazanır ve prim 2.902 gün olur. Kalan kısmı da tamamlarsanız 3.600 günle 58 yaşında emekli olur. 720 gün için bu yıl öderseniz en az 15 bin 586 lira ödersiniz. Böylece 2 yıl erken emeklilik imkanına kavuşursunuz.
Yoksa iki yıl daha çalışması gerekir. Hem emeklilik gecikir hem de alacağı 2 yıllık maaştan olur. Bunların dışında bir emeklilik imkanı bulunmuyor.
Stajın emekliliğe etkisi
02.03.1990 doğumlu bir bayanım. 05.05.2008 tarihinde 6 ay staj yaptım aynı şekilde 05.05.2009 tarihinde tekrar 6 ay staj yaptım. Sigortada çalışmam gözükmüyor. 2000 iş günüm var. Geçmişteki staj çalışma günümü sigortaya taşıyabilme olasılığı var mı? Geçmişe dönük eksik günlerimi kendim doldurabilir miyim?
Meliha BALCIK
Emeklilik için henüz çok genç bir yaştasınız. Ancak verdiğiniz bilgilere göre durumunuz hakkında bilgi verelim. Öncelikle stajda geçen süreler maalesef emeklilik hesabında sayılmıyor. Yani staj sigortası ve primi yatırıldığı için bunları emeklilik hesabına taşıyamıyorsunuz. Dolasıyla sizin emeklilik hesabınız 2008'deki işe girişinizle değil sonradan özel sektörde başladığınız tarihe göre yapılacak. Bu tarihi yazmamışsınız ancak 2008'den sonra olduğu için emeklilik şartlarınız 58 yaş ve 7.200 gün olacak. Yani siz 2000 olan prim sayınızı 7.200'e çıkartıp 58 yaşınıza geldiğinizde emekli olabileceksiniz. Staj girişi kadınlarda sadece doğum borçlanmasında kullanılıyor ancak sizin sanırım böyle bir durumunuz da yok. Eğer staj ile işe başladığınız süre içinde bir çocuğunuz olduysa bunu borçlanıp işe giriş tarihini geri çekebilirsiniz. Fakat yine de yaş şartı değişmiyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
15.10.1992 tarihinde sigortalı oldum. Halen çalışıyorum.
Primim fazlasıyla doldu.
1971 doğumluyum. Emekli olabilir miyim? Hatice AYAN
20 yıl 49 yaş ve 5600 gün şartlarınız var. Yılınız tamam, priminiz dolmuş. Yaşınızın da tamamlanacağı 2019 yılında doğum gününüzde emekli olursunuz.
1969 doğumluyum. 1989 yılının Mart ayında sigortalı oldum. 5600 günüm var.
Çalışmam gerekiyor mu? Ne zaman emekli olurum? Mustafa AKARSU
25 yıl 51 yaş ve 5450 gün şartlarınız var. Yılınız ve priminiz tamamlanmış.
2020 yılında doğum gününüzde emekli olursunuz.