Milyonlarca çalışanın en büyük hayallerinden birisi de emekli olabilmek. Herkes ne zaman emekli olacağını merak edip hesap yapıyor. Ancak bunun yanında endokrin merak edilen diğer konu da ne kadar maaş alınacağı. Emeklilik hayallerinin gerçekleşmesi için maaşın da yüksek olması gerekiyor.
Emeklilerimizin tamamı hayallerdeki yüksek maaşlara kavuşamasa da son yıllarda yapılan düzenlemeler ile emeklilerimizin yüzü güldü. Rutin zamların enflasyonun altında kalmamasının yanında yapılan seyyanen artışlar, 450 lirayı bulan promosyon ödemesi ve yılda 2 bin liralık ikramiye gibi özel ödemeler ile maaşlar arasındaki makaslar kapatıldı.
Bunun yanında çalışırken alınacak bazı tedbirler ile de ileride alınacak emekli maaşını arttırabilirsiniz. Brüt maaşın yüksek olması bunlardan en önemlisi. Fakat bugün size 1261 formülünden bahsedeceğim.
5510 Sayılı Yasa'yla tüm sosyal güvenlik kurumları tek çatı altında toplanmış olsa da Bağ-Kur, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ve Emekli Sandığı mensuplarının emeklilik hesaplamaları ayrı ayrı yapılıyor. Haliyle alacakları maaş ve zamlar da bağlı olunan kurumlara göre değişiklik gösteriyor. Ancak son 3.5 yıl yani 1.261 gün ile emeklilik statünüzü kendiniz değiştirebilirsiniz. Çünkü bir kişinin hangi kurumdan emekli olacağını son 3.5 yıldaki çalışmaları belirliyor.
Emeklilik tarihlerinden önceki son 7 yılın yarısından bir fazla olan 1.261 gün çalışma hangi statüde gerçekleşmişse o statüden emekli olunur. Dolayısıyla 10 yıl Bağ-Kur'lu olarak çalışmış olsanız bile emekliliğinize 1.261 gün kala SSK'lı olarak çalışmaya başlarsanız bu kurumdan emekli olabilirsiniz. Böylece Bağ-Kur'a göre daha yüksek maaş alma imkânınız doğar. Ayrıca daha erken maaşa kavuşursunuz.
Buradaki 7 yıl geriye doğru takvim olarak değil sigortalı geçen 7 yıl olarak anlaşılmalı.
Yani 2000 ile 2004 yılları arasında çalışan biri daha sonra 2014 ile 2017 arasında 3 yıl daha çalışmışsa 7 yıl 2000'den başlıyor. Dolayısıyla bu 7 yıllık sigortalılık süresinde hangi kurumdan daha fazla çalışılmışsa yani 1.261 gün hangi kurumda geçmişse o statüden emekli olunuyor. Eşitlik halinde ise son kuruma bakılıyor. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olanlarınsa tüm çalışma hayatına bakılıyor ve hangi kurumdan daha fazla prim ödenmişse orası emekliliği belirliyor.
ERKEN BAĞLANIR
Bir örnekle açıklayalım. Bay A 10.05.1992'de Bağ-Kur'lu olarak çalışmaya başladı. Bay A için emeklilik şartları 9 bin gün (25 yıl) prim ödemek ve 53 yaşını tamamlamak. Bay A, eğer son 1.261 günde Bağ-Kur yerine SSK'lı olursa bu kez ödeyeceği prim günü 5600'e düşecek ve daha erken emekli olacak. Eğer yaşı da müsaitse emekli olup 9.5 yıl daha fazla maaş alacak üstelik maaşı yüksek olacak.
SGK'DAN YAZI ALIN
1997'te sigortalı oldum. O günden bu yana değişik işyerlerinde çalışıyorum. Son iş yerimde 8 yılı doldurdum. Tazminatımı alıp ayrılabilir miyim? Ne kadar tazminat alabilirim? KEREM ARSLAN
Mevzuatımıza göre tazminatınızı alabilmeniz için kendi istek ve kusursunuz dışında işten çıkartılmış olmanız gerekiyor.
Bunun dışında istifa edenlere tazminat verilmiyor. Ancak yasalarımızda bazı istisnalar da bulunuyor. Örneğin emekliye ayrılanlar, askere gidenler, evlenen kadınlar tazminatlarını alabiliyor. Yine haklı fesih şartları oluşmuşsa yine tazminat ödeniyor.
Bu istisnalardan birisi de 15 yıl ve 3600 günü tamamlamak.
9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar SGK'dan 15 yıl ve 3.600 günü doldurduklarına dair yazı aldıklarında istifa edip tazminatlarını alabilirler. Dolayısıyla siz de SGK ya gidip bu yazıyı aldıktan sonra işyerinize başvurabilirsiniz.
Tazminatınız son brüt maaşınızın çalıştığınız yıl ile çarpışmasıyla hesaplanıyor. Yani sizin için 8 brüt maaş olacak. Tazminattan damga vergisi dışında kesinti yapılamıyor.
AYLIĞINIZ DÜŞMEZ
Sigorta başlangıç tarihim 01.04.1993, doğum tarihim 01.08.1969, prim ödeme gün sayım 7260, zorunlu hizmet yılım da doldu. Ve çalışmaya da devam ediyorum. Halen her ay sigorta primimin ödeniyor olması emekli aylığımda düşüşe mi neden olucak?
Ayrıca daha önce farklı iki işyerinden 3600 günden faydalanıp, tazminatımı alarak ayrıldım. Bunun da, emekli maaşımda eksi yönde bir etkisi olur mu? EMRAH PEKÇETİN
Öncelikle belirtelim emeklilik için 25 yıl, 54 yaş ve 5675 gün şartlarına tabisiniz. Priminiz tamam, yılınız da bu sene Nisan ayında dolmuş. Yaşınızın tamamlanacağı 01.08.2023 tarihinde emekli olursunuz.
Sigortadan önce askerlik yaptıysanız yaşı 53'e düşürme imkanınız da var. Şu anda çalışıyor olmanız emekli maaşını etkiler.
Eğer primleriniz asgari ücretten yatıyorsa emekli maaşınızı artırmayacaktır ancak brüt maaşınız yani SGK'ya bildirilen prime esas kazancınız 3.500 liranın üzerindeyse bu kez emekli maaşınızı artıracaktır. Sizin emekli maaşınız için üç ayrı aylık bağlama oranıyla üç ayrı hesap yapılacak. 1999 öncesi, 2000- 2008 arası ve 2008 sonrası ayrı hesaplanacak.
2008 sonrası aylık bağlama oranları daha düşük oluyor. O yüzden brüt maaşınızın yüksek olması önemli.
Tazminatlarınızı almış olmanız emekli maaşınızı etkilemez.