Sosyal güvenlik mevzuatımızda eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4A'lı çalışanlar için önemli bir sayı var. O da; 3600. Yani 10 yıllık bir süreyi ifade ediyor. 10 yıl yani 3600 gün çalışanlar için hem tazminat hem de emeklilik hakkı bulunuyor. Ancak bu 2 avantajdan da yararlanmak için öncelikle 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlamak gerekiyor.
Eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olduysanız ve 3600 gün primi tamamladıysanız ya da tamamlama imkanınız varsa, burada anlatacaklarımız sizi ilgilendiriyor demektir.
SGK'DAN YAZI ALMAK LAZIM
Çalışma hayatıyla ilgili yasalarımızda kıdem tazminatı almanın yolları düzenlenmiş durumda.
Öncelikle son işyerinde en az 1 yıllık kıdeminizin, yani çalışmışlığınızın olması gerekiyor.
Yine yasalarımız bazı istisnalar dışında kendi isteği ile ayrılan, yani istifa eden çalışanların tazminat alamayacağını söylüyor.
İşte bu noktada sihirli rakam 3600 devreye giriyor. Yukarıda söylediğimiz gibi eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başladıysanız son işyerinde 1 yılı doldurduktan sonra kendi isteğinizle ayrılsanız da tazminat hakkınız bulunuyor. Tabii 15 yıllık sigortalılık süresini (Bu zaman çoktan doldu) ve 10 yıllık primi yani 3600 günü de doldurmuş olmanız lazım.
Bu çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 15 yıl ve 3600 günü doldurduklarına dair yazı aldıklarında işyerlerine müracaat ederek tazminatlarını alıp ayrılabiliyorlar.
Tabii o işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmak gerektiğini tekrar hatırlatalım. Bu arada istifa yazınıza 15 yıl 3600 günü doldurduğunuz gerekçesiyle ayrılmak istediğinizi ve aldığınız yazıyı eklemeyi de unutmayın.
SONRA SİGORTALI OLANLAR
Şimdi 9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanların aklına 'bizim hakkımız yok mu?' sorusu gelecektir.
Elbette sizin için de bir imkan var. Ancak bu sigortalılar 3600 günle tazminat alamıyor.
Şartlar 9 Eylül 1999'dan sonra değişiyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar ise ilk işe girdikleri tarihten itibaren 25 yıl geçtikten sonra 4500 günleri de varsa tazminatlarını alarak ayrılabiliyorlar.
ÇALIŞMAK MÜMKÜN MÜ?
Yine okurlarımızın aklına bir soru daha gelecektir. 'Peki bu imkanı kullanarak tazminatını alıp ayrılanlar çalışabilir mi?' Bu sorunun cevabı da 'Evet' olacak. Tazminatınızı alıp ayrıldıktan sonraki gün işe başlamışsanız burada kötü niyet bulunabilir. Ancak makul bir süre geçtikten sonra başka bir işe girip çalışabilirsiniz. Bu konuda sigortalının lehine mahkeme kararları da bulunuyor.
İKİNCİ KEZ ALINIR MI?
SGK'dan yazı alıp tazminatını alarak ayrıldıktan sonra yeni bir işe girenler için ikinci bir hak daha doğuyor. Yeni girdiğiniz işyerinde de bir yılı doldurmuşsanız ikinci kez SGK'dan yazı alarak yine tazminatınızı talep edebiliyorsunuz.
Ancak bunu sadece iki kez yapabiliyorsunuz.
10 YIL EMEKLİ EDİYOR
Sihirli rakam 3600'ün ikinci avantajı ise emeklilik hesaplamalarında oluyor. Normal şartlarda 5 bin ve üzerinde prim ödenmesi gerekirken, 10 yıl yani 3600 gün de sizin emekli olmanız için yeterli oluyor. Biz buna kısmi yani yaştan emeklilik adını veriyoruz. 9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (4A-SSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkanı bulunuyor.
Burada 10 yıllık prim (3600 gün) ile birlikte sigortalı olunan tarihten bugüne 15 yıl geçmesi gerekiyor ki, bu zaman da çoktan doldu.
Böylece sigortalı olduktan sonra fazla çalışma imkanı bulamayan, özellikle kadın sigortalılar için sistem emeklilik imkanı sunuyor. Üstelik bu primleri çalışarak doldurmak da şart değil. Borçlanma imkanı da var. En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmiş ise, 3600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler ise 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor.
Bu tarihlerden sonra 9 Eylül 1999'a kadar işe girenler için ise bu kez yaş ve kademe devreye giriyor. İlk defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar yükselebiliyor.
Burada 15 yıl, 3600 gün ile kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmişse o tarihe göre emeklilik belirleniyor.