Vefat eden çocukların anne ve babalarına belli şartlarda ölüm maaşı bağlanıyor. Ancak bu hak evlat edinenlerde farklı değerlendiriliyor.
Anne babadan yetim aylığı ise evlatlığa da bağlanıyor *Yıllar önce bir çocuk evlat edinmiştik. Geçtiğimiz aylarda çocuğumuzu kaybettik. Çocuğumuzun sigortası bulunuyordu.
Kendisinden annesine aylık bağlanması için müracaat ettik. Ancak aylık bağlanmadı. Çocuk bizim nüfusumuzda bulunuyordu.
Bunun sebebi nedir? Anne babası vefat eden evlatlıklara da maaş bağlanmıyor mu? (ismi saklı) Sosyal güvenlik mevzuatımız
vefat eden sigortalıların yakınlarına maaş bağlanması ile ilgili hükümler içeriyor. Vefat eden sigortalının eş ve çocuklarına ölüm maaşı bağlanıyor,. Eşler her şartta yani çalışsa da emekli olsa da ölüm maaşı alırken kız çocuklarının yetim maaşı alabilmeleri için bir gelirlerinin olmaması isteniyor. Bu arada vefat eden çocuklardan anne ve babalarına da ölüm maaşı bağlanabiliyor. Bu konu ile ilgili düzenleme ise 5510 sayılı yasının 34. maddesinde düzenleniyor.
Bu maddenin d bendinde şu hüküm yer alıyor:
"Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam % 25'i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye
bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam % 25'i, oranında aylık bağlanır. Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan
yukarıda belirtilen esaslara göre yararlanır. Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır."
Şimdi bu şartlara daha yakından bakalım.
1- Ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklarından artan bir hisse olması gerekir
2- Ana - babanın 65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse bulunması şartı aranmaz. Eğer hisse yoksa yaşı doldurduklarında aşlık bağlanmayı başlar.
3- Ana - babanın aylık gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması gerekir.
4- Ana - babanın kendi çalışmalarından dolayı aylık almıyor yani emekli olmaması gerekir.
Bu düzenlemede de görüldüğü gibi çocuktan ölüm aylığı bağlanması için çocuğun nüfusa kayıtlı olması yetmiyor ve biyolojik olarak da anne babanın kendi çocukları olması gerekiyor. Bu nedenle, her ne kadar evlat edindiğiniz çocuk sizin kütüğünüzde yer alsa da evlat edindiğiniz çocuğun hak sahibi olarak size aylık bağlanması mümkün değildir. Ancak anne babanın vefatı halinde evlat edilen kız çocuğuna diğer şartları da taşıması halinde yetim maaşı bağlanabiliyor.
Yine 5510 sayılı yasanın 34. Maddesinde bu konuyla ilgili hüküm şöyle belirtiliyor:
"Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan yukarıda belirtilen esaslara göre yararlanır.
Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez.
Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır."
FIILI HIZMET ZAMMI UYGULAMASI
● 01.11.1973 doğumluyum. 01.10.1995 sigorta başlangıcım var. 8700 iş günüm var. Eczane teknisyeniyim.
Fiili Hizmet Zammı'ndan yararlanabilir miyim ? Adem AYDOĞAN
5510 sayılı yasanın 40. maddesinde fiili hizmet zammından yararlanacaklar ve meslek grupları sıralanıyor. Bu listede ilk başta sağlık çalışanları bulunmuyordu.
Ancak daha sonra: 26/7/2018 tarihli ve 7146 sayılı yasanın 1..b maddesi ile değişiklik yapıldı ve sağlık çalışanları da listeye eklendi.
Listenin 20. sırasında "Sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar." İbaresi de eklendi. Buna göre düzenlemede de eczacı teknikerleri de bulunuyor. Yasadan sonraki yani Ağustos 2018'den sonraki çalışmalarınıza fiili hizmet zammı uygulanacak. Sağlıkçılara çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek.
NE ZAMAN EMEKLI OLURUM?
● 25.03.1973 doğumluyum. İşe giriş tarihi 10.1990 SSK giriş. 8100 günüm var. Ne zaman emekli olurum?
İbrahim BAŞGÜL
İşe giriş tarihinize göre 25 yıl 52 yaş, 5525 gün şartlarınız var. Prim ve yıl tamamlanmış.
Yaşınız da dolunca emekli olursunuz.
● 10.07.1980 doğumluyum. Sigortalı işe başlama tarihim 15.07.1998. Uzun vade gün sayım 6536. Ne zaman emekli olabilirim? Hasan ÇAVUŞOĞLU
25 yıl 57 ya ve 5900 gün şartlarınız var. Priminiz tamam, yıl ve yaş şartı da yerine gelince emekli olursunuz.
● 01 Aralık 1996 sigorta girişim 8050 günüm var. 2 çocuğu doğum borçlanması ile ödersem emeklilik yaşım geri çekilir mi? Elif SOLMAZ
20 yıl 53 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Prim tamam, yıl tamam. Yaşınız da tamamsa emekli olursunuz. Doğum borçlanması yaşı geri çekmiyor priminizi tamamlıyor. Priminiz tamam boşuna ödeme yapmanıza gerek yok.