Dün itibariyle 30 Ağustos Zafer Bayramı'mızı ve büyük zaferin 99. yılını kutladık. Bu vesileyle Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm İstiklal Savaşı kahramanlarımızı rahmet ve minnetle anıyoruz. Dini bayramlarda olduğu gibi milli bayramlar da yasalarımız gereği resmi tatil olarak kabul ediliyor. Çalışma mevzuatı bakımından değerlendirdiğimizde milli ve dini bayramlardan oluşan resmi tatil günlerinde çalışanlar izin yapıyor. Ancak bu günlerde üretimin ve işlerin devam ettiği sektörler de bulunuyor. Dolayısıyla resmi tatillerde izin yapılsa da çalışma da gerçekleştiriliyor. Gıda sektörü, marketler, AVM'ler ve buralardaki mağazalar açık kalıyor ve çalışanlar bulunuyor. Bu günlerde tatil yapanlara hizmet eden turistik tesislerdeki çalışanlar da iş başı yapıyorlar. Bizim de içinde bulunduğumuz medya sektörü , gazeteler TV'ler radyolar ve internet siteleri çalışmaya vatandaşlara haber vermeye devam ediyor.
MESAİDEN FARKLI HESAP
İş hayatıyla ilgili yasalarımız bu resmi tatillerde çalışanlar için bazı düzenlemeler ve ek gelirler belirlemiş durumda. Bilindiği gibi resmi tatillerde çalışma yapanlara fazladan para ödeniyor. Ancak bu ödenen para fazla mesai yapılan zamanlardakinden farklı oluyor. Yani haftalık 45 saatin üzerinde çalışılan saatler için saat başına ödenen mesai parası ile resmi tatillerde yapılan çalışma ayrı ayrı hesaplanıyor. Fazla çalışma saatlerinde saat ücretinin yüzde 50 fazlası ödenirken resmi tatillerde yapılan çalışmada günlük ücretin yüzde 100 fazlası ödeniyor.
PARA DIŞINDA ÖDEME YOK
Bayramlarda yapılan çalışmaların ücreti nakit olarak ödeniyor. Bu çalışmalar yerine izin kullandırma gibi bir uygulama mevzuata aykırı kabul ediliyor. O yüzden çalışan işçilere izin yerine paralarının ödenmesi gerekiyor. Bayramda çalışanlar fazladan yevmiye alırken eğer bir de mesai yapmışlarsa yani haftalık çalışma süresi 45 saati geçerse bu kez ayrıca fazla çalışma ücreti daha alıyorlar.
AVM ÇALIŞANLARI DİKKAT
İşçilerin bayram olsun olmasın, çalıştıkları her fazla saat mesai kavramı içine giriyor. Bu durumda saatlik ücret üzerinden hesaplama yapılıyor. Bu da normal saat ücretinin yüzde 50 fazlası olarak ödeniyor. Yani AVM'lerde 11 saat çalışanlar yaptıkları 3,5 saat mesainin ücretini yüzde 50 fazlasıyla alacak. Bu mesai bayramda yapılmışsa, ücret bayram mesaisine ekleniyor.
ÖRNEK HESAPLAMA
Çalışanın 3.000 TL maaş aldığını 30 Ağustos'ta çalıştığını ve ayda 10 saat mesai yaptığını varsayalım.
Günlük ücret: .................................................... 3.000/30 = 100 TL
Saat ücreti: ........................................................................13,34 TL
1 günlük bayram çalışması ücreti: ...........................(100 X 2) 200 TL
10 saatlik mesai ücret: ...................... (10X 13,34+ % 50) 200,10 TL
Ay sonunda ödenecek ücret: .........................................3.300,10 TL
ÜCRET ZAMMI ZORUNLU MU?
● 4 yıldır bir işyerinde çalışıyorum. Son 2 yıldır ücretimiz artırılmıyor. Ücreti artırılmayan işçi tazminatını alarak işten ayrılabilir mi? (İSMİ SAKLI)
Yasalarımızda ücretlerin hangi dönemlerde veya oranlarda artırılacağına ilişkin herhangi bir çerçeve belirlenmiş durumda değildir. Ücret uygulamaları konusundaki yasal düzenleme asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılamayacağı ile sınırlıdır. Bunun ötesinde ücret uygulamalarına ilişkin esaslar, iş sözleşmelerinde belirlenebilmektedir. İş sözleşmesinde bağlayıcı bir hüküm bulunmaması halinde, uygulamaya ilişkin inisiyatif işverene aittir. İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı oluşmayacaktır. Ücretlerin eksik yatırılması ise tazminat nedenidir.
ESASLI DEĞİŞİKLİK ÖNEMLİ
● İşyerindeki çalışma şartlarının değiştirilmesi halinde işçi kıdem tazminatını alabilir mi? MESUT SERT
İşin niteliği, görev tanımları, çalışma süre ve koşulları, işçiye ödenecek ücret ve diğer esaslar iş sözleşmelerinde düzenlenmektedir. İş sözleşmesi hükümleri, işyeri uygulamaları veya çalışma koşulları konusunda değişiklik yapmak isteyen işveren, durumu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almakla yükümlüdür. İşçi tarafından 6 gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamamaktadır. İş sözleşmesinin bu nedenle feshi halinde, kıdem tazminatı ve bildirim süreleri konusundaki yükümlülüklere bağlı kalınacaktır.