Bu yıl çalışanlar açısından çok önemli kararlar peş peşe alınıyor. Özellikle asgari ücrete yapılan yüzde 50.4 oranındaki tarihi zam ile birlikte yeni net ücret 4.253 liraya çıkmış oldu. Ocak ayından itibaren en düşük ücret olarak bu rakam uygulanacak.
Ancak bu yıl asgari ücretin en önemli özelliği vergisiz olması.
Daha önce apartman görevlileri için uygulanan vergisiz asgari ücret tüm işçilere uygulanmaya başlandı. Ayrıca asgari ücretin üzerinde maaş alanların ücretlerindeki asgari ücret kadar kısım da vergiden muaf tutuldu. Bu durum hem çalışanlara hem de işverenlere önemli bir desteği de beraberinde getirdi. Tüm maaşlarda brüt 5004 liralık kısım vergisiz olacak, gelir ve damga vergisi ödenmeyecek.
Verginin kaldırılması yıllardır uygulanan Asgari Geçim İndirimi (AGİ) sistemini de değiştirmiş oldu. Çünkü AGİ bir tür vergi iadesi olarak uygulanıyordu.
Devlet ücretlerdeki gelir vergisinin bir kısmını çalışanlara geri iade ediyordu. Bu iade edilecek tutar geçerli brüt asgari ücretten hesaplanıyor ve çalışanın medeni durumu ile çocuk sayısına göre belirleniyor.
Gelinen son noktada işçiden alınan bir vergi olmadığı için bir iade de söz konusu olmuyor.
Böylece AGİ uygulaması değişmiş oldu. Bu destek bekar işçilerde olduğu gibi ücretin içinde kalacak. Ancak asgari ücretten daha fazla maaş alanlar için de benzer bir durum ortaya çıkmış oldu. Onlar da asgari ücret kadarki kısım için gelir vergisi ödemeyeceğinden iade durumu ortadan kalkacak.
Burada sistem bu şekilde yasalaşsa da uygulamayla ilgili çıkartılacak tebliği beklemek lazım. Bu tebliğ tüm detayları ortaya koyacak.
YENİ SİSTEM ARANIYOR
Tebliğ ile net ücretten anlaşarak çalışanların AGİ'den kaynaklı kayıplarını telafi edecek bir formül arandığı belirtiliyor.
Böylece çalışanların vergi iadesinden doğan kayıpları gelir ve damga vergisinin kaldırılmasıyla ortaya çıkan vergisiz ücretlerdeki avantajla karşılanabilecek.
Yeni yılla birlikte çalışanların ücretlerinden vergi hesaplama yöntemleri de değişecek. Yeni yıldan itibaren tüm işçi ve memurların asgari ücrete kadar olan kazançlarına gelir vergisi ve damga vergisi istisnası uygulanacak. Asgari ücreti aşan kazançlar ise yüzde 15'ten başlayarak artan oranlara göre vergilendirilecek. 2022 yılı gelir vergisi dilimleri şöyle uygulanacak:
32.000 TL'ye kadar olan kazançlar % 15, 32.001- 70.000 TL arasındaki kazançlar % 20, 70.001- 250.000 TL arasındaki kazançlar % 27, 250.001-880.000 TL arasındaki kazançlar % 35, 880.009 TL üzeri kazançlar % 40.
Burada asgari ücretin üzerinde maaş alanların da vergileri farklı hesaplanacak. 2022'de 5 bin 4 lira olarak belirlenen brüt asgari ücret için normalde 638 lira gelir vergisi ödenmesi gerekiyor. Tüm çalışanların kazançları için gelir vergisi hesaplanacak. Hesaplanan tutardan 638 lira indirildikten sonra kalan vergi kesilecek.
MAAŞLARA YANSIYACAK
Mevcut sistemde, asgari ücrete kadar olan kazançlarda vergi istisnası sadece evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu çalışanlara uygulanıyor. Ayrıca, vergi istisnası sadece gelir vergisi ile sınırlı bulunuyor. Yeni sistemde asgari ücrete kadar olan kazançlara gelir vergisi istisnası herkes için geçerli olacak. Gelir vergisi istisnasının yanı sıra damga vergisi istisnası da uygulanacak.
Damga vergisi istisnası, tüm çalışanların aylık ücretlerine 38 lira avantaj olarak yansıyacak.
2022'de istisna edilen gelir vergisi ve damga vergisinden kaynaklı olarak bekâr çalışanların 301 lira aylık avantajı olacak.
Yeni yılda brüt ücret üzerinden hesaplanacak vergi matrahı, asgari ücretin vergi matrahından mahsup edilecek. Bu şekilde birikimli tutar 32 bin liraya ulaşıncaya kadar yüzde 15; 32 bin lira ile 70 bin lira arasındaki matraha yüzde 20 vergi oranı uygulanacak. Başka bir ifadeyle, 2022 yılında gelir vergisi tarifesine tabi kazanç hesabında, her ay 4.253,40 TL'yi aşan matrah dikkate alınacak. Böylece yıllık 60 bin liraya kadar brüt kazançlar vergi dışı bırakılmış olacak.
EMEKLIYE EK ZAM FORMÜLÜ
EMEKLİLERİN maaşları her yıl enflasyona göre belirleniyor. Ancak bu sene farklı bir ek zam sistemi devreye girebilecek. SSK ve Bağ-Kur emeklileri her yıl iki kez 6 aylık enflasyon kadar zam alıyor. Bu yıl da 5 aylık enflasyon yüzde 10.48 olarak belirlendi.
Buna Aralık enflasyonu da eklenecek.
Tahminimiz yıl sonunda rakamın yüzde 14-15 seviyesinde gerçekleşmesi.
Ancak asgari ücrete yapılan yüzde 50.4'lük tarihi zam bu kesimde de beklentileri artırdı. Yapılan açıklamalarda da bir ek zam geleceği söylendi.
Burada daha düşük olan maaşlara daha yüksek oranda olmak üzere bir ek zam yapılması gündemde. Öne çıkan formüllerden birisi Temmuz'da yapılan yüzde 8.45'lik zamma ilaveten yüzde 29'luk bir zam yapılarak kümülatif olarak yüzde 40 artışa ulaşılması.
Tabi çalışmaların sonucunu bekleyip görmek lazım. Memur emeklileri ise toplu sözleşme zammı alacaklar.
Onlar için yüzde 5'lik Ocak zammına ilaveten enflasyon farkı ekleniyor. Yine tahminlerimize göre yıl sonunda yüzde 15-16 civarında bir zam oluşması bekleniyor. Ancak burada da sendikaların yetkililerle yaptığı görüşmeler var. Bir ek protokol ile ayrı bir zam gündemde.