Temmuz'da asgari üret için ikinci zam umudu doğdu. Başkan Erdoğan gerekli değerlendirmeleri yapacaklarını söyledi. Peki asgari ücrete ikinci zam hangi yolla gelir? Ocak'ta vergi kaldırılarak maliyet düşürülmüştü. Şimdi hangi destekle ikinci zam olur? Zamlı yeni asgari ücret kaç liraya çıkar
Asgari ücret Türkiye'de milyonlarca çalışanın direkt gelirini belirlediği gibi birçok ödeme ve borçlanmanın da parametresini oluşturduğu için herkesi ilgilendiriyor. Bilindiği gibi bu yılbaşında asgari ücrete tarihi bir zam olan yüzde 50'nin üzerinde artış yapılmış ve net olarak 2.825 liradan 4.253 liraya çıkartılmıştı. Üstelik asgari ücret üzerindeki gelir ve damga vergisi de kaldırılmıştı. Vatandaşa nefes aldıran bu zamdan sonra artan enflasyon ve bütün dünyayı etkileyen emtia zamları sonrası yıl ortasında ikinci bir zam daha yapılması gündeme geldi. Geçtiğimiz yıllarda yılda iki artış uygulaması yapılmış ve 2015'ten sonra tek artışa dönülmüştü.
GÜNDEME GELDİ
Geçtiğimiz günlerde bir TV kanalında konuyla ilgili açıklamalarda bulunan AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan, "Asgari ücrete yılda iki defa zam getirilmesi konusunu Cumhurbaşkanımız zaten ifade etmişti.
Bu yapılabilir. Şu anki mevzuat gereği yılda bir defa yapılıyor ancak bunu değiştirmek mümkün. Aklımızda var. Zamanı geldiğinde, bir yıl geçmesi beklenmeksizin zam yaparız.
Vatandaşı enflasyona ezdirmeyeceğiz.
Maliyet artışı mı var? O zaman vatandaşımızın gelirinde de artışı sağlayacak tedbir ve kararları alacağız" diye konuştu.
Bu açıklamalardan sonra Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Üyesi ve eski Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, katıldığı bir televizyon programında 'asgari ücrette yarıyıl zammı' konusuna değindi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin bu konuda Meclis'in bir karar vermesiyle ikinci toplantının yapılabileceğini, olağanüstü şartlarda değerlendirme yapılacağını ancak şu anda yasanın tek toplantı hükmünü taşıdığını, bu konunun tartışılmasını anlamlı bulmadığını söyledi.
ERDOĞAN'IN CEVABI
Brüksel dönüşü Başkan Recep Tayyip Erdoğan'a da konu soruldu.
Başkan Erdoğan şu cevabı verdi:
Şu anda daha üçüncü aydayız. Yıl ortasına geldiğimiz zaman zaten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanım da önüme mevcut durumu getirir. Zaten Vedat Bey sendikalarla bugüne kadar samimi görüş alışverişinde bulunmuştur. Yapılacak görüşmeler neticesinde de yıl ortasında böyle bir değerlendirme gerektiğinde biz kesinlikle vatandaşımızdan, hele hele işçimizden böyle bir şeyi esirgemeyiz.
Veren el alan elden hayırlıdır.
NASIL ARTIŞ OLUR?
Asgari ücretin Temmuz'da yeniden belirlenmesi için yasal bir değişiklik yapılması gerekiyor. Buna göre yılda bir kez toplanan komisyonun ikinci kez toplanması sağlanacak.
Ardından Temmuz ayında emeklilere ve memurlara yapılacak ikinci artış asgari ücretliler için de uygulanabilir.
Bilindiği gibi memur ve emekliler 6 aylık enflasyona göre zam alıyor. Bu enflasyon oranının asgari ücrete uygulanması gerçekleşebilir.
Ancak bu durumda ortaya 800 liranın üzerinde bir artış da çıkacak. Ancak başka formüller de uygulanabilir.
MALİYET KARŞILANIR MI?
Asgari ücrete yılbaşında yapılan tarihi zamla birlikte işverenlerin maliyetini aşağı çekecek ve işçinin yükünü azaltacak çok önemli hamle yapılmış ve ücretler üzerindeki gelir vergisi ve damga vergisi kaldırılmıştı.
Sadece asgari ücretli değil tüm çalışanların maaşlarındaki asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutuldu.
Şimdi ikinci bir toplantı ile yapılacak zam işverenlere ek bir yük getirecek.
Bu durum istihdam kaybına yol açacağı gibi kayıt dışılığı da artıracaktır.
Ancak vergideki formül burada da uygulanabilir.
PRİM ÜZERİNDEN İNDİRİM
Asgari ücretten iki türlü prim alınıyor. Bunlardan ilki işçiden kesilen yüzde 14 oranındaki SGK primi. Bu primin 5004 liralık brüt asgari ücret içindeki miktarı 700,56 TL.
İkinci prim ise işveren sigorta payı olarak alınıyor. Bunun maliyet üzerindeki etkisi ise 775,62 TL. Toplamda bir işveren açısından ödenen primler 1.476,18 TL'ye ulaşıyor. Bunların dışında işsizlik sigortası için kesilen toplamda 150,12 TL'yi bulan bir prim daha bulunuyor. Burada asgari ücrete yapılacak bir seyyanen zam primlerden indirim yapılarak karşılanabilir.
Böylece asgari ücretin net miktarı artarken bu durum işverene maliyet olarak yansımaz. Yine bu indirimler belli oranda yapılarak işverenin de maliyetin bir kısmını karşılaması sağlanır.
MALİYET HESABI ÖNEMLİ
Ancak burada yapılacak indirimlerin özellikle SGK gelirleri açısından bir maliyet hesabının da yapılması gerekiyor. Ne kadarlık bir prim indirimi yapıldığında nasıl bir maliyet çıkacağı da hesaplanacaktır.
Burada kayıt dışılık oranının da düşürülmesiyle gelirlerde bir artış olarak ve bu kaynak yine prim teşviki ve indirimi olarak asgari ücrete yansıtılabilecektir. Aşağıdaki tablolara baktığımızda aslında burada sadece asgari ücret üzerinde bir hareket alanı olduğu görülüyor.
Burada oranlarda bile yapılacak küçük oynamalarla asgari ücrete bir Temmuz desteği çıkabilecektir.