KAÇ GÜN PRİM GEREKİYOR?
EYT yasa taslağı Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmüş ve 4 madde olarak kabul edilerek Genel Kurul'a sevk edilmişti. Düzenlemeye göre 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak işe başlamış tüm vatandaşlar bağlı bulundukları kurumun prim şartını tamamlamaları halinde yaşa bakılmadan emekli olabilecek. Buna göre Bağ-Kur ve Emekli Sandığı mensupları erkeklerde 9 bin gün, kadınlarda ise 7 bin 200 gün prim şartını tamamlayanlar yaş şartı olmadan emekli olabilecek. SSK'lılarda ise kadın ve erkeklerde işe girdikleri tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim şartını tamamlamaları halinde yaş şartı olmadan emekli olabilecek. SSK'lılarda ayrıca ilk sigorta oldukları tarihten bu yana kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yılın geçmiş olması gerekiyor. Burada prim gününün kaç gün olacağı işe girilen yani ilk sigorta olunan tarihe göre belirlenecek. Bunun için kadınlar ve erkekler için iki ayrı tablo da hazırlandı. Primini tamamlayan 2 milyon 250 bin EYT'li vatandaş hemen emekli olabilecek. Primi eksik olanlar ise tamamladıkları zaman yine yaş şartına bakılmadan emekliliğe hak kazanacak. Bu şekilde yaklaşık 5 milyon vatandaşın emekli olması bekleniyor. SSK'lıların tamamlamaları gereken prim şartları ise şöyle belirleniyor:
BORÇLANAN HAK KAZANACAK
BU ARADA primi eksik olanlar doğum, askerlik, yurtdışı gibi borçlanma yöntemleriyle prim kazanabilecek. Aynı zamanda geçmiş günlerini ödememiş Bağ-Kur'lular da ihya yoluyla bu günlerini satın alabilecek. Borçlanma imkanı olmayanlar eğer çalışma durumu da yok ise isteğe bağlı sigorta ile eksik primlerini her ay ödeyerek tamamlayabilecek. Burada isteğe bağlı sigortanın Bağ-Kur kapsamında olduğu için 1261 günü yani 3.5 yılı geçmemesi de gerekiyor. Geçtiği takdirde Bağ-Kur şartları oluşacak.
KURUMLARDA SON 3.5 YIL KURALI
Farklı kurumlarda çalışanlar için ise son 7 yıllık sigortalılık süresine bakılacak. Burada hangi kurumdan daha fazla prim ödenmişse yani 1261 gün hangi kurumdan prim varsa o kurumun şartları geçerli olacak. Böylece şartlarını tamamlayan tüm EYT'liler yaş şartı olmadan emeklilik hakkına kavuşacak.
GİRİŞ TARİHİ GERİ ÇEKİLECEK
EYT tasarısında yer alan bir düzenlemeye göre askerliğini sigortadan önce yapan ve 8 Eylül 1999 sonrası işe başlayanlar için de hak veriliyor. Buna göre askerlik borçlanması yaparak işe giriş tarihini 8 Eylül 1999 öncesine çekebilenler EYT kapsamına girecek ve diğer EYT'liler gibi yaş şartı olmadan prim ve yılı doldurduktan sonra emeklilik hakkına kavuşacak.
NASIL BAŞVURU YAPILIYOR?
EYT yasası çıktıktan sonra Resmi Gazete'de yayınlanmasıyla süreç başlayacak. Bu durumda şartları taşıyan EYT'liler isterlerse bizzat isterlerse posta yoluyla SGK'ya başvuru yapabilecek. Yine e-devlet üzerinden de başvuru imkanı olacak. Başvuru için kişisel bilgileri içeren formlar doldurulması yeterli olacak. Hak sahiplerine birer emeklilik tahsis numarası verilecek. Emekli Sandığı mensupları ise başvurularını kurumları aracılığı ile gerçekleştirecek. Burada Hizmet Takip Platformu devreye gerecek.
MAAŞ HESABI NASIL OLACAK?
EYT başvurusu yaptıktan sonra emekliliği hak edenler için maaş hesabı bir sonraki ay başından itibaren başlayacak. Bu durumda Mart ayında başvuranlar için maaş hesaplaması 1 Nisan tarihinden itibaren başlatılacak. Maaşlar kişilerin tüm kazançları dikkate alınarak Aylık Bağlama Oranları, büyüme hızı, enflasyon artışı gibi verilerle yapılacak. Son yapılan düzenleme ile en düşük emekli maaşı 5.500 TL'ye çıkartılmıştı. Buna göre 5.500 TL'den düşük emekli maaşı olmayacak. EYT'lilere Nisan ayında Ramazan bayramı ikramiyesi de ödenecek.
YAPILANDIRMADA DEĞİŞİKLİK
EYT yasası ile birlikte yapılandırma düzenlemesinin de TBMM'de görüşülmesi bekleniyor. Bu yasa ile milyonlarca vatandaşın kamuya olan tüm borçları yapılandırılacak. Faizler ve cezalar silindikten sonra enflasyon katsayısı eklenen borçlar ister peşin ister taksitle ödenecek. Peşin ödeyenlerden bu katsayı farkının da yüzde 90'ı alınmayacak Taksitle ödemek isteyenler 48 ay vadeye kadar taksit yapabilecek. Burada da her vadeye göre yüzde 1.09 ile yüzde 1.36 arasında değişen katsayılar eklenecek. Yapılandırma yasasına deprem bölgesi için bazı eklemeler yapılması da bekleniyor. Buna göre yakınını kaybedenler açısından veraset işlemlerinin kolaylaştırılması sağlanacak. Yine nakdi ücret desteği veren işverenlerin bu ödemelerini vergi matrahından düşürmeleri sağlanacak. Ayrıca bölgedeki vatandaşların araç muaeye tarihlerinin de ileri tarihe ertelenmesi yasaya eklenecek.