Peki bu durumda olanların diğer çalışanlar gibi tazminat, ihbar, işsizlik maaşı gibi hakları bulunuyor mu? Aslında iş kanunumuza göre sözleşmesi belirli süreli olsun olmasın tüm çalışanların kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işsizlik maaşı gibi hakları bulunuyor. Ancak bu durum mevsimlik sözleşmeler yapan çalışanlarda biraz farklı uygulanıyor.
ASKIYA DA ALINIYOR
Turizm çalışanları sezonluk olarak 'belli süreli sözleşme' statüsünde oluyor. Bu süre bittiğinde eğer sözleşme feshediliyorsa işsizlik maaşı hakkı kazanılıyor.
Yasal dayanak ise 4447 Sayılı Yasa'nın 51'nci maddesinin d bendi. İşsizlik maaşına hak kazanma şartlarını belirleyen bu maddenin d bendinde "Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalmak" ifadesi yer alıyor.
Sözleşmesi biten sezonluk işçiler son 120 günde primlerinin ödenmesi ve son üç yılda en az 600 gün sigortalı olup işsizlik priminin de yatırılmış olması şartı ile İŞKUR'a işsizlik maaşı için başvurabilir. Fakat birçok turizm işletmesi sözleşmeyi feshetmek yerine askıya alıyor.
Bu durumda bir nevi ücretsiz izin durumu ortaya çıkıyor. Dolayısıyla fesih olmadığı için de işsizlik maaşı hakkı ortadan kalkıyor. Kıdem tazminatında ise yine sözleşme önem kazanıyor. Eğer tek sezonluk bir sözleşme yapıldıysa bir yıl dolmadığı için tazminat hakkı doğmuyor. Ancak sözleşmeler yenilendiği için ya da askıya alındığı için toplam çalışmaya bakmak gerekiyor. Bu kez bir yılı geçtiği için tazminat hakkı doğuyor. Sözleşmenin askıya alındığı dönemler bu süreden sayılmıyor.
İŞE DÖNÜŞ MECBURİ
Sözleşmenin peş peşe yenilenmesi, turizm çalışanlarına tazminat imkânı sağlıyor. Örneğin üç sezon beşer aylık anlaşan ya da peş peşe sözleşmesi 3 yıl yenilenen bir çalışan toplamda 15 ay çalıştığı için bir yılı doldurup kıdem tazminatını hak ediyor. Askıya alınan sözleşmelerde yeni sezon başladığında işverenin çalışanı işe başlatma zorunluluğu bulunuyor. Eğer başlatılmazsa sözleşmeyi feshetmiş sayılacağından işverenin ihbar tazminatı ödenmesi de gerekiyor. Yargıtay 11 ayı aşan işleri mevsimlik iş olarak kabul etmiyor. Askıya alınan sözleşmelerde işçi bir sonraki dönemde çağrılmamışsa bu kez işverenin feshi anlamı taşıyacağı için ihbar tazminatı da devreye giriyor.
ÜCRETSİZ İZİN TEK TARAFLI OLMAZ
İşveren, kendi isteğiyle çalışanlarını yıllık ücretli izne, ücretsiz izne veya idari izne gönderebilir mi? Yeşim AKIN Yıllık iznin kullanım süresini belirlemek işverenin inisiyatifinde olduğundan işveren çalışanlarını yıllık izine gönderebilir.
Ancak yıllık izinlerin birçok çalışan tarafından bu dönemde yoğun olarak kullandırılmasının çalışma barışı açısından sıkıntı doğurabileceği göz ardı edilmemelidir.
Ücretsiz izin ise tarafların karşılıklı mutabakatına bağlı olduğundan tek taraflı uygulama olanağı bulunmamaktadır. İdari izin ise işverenin inisiyatifine bağlı olup, yıllık izinden mahsup edilemeyeceği gibi ücret ödemesi yapılması gerekir.
İZİN HAKKINI İŞE GİRİŞ BELİRLER
EYT yasası ile emekli oldum. İşe giriş tarihim ağustos. Ama emekli tarihim Mart ayı. Bu durumda yıllık izin hesabım Mart ayı itibari ile mi başlar yoksa Ağustos ayı mı baz alınır? Rüstem DURMAZ Burada izin haklarınız işe giriş tarihinizde başlayacaktır.
Emekli olduğunuz tarih değil işe girdiğiniz tarih önemli.
EYT'den emekli olanlar ya da emeklilik için işten ayrılanlar hemen ertesi gün iş başı yaptılar. Bu durumdaki sigortalılar eğer izin ve tazminat haklarını almamışlarsa izin hakları aynen devam edecektir. Emeklilik için ayrılırken tazminat ve izin paralarını alanlar yine aynı işyerinde başlasa bile yeni işe girmiş gibi sayılacak ve izin hakları da 1 yıl sonra oluşacaktır.
AYNI ORANDA ZAM
Emeklilere yapılan zamlar dul ve yetimlere hangi oranda yansıyor. Acaba dul yetim maaşlarına daha az mı zam yapılıyor? Kerem TANER Emekliler her yıl ocak ve temmuz aylarında enflasyona göre artış alıyor. Ayrıca refah payı ödemesi de yapılıyor. Bu Temmuz ayında yüzde 15 artış yapıldı. Bu artış ölüm maaşı alanlara yani dul ve yetim maaşlarına da aynen yansıtılıyor. Daha eksik yansıtılması doğru değil. Siz de yüzde 25 artış alacaksınız. Burada hisse oranında artan taban maaş ve ikramiye oluyor