Senelik izin tüm çalışanlar için kullanılması gereken bir hak. Ancak zorunlu hallerde ertelenirse, ya bir sonraki dönem kullanılır ya da parası ödenir...Yaz aylarının gelmesiyle birlikte çalışanlar da tatil planları yapıyorlar. Tüm çalışanların izinlerini yaz aylarında kullanmak istemeleri şirketleri zor durumda bıraktığı için bu planlama tamamen işverenin inisiyatifine bırakılmış durumda. Yani bilinenin aksine izin yapılacak günleri çalışan değil işveren belirliyor. Ancak karşılıklı anlayış ile bu konu çözüme kavuşturuluyor. Bütün bunların yanında zaman zaman çalışanların izinlerini tam olarak kullanamadıkları sektörler de var. Üretimin devam ettiği bazı sektörlerde izinler ya kısmen kullanılıyor ya da hiç kullanılamıyor. Tabi bu durumda haklar zayi olmuyor. Ancak bakıldığında yasalar gereği her çalışanın mutlaka izcin kullanması gerekiyor. Kimse 'ben izin kullanmıyorum' diyemiyor. İşveren de 'ben sana izin kullandırmıyorum' diyemiyor. Dediği noktada haklı fesih imkanı çalışan için doğuyor. Ancak zorunlu durumlarda izin kullanılmamışsa bu dunumda istisnai olarak parasının ödenmesi ya da izin günlerinin gelecek dönemlere aktarılması gündeme geliyor. Dolayısıyla izin hakkının yanması söz konusu değildir. Çeşitli sebeplerle kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi sırasında parası ödenir. Tekrar belirtelim, İşçi 'ben izin kullanmayayım parasını alayım' diyemiyor. Dolayısıyla izin yerine para alınamıyor. Ancak eğer kullanılamayan izinler var ise işçi ayrılırken son maaş üzerinden hesaplanıp parası ödeniyor. Ancak bu durum istisnai bir uygulamadır. Doğru olan izinlerin kullanılmasıdır.
NASIL HESAPLANIYOR?
İzin ücreti hesaplanırken 1 tam yıl hesaba katılır. 1 yıldan eksik süreler dikkate alınmaz. Örneğin, 1 yıl 8 ay çalışan bir işçi için izin ücreti 1 yıl üzerinden belirlenir. İşçiye ödenecek miktar son çıplak ücreti ile hesaplanır. Brütten yapılacak hesaplamalarda yasal prim ve vergi kesintileri düşülür. Yani net ücret olarak ödenir. Ancak dediğimiz gibi bu ödeme izin dönemi sonunda değil işten ayrılırken oluyor. İzin parasının ödenmesi kıdem tazminatının alınıp alınmamasına bağlı olarak değil çalışanın alacağı olarak her durumda ödeniyor.
SÜRE KIDEME BAĞLI
İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. 1-5 yıl arası çalışanlar en az 14 gün, 5-15 yıl arası en az 20 gün, 15 yıl ve daha fazlası için en az 26 gün izne hak kazanıyor. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yer altında çalışanların yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanıyor. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Yıllık ücretli ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebiliyor. Yani çalışanlar isterlerse izinlerini 1'er gün olarak bile kullanabiliyor.
MEMURLARDA UYGULAMA NASIL?
Kamu çalışanlarında hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yıllık izin süresi yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür.
Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir.
