En fazla 7 yaşındaydım annem evin koridorunu ıslak bezlerle sildirdiğinde.
Hiç itiraz etmez, bitirince de "Olmuş mu anne?" diye sorardım.
Sakince yanıma gelir, koridorun en başına doğru benimle birlikte ilerler, başını gün ışığının geliş açısına uygun şekilde eğerek bakar, benim de bu şekilde bakarak yerdeki parlaklığı, varsa kir ve izleri takip etmemi söylerdi. "Olmuş" ya da "Olmamış" demek yerine, "Sen beğendin mi?" diye sorardı. "Sen söyle lütfen" dediğimde de, aynı sakin ses tonuyla, kelimelerin üstüne tek tek basarak şöyle derdi: Yaptığın işi önce kendin beğeneceksin!
İşi yaptırırken de sık sık tekrarlardı:
Yaptığın bana ise, öğrendiğin kendine!
Daha nice cümlesi, kulağımda birer "ANA SÖZÜ".
10 yaşındaki Deniz'e katabildiğim becerilere bakıyorum da, onun tırnağı etmediğimi fark ediyorum üzüntüyle,,, Zaman mı daha az, sabrımız mı bilmiyorum. Ama her seferinde çocukların yerine de yapıveriyoruz işleri.
Acıktığında bir yumurta kıramayan, ekmeğe salça sürmeye üşenen, ayakkabı bağlayamayan çocuklar büyütüyorsak, suçlusu sadece biziz aslında.
YARDIM ETME, DESTEK OL!
"Dur sen şimdi ortalığı batırırsın", "Aman ben iki dakikada hallederim", "Hadi bu sefer de bantlı ayakkabı alayım, bir dahaki sefere öğrensin" diye diye en basit becerilerden yoksun çocuklar yetiştiriyoruz. Oysa uzmanlar bu konuda çok net. Klinik Psikolog Müjde Yahşi, "Çocuğun yaşına uygun yapabileceklerini ebeveynin yapması çocuğu beceriksiz yapar" diyor. Yahşi, "Çocuğunuzun beceri kazanmasını ve gelişmesini istiyorsanız ona yardımcı olmayın, destek olun" uyarısında bulunuyor ve konu hakkında şunları söylüyor:
Beceri ile yetenek arasında nüans farkı vardır. Yetenek, bir şeyi yapabilme gücümüzdür. Doğuştan gelir ve öğrenilerek kazanılmaz ancak yeteneğin eğitim ile farkedilmesi ve gelişimi kolaylaşır.
Oysa ki beceri, eğitim ve tecrübe ile elde ettiğimiz maharetlerimizdir.
Beceri kazandığımız bir şeyi ustalıkla yapabiliriz; zira beceri, öğrenilerek ve deneyimleyerek kazanılır.
AZMİNİ ELİNDEN ALMAYIN
Çocuklara beceri kazandırmanın en kolay döneminin bir buçuk ile üç buçuk yaşları arasındaki "Özerklik dönemi" olduğunu dile getiren Psikolog Müjde Yahşi, "Yoğun şekilde merak duygusu barındıran çocuk, gözlemlediği her şeyi deneyimlemek ister. Beceri kazanımı; hatalar ve tekrarların olduğu deneyimlerle elde edilir. Ancak hatalarına ve tekrarlarına rağmen fırsatlar verilen çocuklar beceri kazanabilir. O nedenle çocuğun yapabileceklerini, ebeveynin yapması çocuğu birçok konuda beceriksiz yapar. Azimle harekete geçen çocuğu durdurup, yapabileceği şeyi kendi yapan ebeveyn, çocuğunun beceri kazanmasına engel olmakla kalmaz; aynı zamanda bu tutumuyla çocuğa kendisini yetersiz hissettirir. Merak duygusunu köreltip, gösterdiği azmi elinden alır" diyor. Aman dikkat, hiçbir çocuğun elinden azmi, umudu, çabası alınmamalı.
ÖZGÜR BIRAK AMA GÖZLEMLE
"Çocuğuna beceriler kazandırmak isteyen ebeveyn ilk olarak, çocuğunu gözetimli olarak özgür bırakmalıdır" diyen Psikolog Müjde Yahşi, sözlerini şöyle tamamlıyor: "Çocuğuna yardım etmek yerine destek olmalı, onun sosyal ortamlarda sıkça bulunmasını sağlamalı, onu doğayla sık sık temas ettirmeli, ince ve kaba motor gelişimini destekleyen etkinlikler yaptırıp, spor, sanat ve müzik gibi aktivitelerle buluşturmalı ve her yeni deneyimini takdirle karşılayıp yeterlilik ve değerlilik duygularını besleyerek özgüven kazandırmalıdır.
Unutmayın ki vaktinde kazanılamamış her becerinin altında kaybedilmiş bir özgüven duygusu vardır."