2020’de tarım ve gıda ihracatı

Üç hafta kadar önce konuya ilişkin yazımda şöyle yazmıştım; "Şimdi öyle gözüküyor ki, Aralık ayı rakamları da açıklandığında hep birlikte göreceğiz, tarım ve gıda ihracatımız 20 milyar doları geçecek. Başka bir ifadeyle, tarım ve gıdada net ihracatçıyız." Aralık ayı dış ticaret verileri de açıklandı, artık tarım, gıda ve ormancılık sektörleri itibarıyla 2020 yılını değerlendirebiliriz.
TÜRKİYE NET DIŞ SATIMCI - Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Veri Paneli 2020 yılına ait dış ticaret rakamlarını belirledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli, şu gerçeği ortaya koyuyor; Türkiye, tarım ve gıdada net ihracatçı olmaya devam ediyor.
2020 yılında tarım, gıda ve ormancılık sektörü 20,7 milyar dolar ihracat, 16,1 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. Burada bir not koyalım. Ormancılık ürünleri kaleminde, tıbbi ve aromatik ürünler gibi "Odun dışı" maddeler dikkate alınıyor.
TABLO OLUMLU FAKAT - Genel Ticaret Sistemi (GTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret verilerine göre ihracat 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 5 oranında artarken, ithalat yüzde 3,1 artmış durumda. Ancak Aralık ayında ithalattaki büyük artış, yıl genelindeki verilere önemli etki ediyor. Aylık bazda bakıldığında Aralık ayında ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,9 artışla 1,8 milyar dolara, aylık ihracat ise yüzde 14,6 artışla 2,2 milyar dolara yükselmiş. Başka bir ifadeyle, evet, yılın son ayında ithalat ciddi bir artış göstermiş ama ihracatta da dikkate değer bir genişleme var. Şu anda Ocak ayı verilerini bilmiyoruz ama Aralık ayı performansı devam edecekse, bu çok olumlu bir gelişme olarak ele alınabilir.
Bu takdirde tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinde 2021 yılı ihracatı 25 milyar dolara ulaşabilir.
GELECEĞE UMUTLA BAKIYORUZ
- Tabii bir de tablonun öbür yüzüne bakmak gerekiyor. İhracatta ama özellikle Aralık ayı ihracatındaki sevindirici gelişmeyi göz önüne aldığımızda, geleceğe bakarak umutlanıyoruz, fakat diğer yandan ithalat kalemlerindeki yükselişi de iyi analiz etmeliyiz.
2020 yılında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla fındık içi, un ve makarna olurken söz konusu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,6'sını oluşturuyor.
Buna karşılık en çok ithal edilen ürünlerin sırasıyla buğday, soya fasulyesi ve ayçiçeği yağı olduğunu görüyoruz. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yüzde 24,2'sine yani yaklaşık 4'te 1'ine tekabül ediyor.
Rakam olarak da yaklaşık 4 milyar dolara denk geliyor. Genel bir değerlendirme yaparsak, tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinde ithalat daha çok ham madde şeklinde gerçekleşiyor. Burada önemli bir tespit, buğdayın Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithal edilerek, makarna ve unlu mamule dönüşmesi sonucunda, daha katma değerli ihraç ürünü elde edilmektedir.
Son söz; sıklıkla vurguladığım gibi, tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinin geleceği mutlaka ve mutlaka ihracata dönük sanayileşmeye bağlıdır.
Stratejik yol haritası yalnızca bu hedefe yönelik olmalıdır.