İktisadi açıdan fırtınalı günler yaşadığımız 2009 yılını geride bırakıyoruz. Aslında 2009 senesini iki ayrı dönem olarak değerlendirmek gerekiyor. 2008 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla hız kazanan krizin şiddetlenerek etkisini sürdüğü birinci dönem ve dip noktasından sonra çıkışın başladığı ikinci dönemden söz edebiliriz.
Piyasalar açısından dönemleri irdelediğimizde hisse senedi piyasalarının ikinci dönem itibarıyla tam anlamıyla uçtuğunu, tahvil ve bono faiz oranlarının makul düzeylere gerilediğini, kurların dolar aleyhini geliştiğini görüyoruz.
Başlarda küresel krizin ne zaman sonlanacağı, bedelin ne olacağı ve kriz sonrası toparlanmasının süresi ve faturası gibi konularda ciddi belirsizlik olması iktisadi aktörlerin temkinli durmalarını gerektiriyordu. Şubat ayındaki dip noktanın ardından başlayan toparlanma süreci bu sis perdesini adeta ortadan kaldırdı. Merkez bankalarının faizlerin düşürüleceği ve düşük seviyelerinin uzun süre korunacağı güvencesi vermeleri ile karamsarlıkta yerini iyimserliğe bıraktı. Aynı zamanda, belirsizliğin kalkması ve iyimserliğin hakim olmasına FED'in bedava diyebileceğimiz likidite enjeksiyonu da eşlik edince bakın şu tablo çıktı karşımıza:
NELER OLDU?
- Dolar bolluğu ve ABD ekonomisindeki ciddi sorunlar sonucunda dolar başta euro olmak üzere diğer para birimleri karşında değer yitirdi.
- Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan piyasalarda hisse senetleri aldı başı gitti. Özellikle Brezilya, Çin ve Türkiye borsaları dolar bazında yüzde 100'ler civarında getiri sağladılar.
- Bir ara ABD hazine kağıtlarına yönelen yatırımcılar, risk iştahlarını yükselterek gelişmekte olan ülke hazine kağıtlarına yatırım yaptılar. Aşırı talep doğal olarak faiz oranlarının gerilemesine neden oldu.
- Petrol fiyatlarına karşı yüksek korelasyona sahip altın üzerinde 2007 yılında ve 2008'in ilk iki çeyreğindeki yükseliş sonucunda köpük oluşmuştu. Onsu 260 dolarlardan bin dolar sınırına dayanmıştı altının. Beklediğimiz gibi altın fiyatları köpüğün sönmesi ile 880 dolar seviyesine gerilemişti. Ancak, krizden kurtulmanın yarattığı zafer sarhoşluğunun bitmesiyle, hisse senedi ve tahvillerin belli bir doyuma ulaşması ile yatırımcılar bazı riskleri de bahane ederek yeniden altına yönelmeye başlamışlar, böylece altın fiyatları bir kez daha yükselişe geçmişti.
Yukarıda özetlediğimiz gelişmeler çerçevesinde 2009 yılının son günlerini yaşıyoruz.
NELER YAŞANACAK?
2010 yılında piyasalarda nasıl gelişmeler olur? 2009 yılındaki gelişmeler yeni yıl ile terse dönebilir mi? Yani, dolar diğer para birimleri karşısında değer kazanacak mı? Hisse senetleri üzerindeki köpük patlar mı? Tahvil ve bono faiz oranları yükselir mi?
Dolar ile başlayalım:
ABD ekonomisi beklenenden hızlı toparlanıyor. Bunun yanı sıra Avrupa ülkeleri Almanya dışında beklenen iyileşmeyi gösteremiyorlar. İspanya'ya bir de Yunanistan eklendi son günlerde. Dolayısıyla, 2009'da yerlerde sürünen dolar ayağa kalkmaya hazırlanıyor. Tabii, bu bir düzeltme hareketi olacak. Yani dolar uçmayacak.
Gelelim hisse senetlerine...
Hisse senetlerinde aşırı balon var. Bu yüzden endekslerin yukarı yönlü hareketi zayıflayacak. Fiyatlar iniş çıkışlarla dalgalanacak. İşte, para sihirbazları bu dalgalardan kar yapmaya devam edecekler.
Faizlerle bitirelim. Merkez bankaları önümüzdeki yıl faiz oranlarını korumaya çalışacaklar. Sonuçta diğer faiz oranları da hafif yukarı ancak paralel bir seyir izleyecek.