Bu gece 2011 yılına gireceğiz. Bu yılın son yazısında ekonomik açıdan geride bırakacağımız 2010 yılında neler yaşadığımızı kısaca sizlere hatırlatmak istiyorum.
Sanırım en çarpıcı olan tahminlerin çok üzerinde büyümemizdi. Hükümet bile ancak yüzde 3.5 büyüme hızı yakalanabileceği öngörüsü yapmış, ardından beklenmedik hız sonrasında tahminini yüzde 6.8'e revize etmek zorunda kalmıştı. Dün TRT'de yılın son programında 2010'un en etkileyici ekonomik olaylarını tartışırken sevgili dostumuz Ekonomi Muhabirleri Derneği Başkanı Özlem Doğaner, "Çin'den sonra ikinci en çok büyüyen ülke olmamız benim için çok çarpıcıydı" dedi. Bizim vereceğimiz yanıtı bildiği için de ekledi; "Baz etkisi veya diğer faktörler sayesinde olabilir... Ama önemliydi."
Doğru, 2009'da gelişmiş ülkeler içinde en çok küçülenler listesinin üst sıralarında olmamız doğal olarak 2010 yılında baz etkisini güçlendirmiş, büyüme rakamının yükselmesinde etkin rol oynamıştı. Asıl önemlisi, katma değeri düşük montaj üzerine dayalı bir üretim üzerinden büyüme biraz iskambil kağıdından yapılan eve benziyor. Bir rüzgarda dağılıyor. Zaten, küresel kriz sonrasında Cumhuriyet tarihinin ikinci büyük daralmasını yaşamamızın altında yatan neden de bu idi. 2008 yılına kadar sağlıklı ve yirmi küsur çeyrek üst üste büyüdüğümüzü sanıyorduk. her şeye rağmen, yapısal reformların tamamlanmasıyla büyümenin bileşenleri daha sağlıklı zemine oturacaktır.
ÜRETİM ARTIŞI
Bardağın dolu tarafından devam edelim...
Sanayi üretimi de yükseldi 2010 yılında. 2005 yılının 100 kabul edildiği sanayi üretim endeksi Ocak ayında 99.4 puan seviyesinde olan endeks Kasım'da 128.9 puana kadar yükseldi. Alt kalemleri olan dayanıklı tüketim malları ve sermaye malları üretimi de belirgin bir şekilde yukarı çıkmış. Aylık verilerin bir önceki aya göre artış oranına baktığımızda çok istikrarlı bir seyrin olmadığını görüyoruz.
Tüketiciler de 2010 yılından memnun kalmışlar. Tüketici güven endeksi yıla 79.24 düzeyinde başlamış ve son aylarda 91.34 puana çıkmış. 100'ün altı güvenmediklerini 100'ün üstü güvendiklerini gösteriyor. Bu durumda endeksin biraz daha yol alması gerekiyor. Endeksin detaylarını irdelediğimizde, hane halkının genel ekonomik durum konusunda iyimser olduklarını görüyoruz. Genel ekonomik durum endeksi de 70.07'den 90.97'ye kadar yükselmiş.
2010 yılında bardağın dolu kısmında en büyük yeri "Merkez Bankası" uyguladığı başarılı para politikaları ile aldı. Gerçekten 2001 krizinden bu yana zamanında ve yerinde kararlar alan Merkez Bankası krizden çıkış yılı 2010'da da çok güçlü bir performans sergiledi. Özellikle son aldığı kararlar ders niteliğindeydi. Kredi hacminin genişlemesi ve cari açığın önümüzdeki günlerde sorun yaratacağını algılayan Merkez Bankası, bugünden önlemlerini alarak fazla alışık olmadığımız uygulama yaptı. Biliyorsunuz, bizde 10 kişi ölmeden üst geçit yapılmaz.
İKİ SORUN!
Gelelim bardağın boş tarafına...
Geride bırakacağımız yılda ekonomik faaliyetlerin hızlanması sonucunda iki konu ön plana çıktı. Birincisi, cari açığın makul sınırları aşması, ikincisi, krediler yoluyla borçlanmaların finansal istikrarı ileriye yönelik tehdit edecek boyuta ulaşması. Son birkaç yazımda değindiğim gibi bankacılık sektörünün verdiği kredilerde geçen yıla oranla yüzde 24 artış oldu. Üstelik, banka bilançolarının kalitesi de bozuldu. Bu yüzden Merkez Bankası testi kırılmadan devreye girdi.
En büyük dış ticaret ortağımız AB'nin yaşadığı ekonomik sorunlar yüzünden dış talep de zayıf kaldı 2010 yılında. Buna karşın TL'nin sıcak paraya bağlı olarak değer kazanması ile ithalat tavan yaptı.
Yeni yılda da 2010 yılı gelişmelerine değineceğiz.
Mutlu seneler...