2010 yılı, salt rakamları ele aldığımızda, ekonomik açıdan beklentilerin oldukça üzerinde bir performans ile geride bıraktık. Büyüme, sanayi üretim endeksi, kapasite kullanım oranı, ihracat gibi konularda gelişmeyi gözlemlerken enflasyondaki başarıyı gözden kaçırmışız.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Aralık ayı ve 2010'un yıllık bazda enflasyon oranlarını açıkladı. Verilere göre Tüketici Fiyat Endeksi Aralık ayında yüzde 0.3 gerilemiş. Bunun sonucunda TÜFE yıllık yüzde 6.4 kadar gerilemiş oldu. Üretici Fiyat Endeksi de TÜFE gibi düşüş trendini sürdürdü ve yılı yüzde 8'in biraz üzerinde kapattı.
Yıllık verilere göre Merkez Bankası uzun aradan sonra yılbaşında belirlediği hedefi ıskalamadı, çok az farkla yüzde 6.5'lik hedefine yaklaştı. Zaten, geçen yıllarda hedeften sapma olasılığını göz önünde bulundurarak 2 puanlık aşağı ya da yukarı yönlü belirsizlik bandı uygulamıştı.
Ekonomi yönetimi enflasyon verilerinden çok memnun görünüyor. Özellikle Maliye'nin keyfine diyecek yok. Çünkü, kamu personelinin maaş artışlarında enflasyon farkı dikkate alınıyor. Fark çok küçük çıktığı için kamu çalışanlarına bu ay içinde kuruş düzeyinde bir fark verilecek. Aslında TÜİK biraz daha zorlasaydı bırakın fark vermeyi, 2010 yılında verileni de alabilirdi.
ZENGİN UYANMAK
Sabah bir uyanıyoruz, kişi başına düşen milli gelirimiz yükselmiş... Sonra televizyonda çeşitli meyve sebze görüntüleri eşliğinde fiyatların düştüğünü ve alım gücümüzün arttığını öğreniyoruz. Bu haberleri duyunca insan kendini mutlu hissediyor ve tebessümle derin bir nefes alıyor, içinden "ben neymişim" diyerek. Sonrası? Sonrası gelmiyor tabii ki. Nedeni basit yapılan hesaplamalar ve ortaya çıkan rakamlar gerçeği yansıtmıyor...
TÜİK'in tüketicilerin talepleri doğrultusunda hesapladığı TÜFE yaklaşık 449 üründen oluşuyor. Bu ürünlerin her biri kullanım sıklığına göre belli bir katsayı ile ağırlıklaştırılıyor. Gıda için ayda 4, kira için ayda bir ve diğer ürünler için ayda 2 kez görevliler nihai satış noktalarına gidip fiyatları kaydediyorlar ve ay sonundaki artış o ayın enflasyon verisini yansıtıyor. Buraya kadar doğru. Yanlış olan herkesin o mal sepetini tükettiği, üstelik aynı sıklıkla tükettiği varsayımı. Oysa, tüketim kalıplarımız gelirimize göre değişiyor. Asgari ücretle geçinen bir aile ile bir patronun tükettikleri mal sepeti aynı olabilir mi?
Merkez Bankası, geçen yıl Nisan ayında yükselen ve iki hane sınırına dayanan enflasyon karşısında paniklememiş, ilerleyen aylarda hedeflerle uyumlu görünüme kavuşacağı öngörüsü yapmıştı. Gerçekten işlenmemiş gıda ve kırmızı etteki geçici yükseliş sonrasında aşağı yönlü trend izledi enflasyon. Özel kapsamlı TÜFE rakamları da Merkez Bankası hedeflerine paralel gelişti.
MANEVRA ALANI
Vatandaş için hiçbir anlamı olmayan enflasyon düşüşü, Merkez Bankası açısından çok anlamlı. Çünkü hem ekonomideki büyümeye destek verebilmesi hem de finansal istikrarı sağlamayabilmesi için kullandığı politika faiz oranlarını enflasyonun izin verdiği hareket alanı içinde ayarlayabiliyor. Sıcak parayı biraz soğutmak için politika faiz oranlarını 50 baz puan aşağı çekmişti Merkez Bankası. Eğer enflasyon aynı patika üzerinden giderse, yani biraz daha düşerse, Merkez Bankası da bu genişleyen hareket alanını hemen değerlendirip faizleri biraz daha indirebilecek. Hükümet tarafından açıklanan Orta Vadeli Program'da 2011 yılı enflasyon öngörüsü yüzde 5.3. Sonraki yıllarda ise yüzde 5'in altı hedefleniyor.
Öngörülerde kur ve petrol artışının dikkate alındığını sanmıyorum. Merkez Bankası'nın sıcak paraya karşı aldığı önlemler sonrasında dolar kuru 1.50'nin üzerine taşındı. Yabancı sermaye girişinde azalma olursa dolar için 1.50-1.60 bandı kaçınılmaz olur. Petrol fiyatları da 90 dolarların üzerinde. Sonuçta, bu iki faktör enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturacak önümüzdeki aylarda.