Yükselen kurları baskılamakta zorlanan Merkez Bankası son günlerde yaptığı döviz satışları sonrası deyim yerinde ise bitap düştü. Kendi söylemi ile yoğun satışlar 1 milyar doları aştı, bu da yetmedi uzun aradan sonra doğrudan satış yöntemini de devreye sokmak zorunda kaldı. Dile kolay bu kadar döviz satışına rezerv dayanır mı?
Geçen haftaki yazımda bazı ikilemlerden bahsetmiştim hatırlarsanız. Merkez Bankası bir taraftan Türkiye ekonomisinde düşen iktisadi faaliyet hızını düşünerek faizleri aşağı çekmek zorunda kalıyor. Ancak diğer taraftan kur artışını engellemek için yani dövize kaçışın önüne geçmek için TL faiz oranlarını yükseltmesi gerekiyor. Ancak ikilem yüzünden şu aşamada bunu yapamıyor. Ne yazık ki, Merkez Bankası'nın bir süredir açıklamalarında altını çizdiği bir unsur ağır ağır kendini hissettirmeye başladı. Kurların belli seviyenin üzerine çıkması Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflerini tehlikeye sokuyor. Para Politikası Kurulu (PPK) karar özetinde bu gerçeğe şöyle vurgu yapmış: "Türk Lirası'nda yakın zamanda gözlenen asırı değer kaybı, islenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisi ve fiyatı yönetilen/yönlendirilen ürünlerdeki ayarlamalar nedeniyle, önümüzdeki aylarda enflasyonda belirgin bir yükseliş gözlenecektir. Merkez Bankası, bu durumun orta vadeli enflasyon beklentilerini ve görünümünü etkilemesine izin vermeyecektir. Bu doğrultuda PPK, borç verme faizlerinin önemli ölçüde artırılması yoluyla faiz koridorunun genişletilmesine karar vermiştir."
FAİZ KORİDORU
PPK'nın 20 Ekim tarihinde yaptığı toplantıdan gerçekten ilginç kararlar çıktı yukarıda değindiğim ikilem yüzünden. Politika faiz oranı olarak kullandığı 7 gün vadeli repo faiz oranını değiştirmedi ve yüzde 5.75 seviyesinde tuttu. Neden yükseltemedi? Çünkü Türkiye ekonomisi bu yılın ikinci yarısı itibarıyla yavaşlama sürecine girdi. Dolayısıyla, yavaşlayan iktisadi faaliyetleri destekleme gereği hissetti Merkez Bankası. Aslında kritik soru Ağustos ayında acele etmeyip diğer koşullarında netleşmesiyle ortaya çıkan resme göre politika izlese daha rasyonel ve tutarlı olmaz mıydı?
İlginçtir... Merkez Bankası, Ağustos ayında aldığı faiz indirim kararını geçen haftaki faiz koridorunu daraltma kararı ile nötrleştirmiş oldu. Ne yazık ki, madalyonun iki yüzünde duran ekonominin yavaşlaması ve kur atışları ve onun yarattığı enflasyonist baskı gerçeklerini göz önünde bulundurarak Merkez Bankası ara yolu bulmaya çalışan politikalar izliyor, yani politika ayarı yapıyor. Oysa bu ikilem olmasaydı, daha doğrusu uzun yıllardır Türkiye ekonomisi için uygun iklim varken kronikleşmiş cari açık sorununu çözseydik, Merkez Bankası böyle yalpalamayacaktı.
ENFLASYON TEHLİKESİ
20 Ekim kararları sonrasında Merkez Bankası'nın "senaryo değişikliğine" gideceği olasılığından bahsedebilir miyiz? İkinci senaryosu enflasyonun yükselmesi ve sonrasında faizlerin yukarı çekilmesi üzerine yapılmıştı. Yanıtımızı temkinli verelim. Merkez enflasyondaki belirgin yükselişi izleyip biraz kalıcı olmaya başladığı kanısına varırsa o zaman kaçınılmaz olarak senaryo değiştirip faiz artırımına gidebilir. Ancak, şu anki tahmini gerçekleşir enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu düşünürse aynı faiz oranı seviyesi ile yola devam edebilir.
Merkez Bankası son aylarda proaktif olacağım diye biraz aceleci kararlar alabiliyor. Üstelik hem zamanlama açısından sürpriz oluyor hem de diğer araçları ile çelişebiliyor. Küresel belirsizliğin zirve yaptığı ve en az birkaç yıl daha kendini hissettirmeyi sürdüreceği bir dönemde Merkez Bankası'nın arabayı biraz yavaş ve dikkatli sürmesinde yarar var. Keşke, gerçek hayat teorilerde olduğu gibi sade ve kolay olabilseydi.