Tenis maçı izler gibiyiz, kafamızı bir o tarafa bir bu tarafa çeviriyoruz. Top bir döviz sahasına bir hisse senedi ve tahvil sahasına geçiyor. Küçük tasarruf sahipleri şaşkın ve panik halde. Doktorun ağzının içine bakar gibi uzmanlardan "Ne olacak benim bu yatırımımın hali" sorusuna umutkar yanıt bekliyorlar. Gerçekten ne olacak bu piyasaların hali?
Öncelikle şu gerçeğin altını çizelim. Euro Bölgesi borç sorununu aşmadan, ABD ekonomisi yeterli büyüme hızına ulaşmadan ve işsizlik oranını makul seviyeye çekmeden piyasalar tamamen yapay mazeretleri kullanarak bir inip bir çıkacak. Matematikte olduğu gibi artı eksiyi götürecek ve ortada kocaman bir sıfır kalacak. Yani, yerinde sayacak piyasalar. Bu arada, ekonomik faktörlerle beraber siyasi gelişmeler de piyasalar üzerine kabus gibi çöktü. Fransa, Hollanda ve Yunanistan'daki yeni oluşumlar, Almanya'nın önümüzdeki yıl seçimleri ve Merkel'in prova niteliğindeki yerel seçimlerdeki yenilgileri "Avrupa tasarruf önlemlerinin" iç siyaset malzemesi yapılmasına neden oluyor ve sürdürülebilirliği konusunda kaygılar uyandırıyor.
EURODAN KAÇIŞ!
Piyasaları tedirgin eden unsurlara bakalım...
Kötü gidişin nedenleri listesinin başında Yunanistan geliyor. Durumu malum, gerek ekonomik gerek siyasi gelişmeleri sürekli yazdık. Geldiğimiz nokta şu: Yunanistan eurodan çıkacak mı? Çıkarsa euronun akıbeti ne olur?
Yunanistan'ın eurodan çıkıp eski para birimi drahmiye dönme olasılığı var ve her geçen gün bu olasılık yükseliyor. Etkisini iki taraf açısından değerlendirelim. Yunanistan artık ortaklarından para alamayacak noktaya doğru geliyor. İkinci kurtarma paketinin şartlarının oldukça ağır olması, Avrupa Finansal İstikrar Fonu'nun kullanılmasındaki kısıtlar, hatta IMF'nin temkinli duruşu aslında Yunanistan'ı kendi başının çaresine bakması yönünde zorluyor. Açık bir ifadeyle, belki de daha iyi olacak Yunanistan için eurodan çıkması. Bir defa, para ve kur politikalarını geniş bir hareket alanında uygulayacak. Kendi para biriminin değerini diğer para birimleri karşısında düşürerek dış talebi devreye sokma şansı yakalayacak.
Eurodan çıkarak Yunanistan belki kendini kurtarabilir. Peki, bu kapı aralanırsa ve Portekiz, İspanya ve İrlanda gibi sorunlu ülkeler de eurodan kaçmak isterlerse ne olacak. İşte o zaman euronun geleceği çıkmaz bir hal alır. Çünkü, euroyu deyim yerinde ise satsanız satılmaz atsanız atılmaz. Kolay değil, euronun silinip tekrardan ülkelerin kendi paralarına dönmesi. Dış ticaretin üçte biri euro ile gerçekleştiriliyor. Merkez bankaları rezervlerinin yüzde 31'i eurodan oluşuyor. Dolayısıyla, diş macunu gibi sıkıldıktan sonra içeri girmesi zor.
PİYASA NASIL ETKİLENİR?
Kritik sorumuza gelelim... Bu kargaşa ortamından piyasalar nasıl etkilenecek?
Piyasalar yukarıda özetlediğim gelişmelere tepki vermeye ya da onların terminolojisi ile fiyatlamalara başladı. Bırakın aynı coğrafyadaki borsaları, ABD'de Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq bile yüzde 0.30-0.50 civarında düşüşte. Bölgenin hisse senetlerinin önemli göstergesi Stoxx600'deki kayıp doğal olarak yüzde 2'leri aşıyor. İMKB ise yazımı yazarken yüzde 0.78 kayıpla 58.450'ler seviyesinde idi. Psikolojik sınır 58 bin. Eğer altına inerse, düşüş sertleşebilir. 57.600'de ve 57.200'de güçlü destek bulunuyor. Umarız bu sınırı aşağı doğru test etmez ve tahminlerimiz paralelinde 58-62 bandında dalgalanmasını sürdürür yaz tatilinin sonuna kadar. Süreçten tahvil faiz oranları ve CDS'ler de olumsuz etkileniyor. Ancak etkinin sınırlı kaldığını hatırlatalım. Vade bitimine 2 yıl kalmış gösterge tahvil faiz oranları şu sıralarda yüzde 9.50'yi aştı.
Euro bölgesi sorunları asıl "altını" aşındırıyor. Öylesine bir gidiş var ki altında, yakında başındaki kıymetli ibaresini atmak zorunda kalacağız. Şaka bir yana geçen yıl Ekim'de 1900 doları gören altın 1560 dolarlara kadar geriledi. Çok ilginç, düşüş gerekçesi yükseliş sırasında kullanılanlarla bire bir aynı. Euro Bölgesi sorunları yüzünden düşüyormuş altın fiyatları. Zaten, bu yüzden yükselmemiş miydi?