FED'in Eylül ayını pas geçmesi ile piyasalar hareketlenmiş, kurlar ve faizler aşağı gelmiş, hisse senetleri ralli yapmıştı. Ancak, etki tam bir saman alevi gibi çok kısa sürdü, piyasalar kaldığı yerden devam etme eğilimine girdi. Açık bir ifadeyle, TL dolar karşısında yeniden değer yitirmeye başladı, faiz oranları yüzde 8 sınırına dayandı. Hisse senetleri ise henüz yön bulamadı.
Gerçekten FED'in etkisi bu kadar mıydı? Ya da şöyle soralım; FED'in yaşattığı yalancı bahar artık bitti mi?
Soruların yanıtlarından önce FED'in kararlarına ve ne anlama geldiğine değinelim, ardından yanıtı vermeye çalışalım...
Mayıs toplantısı sonrası Başkan Bernanke Eylül ayında "3. parasal genişleme programından çıkış stratejisine başlayabiliriz ve gelecek yılın ortalarında sonlandırmış oluruz" açıklaması sonrasında 18 Eylül daha da önem kazanmış, adeta tüm piyasaların kaderi Açık Piyasa Komitesi'nin vereceği karara kalmıştı. Zaten piyasalar, nasıl ortak payda oluştururlar bilinmez, 10 milyar dolarlık tahvil alım programının makaslanacağı beklentisini fiyatlamaya başlamışlardı. FED piyasaların beklentilerine ve bu yönde kendilerini hazırlamalarına aldırış etmeden kararını devam yönünde vermeyi tercih etti. Bu durumda, 85 milyar dolar alım programı sürecek. Programın aynı şekilde uygulanacak olması şu anlama geliyor; gevşek para politikası çerçevesinde piyasalara likidite verecek ve böylece ekonomik faaliyetlerde ve istihdam piyasasında düzelme sağlayacak.
İKTİSADA GİRİŞ DERSİ
Başkan Bernanke FED'in web sitesindeki videodan izlediğim kadarıyla 18 Eylül'de toplantı sonrası yaptığı basın açıklamasında alışageldiğimiz bilgilerin ötesine geçmedi. Basın temsilcilerinin sorularına verdiği yanıtlar sanki iktisada giriş dersi gibiydi. Tahvil alım programının faydalarından girdi, istihdam ve fiyat istikrarı gibi FED'in temel hedeflerinden çıktı. Aslında katılımcılardan net sorular gelmiş. Beklenti yaratıp piyasa aktörlerini şaşırttınız ne düşünüyorsunuz?, ne zaman başlayacaksınız miktar azaltmasına ya da yeni bir tahvil alım programı gelebilir mi? Yanıtlar işgücü piyasasında düzelme üzerine odaklanmış Bernanke'nin. İşgücündeki düzelmeye de şöyle bir açıklama getiriyor; sihirli rakamlardan öte daha etkin ve sağlıklı çalışan bir piyasa olmalı, özellikle tarım dışında istihdam yaratabilmeli. Bu durumda kriter olarak belirlenen yüzde 6.5 önemini yitirdi mi? Yüzde 7 işsizlik oranında çıkış strateji başlayabilir gibi ilginç bir tepki veriyor Bernanke.
Kısacası 3. parasal genişleme programı süresiyle ilgili gizemini koruyor. FED'in 2 toplantısı kaldı bu yıl içinde yapacağı. Bir ayda bir şey değişmeyeceği için Ekim ayını da pas geçecek, Kasım'da toplantısı yok, Aralık ayındaki Bernanke'nin başkan olarak son toplantısı olacağından yeni başkanın manevra alanını daraltmak istemeyecektir. Dolayısıyla, gelecek yıldan önce çıkış olasılığı bayağı azalıyor.
NASIL YANSIR?
Gelelim kritik sorumuzun yanıtına. Bu durum piyasaları nasıl etkiler?
15 Ekim tarihinde de oldukça keskin bir dönemeç var piyasaların alması gerektiği... Borçlanma tavanının yükseltilmesi için Senato'ya yasa sunacak Başkan Obama. Tabii zorunlu olarak maliye politikalarını sıkılaştırması gerekiyor. Gevşek para politikası ile sıkı maliye politikası eşgüdümlü uygulanacak. Böyle bir politika bileşimi uluslararası sermaye akımlarına etki etmeyeceğinden küresel piyasalara yansımasının da sınırlı düzeyde kalabileceğini söyleyebiliriz.
Sözün özü, piyasalar daha kötüyü fiyatladığı için FED kararından sonra düzeltme hareketi yaptı. Yılın kalan aylarında FED dakikaları doldurmak için top çevireceğinden piyasa aktörlerinde temkinli bekleyiş sürecek.