Sermaye Piyasası Kurulu hız kesmeden mali piyasa ve araçlar konusunda yenilik yapmaya devam ediyor. Çok dinamik bir sektör olduğu için sermaye piyasalarının hukuki altyapısı oldukça esnek bir yapıya sahip. Kanunu çerçeve nitelikte... Yani konu ve esasların genel çerçevesi çiziliyor kanun maddeleri ile içleri ise yönetmelik ve tebliğ gibi yasalaşma süreci kolay olan mevzuatlarla dolduruluyor. Bu bağlamda, ihtiyaçlara ve tabii AB düzenlemelerine paralellik sağlanması gereğine göre SPK mevzuatları hızlı bir şekilde değiştirebiliyor.
Menkul kıymet ihraç ve halka arzlarında yapılan değişikliklerle başlayalım...
İlk izin sisteminden kayıt sistemine geçilmişti 90'ların başında. Bir şirket halka açılmak için SPK'dan izin alması gerekiyordu. Ancak bu anlayış hisse senedi alıcısında yanlış risk algısına neden oluyordu. Koskoca devlet kurumu izin verdiğine göre bu hisse senedinde sorun olmaz gibi bir yaklaşımla alıyordu tasarruf sahipleri. Bu yüzden, halka açılan şirket ile ilgili bilgilerin açık bir şekilde halka duyurulduğu "izahname" sistemine geçildi. Şirket her halükarda hisse senedini ihraç etsin ama tüm olumsuz bilgileri de yatırımcılara duyursun. Kısacası kararın tasarruf sahibine bırakıldığı bir yöntem. Son yapılan değişiklikte yatırımcının korunması ve kamunun aydınlatılması ilkesi çerçevesinde yeni bir anlayış benimsenmiş. Değişiklik ile artık kayda da gerek kalmıyor, sadece izahnamenin SPK tarafından onaylanması yetiyor. Sonuçta hem şirketlerin işlemlerinin hızlı sonuçlandırılması hem de yatırımcıların daha geniş ve hızlı aydınlatılmaları sağlanmış olacak. Yatırımcılar aynı zamanda bu yenilik ile taleplerini 2 gün içinde geri çekebilecekler, eğer izahnamede kendilerini rahatsız eden bilgiler görürlerse. Bu düzenlemelerle bürokratik süreçler önemli ölçüde azaltılmıştır.
KURUMSAL YÖNETİM
Turkcell ile gündeme gelen, daha doğrusu önemi anlaşılan kurumsal yönetim konusunda da önemli değişikler yapılmış...
Tebliğ ile düzenlenmiş olan "kurumsal yönetim ilkeleri artık kanun kapsamına alınmış. Borsa şirketleri daha önce tavsiye niteliğinde olan kurumsal yönetim ilkelerinden genel kurul toplantıları ve yönetim kurulunun teşekkülü gibi bazı maddeleri bundan böyle uygulamak zorundalar. Zorunlu olmayan maddelerde ise şöyle bir yaptırım var; uygulamayan şirket neden uygulamadığının açıklamasını yapacak. Yani uygulana uygulamıyorsan açıkla yaklaşımı.
Diğer önemli bir konu da atlanmıyor yeni düzenlemelerde... Anonim ortaklıkların kendi hisse sentlerini yeniden satın alma, diğer bir değişle kendi paylarını iktisap etmek işlemleri halka açık şirketler için SPK'nın düzenlemeleri çerçevesinde gerçekleştirilecek. Yüzde 5 ağırlığa sahip azınlık pay sahiplerinin bazı hakları da genişletiliyor.
YATIRIMCININ KORUNMASI
Son olarak dikkat çeken konularında altını çizelim...
* Genel kurulun toplantıya çağrılma usulleri, ilgili süreler ve toplantı nisaplarının uygulanması esasları yeniden düzenlenmiş, genel kurul toplantısına ilişkin ilan süresi 3 haftaya çıkarılmış.
* Rüçhan haklarının kısıtlanması, sermaye azaltımı ve bazı önemli nitelikteki işlemlere ilişkin genel kurul kararlarında aranacak karar nisabı AB düzenlemelerine paralel olarak yükseltilmiş.
* Sermaye piyasası faaliyetlerini kurum odaklı düzenleme anlayışı yerine faaliyet odaklı düzenleme anlayışına geçilmiş. Bu çerçevede, menkul kıymet alım satımına aracılık, repo, portföy yönetimi ve yatırım danışmanlığı gibi faaliyetlere saklama ve çok taraflı alım satım sistemlerinin işletilmesi gibi bazı faaliyet türü de eklenmiş.
Sözün özü, daha işler mali piyasaların sağlanması ve küçük tasarruf sahiplerinin haklarının kapsamının genişletilmesi ve halka açık şirketlerin maliyetlerinin aşağı çekilebilmesi amacına yönelik yapılan değişikliklerin yararlı olacağı açık...
ÖZET: Sermaye Piyasası Kurulu mali piyasaların daha sağlıklı işlemesine yönelik gerek halka açık şirketlerin gerekse tasarruf sahiplerinin menfaatine yeni düzenlemeler yapıyor.