Eğer yeniden dünyaya gelseydiniz neleri yapar, neleri yapmazdınız? Bir düşünün bakalım. Siz düşünürken ben, 85 yaşındaki bir kadının bu soruya verdiği yanıta yer vereyim.
Diyor ki ABD'nin Kentucky eyaletinde yaşayan Nadine Stair adındaki Amerikalı kadın;
"Eğer hayatımı bir daha yaşasaydım, bu kez daha çok yanlış yapmaya cesaret ederdim. Rahatlar, kollarımı gererdim. Bu kez yaptığımdan daha çok saçmalardım. Daha az şeyi ciddiye alırdım. Kendime daha fazla şans tanır, daha sık yola çıkardım. Daha çok dağa tırmanır, daha sık nehri yüzerdim. Dondurmayı daha fazla, kuru fasulyeyi daha az yerdim. Herhalde daha çok güzel anlarım ama daha az hayati sorunum olurdu."
Bitmedi, devam ediyor Nadine Stair.
"Bilir misiniz? Ben saati saatine, günü gününe mantıklı ve sağlıklı yaşayan insanlardanım. Ah, evet! Güzel anlarım oldu ama tekrar başlasaydım hayata, onlardan daha çok olmasına çalışırdım. Aslında, başka hiçbir şey olmamasını denerdim. Sadece anlar, birbirinin ardından, yaşadığım her günün ötesinde onca yıl yaşamak yerine.
DAHA ÇOK DANS
Ben hiçbir yere hırkasız, yağmurluksuz, şemsiyesiz gitmeyen insanlardanım. Hayatıma tekrar başlasaydım, çok daha az yükle yolculuk ederdim. Eğer hayatımı bir daha yaşasaydım, ilkbahara daha çok erken yalınayak girer, sonbaharın geçirene kadar öyle kalırdım. Daha çok dansa gider, daha sık halay çekerdim. Daha çok papatya toplardım."
Ben bu satırları yıllar önce okumuştum. Geçenlerde internette görünce ilk kez nerede okuduğumu düşünüp, buldum. Psikolog Leyla Navaro'nun "Geçekten Beni Duyuyor Musun?" adlı aile içi iletişim, iyi bir anne-baba olmaktan söz ettiği 1999 basımlı kitabında. O zaman da etkilemişti beni bu satırlar şimdi de.
85 yaşındayken söylemiş olması da önemli. Görmüş, geçirmiş bir kadının önerileri. Bir başka psikolog Clarissa P. Estes, "kurtlarla Koşan Kadınlar" adlı kitabında 84-91 yaşın "kızıl sicimle örgü örme/hayatın örgüsünü anlama çağı" olduğundan söz eder. Kim bilir ne zaman yazdı bu satırları Nadine Stair. Önemli olan günümüzde birçok ülkede paylaşılıyor, okunuyor, üzerine yorumlar yapılıyor olması.
'YANLIŞ' HAKKI
Çok basit şeylerden söz ettiği için okunuyor. Daha çok dans etmek, eğlenmek, keyif almayı hatırlatıyor bize. Cesur olmayı, kendini ve hayatı sevmeyi, küçük sevinçlerle yetinmeyi. Daha çok yanlış yapmayı istiyor. Oysa hepimiz asla yanlış yapmamaya gayret ederiz değil mi? Kurallara uymaya çalışırız. Kendimizi başkasına anlatırken de hep doğru şeyler yaptığımızı, asla kötü bir insan olmadığımızı hep anne-babamızın, ailemizin, toplumun bizden istediği şeyler yaptığımızı ve iyi biri olduğumuzu söylemeye çalışırız. Çalışırız da hepimiz bocalarız, yanlış yaparız, yanlış adımlar atarız. Bazen dibe vururuz. Yanlış yapmak da bize mahsus. Önemli olan bunların yanlış olduğunu bilmek, yaşayarak görmek.
"Kendime daha çok şans tanırdım" diyor. Kendimize daha çok şans tanımalıyız. Hataları, yanlışları sevmek bunun için önemli. O yanlışlardan dersler çıkarmak, bazen aynı yanlışları tekrarlamak ve ikinci, üçüncü şanslar tanımak kendimize. Daha sık yollara çıkmak, daha sık dağlara tırmanmak, denizlerde yüzmek bize hayatı anlatır. Yaşadığımızı. Ve herkesin ikinci, hatta daha fazla şansa ihtiyacı var. Nurseli İdiz'in de.