Kapsamlı bir mevzuat çalışması yapıldı geniş kapsamlı vergi borçlarının hafifletilmesine yönelik. Geçen hafta yasalaşan çalışmanın kapsamı gerçekten bugüne kadarkiler içinde en geniş olanı... Gelir ve kurumlar vergisinden trafik cezalarına kadar uzun bir listeyi kapsıyor.
Kapsamın yanı sıra toplam nüfusun üçte birinden fazla mükellef ve borçlunun yararlanabileceği bir yasa...
Bazı detaylara bakmadan önce genel değerlendirme yapalım...
Artıları olduğu gibi eksileri de var uygulamanın...
Aslında iki tarafta kazanıyor.
Yani win-win... Alacaklı olan devlet uzun süredir mahrum olduğu alacaklarına belli bir fedakarlıkla kavuşmuş oluyor.
Borçlu vatandaş da belli borç yükünden muafiyetler sayesinde kurtulmuş oluyor. Diğer bir yararı kayıt dışı ekonominin çok az da olsa bir kısmının kayıt altına alınmasının sağlaması...
Bu konuda da OECD ülkeleri ortalamasının üzerindeyiz.
Üçüncü ve son faydası kısa vadede vergi gelirlerinin artmasına neden oluyor.
VERGİ UYUMU
Tam bu noktada zararlarına geçelim. Birincisi vergi ödeme refleksini daha doğrusu vergiye uyumu zamanla azaltıyor. Daha açık bir ifadeyle "Nasıl olsa af çıkar, şimdi borcumu ödemeyim, biraz bekleyim" beklentisi yaratıyor. Böylece uzun vadede, kısa vadenin tersi, vergi gelirlerinin azalması söz konusu oluyor. Zaten bu yüzden sıkça vergi barışı çıkarılmıyor mu? Yeri gelmişken inanması güç bir istatistik vermek istiyorum; ilk vergi affı 1924 yılında uygulanmış. Sonra sıkça devamı gelmiş ve toplamda 34'e ulaşmış. 20'den fazlası 1980'den sonraya yayılıyor.
Bazı yıllarda iki kez uygulanmış.
Tam yokuş aşağı iterek zorla çalıştırılan arabaya benziyor.
Olmadı... Hadi bir daha el atalım misali... Neyse...
En önemli dezavantajı ise "eşitlik ve adalet" ilkesini sarsması... Vergisini ya da diğer borçlarını zamanında ödeyen vatandaşlar haklı olarak neden zamanında ödedim ki borcumu sorusunu akıllarından geçiriyorlar.
Genel bakışı fazla uzattım sanırım... Detaylara geçelim;
YELPAZE GENİŞ!
Kapsam süresi 30/6/2016 tarihinden öncesine gidiyor.
Kapsama giren alacak konusunda yelpaze oldukça geniş...
Beyana dayanan ve tahakkuk edilmiş vergilerde verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, bir de vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları dahil ediliyor. Aynı zamanda sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2016 yılı Haziran ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları da barış statüsüne alınmış.
Maliye Bakanlığı'nın yanı sıra, yerel yönetimler, Karayolları ve Yurt-Kur gibi kurumlarda alacaklı olarak bazı alacaklarından feragat edecekler. TOBB, TESK, TÜRMOB ve Türkiye Barolar Birliği gibi meslek kuruluşları da unutulmamış. Onların da alacakları yeniden yapılandırılacak, üyeleri rahatlayacak...
Borçlular tarafına gelirsek...
29 milyon dosya 50 TL ve altı olduğu için kapatılacak. 1,2 milyar liraya tekabül ediyor vazgeçilen alacak tutarı... 6,3 milyon kişinin paralı geçişlerdeki ve 4,2 milyon kişinin trafikteki cezaları yeniden yapılandırılacak, gecikme zamları Yİ-ÜFE seviyesine çekilecek. İyi ki bu borçlarda dahil edilmiş dediğimiz konu ile noktalayalım; 580 bin öğrencinin 1,4 milyar liralık öğrenci kredileri de barış kapsamında...
Umarız vergi barışının bu sefer artıları eksilerini bastırır...