Ekim ayı enflasyon verileri geçen ay gibi kısmen sürpriz yaptı diyebiliriz. Özellikle de gıda fiyatlarındaki aşağı yönlü trend devam etmiş.
Enflasyonun yüksek seviyelere çıkması ve orada bir süre kalmasının iki temel nedenlerinden birisi gıda fiyatları idi, birikimli kur etkisi ile beraber...
Malum her enflasyon yazımda olduğu gibi yine sadece enflasyon rakamlarını değerlendirmekle kalmayacağım, faiz faktörünü de analize dahil edeceğim.
Açıkçası enflasyonun biraz daha inmesi ister istemez akıllara "Acaba Merkez Bankası bu imkanı faiz indirerek değerlendirebilir mi?" sorusunu getiriyor.
TÜİK tarafından açıklanan verilere kısaca göz atalım...
Tüketicilerin talepleri sonucu nihai tüketim mallarının ve ayrıca hizmetlerin dönemsel fiyat değişimini yansıtan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) geçen ay yüzde 1,44 artmasına rağmen yıllık bazda gerileme gösterdi. Buna karşın gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki Ekim ayı düşüşü yüzde 1,76'ya ulaşmış.
Zaten Merkez Bankası hem toplantı sonrası basın açıklamalarında hem de üç ayda bir yayımladığı "Enflasyon Raporlarında" 2016'nın ilerleyen aylarında gıda fiyatlarında düzelme beklediğini vurguluyordu.
YILLIK BAZDA DÜŞÜŞ!
Ekim rakamı ile yıllık bazda TÜFE yüzde 7,16 düzeyine geldi. Böylece geçen yılın eş döneminin enflasyon oranının altına inmiş oldu. Geçen yıl bu zamanlarda yüzde 7,58 düzeyinde bulunuyordu.
12 aylık ortalamaları değerlendirdiğimizde şu tespitleri yapabiliriz; Bu süreçte TÜFE'nin en yüksek olduğu bölge Adana ve Mersin'den sonra İzmir... 12 aylık Türkiye geneli yüzde 7,86'da kalırken İzmir'de bu oran yüzde 8,63 seviyesine çıkıyor. 12 aylık veriye göre gıda enflasyonu uzun aradan sonra yüzde 6,69 ile ortalamanın altına gelmiş.
Ancak, sağlık, ulaştırma, lokanta, çeşitli mal ve hizmetler, eğlence ve kültür ve giyim grupları da yukarıda 12 aylık TÜFE ortalamasının...
Gelelim üreticileri daha yakından ilgilendiren enflasyon göstergesi YİÜFE'ye...
PAS GEÇEBİLİR
Maliyet enflasyonunu yansıtan bu veri geçen ay yüzde 0,84 yükselmesine karşın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,84'e kadar inmiş. 12 aylık ortalama ise yüzde 3,83'lerde...
Yİ-ÜFE'nin gerilemesinde enerji grubu büyük katkı yapıyor.
Enerji düşerken dayanıklı tüketim malları yüzde 11,71'e, sermaye malları yüzde 7,93 yükselmiş. Demek ki enerji yüzde 6,59 gerilemese Yİ-ÜFE ortalaması TÜFE'ye yaklaşacak.
Merkez Bankası faizleri indirir mi sorusunu yanıtlamaya çalışalım...
Merkez Bankası'nın para politikalarında dikkate aldığı çekirdek enflasyon uzun süre sonunda yüzde 7'ler sınırına kadar indi. I ve H grubu özel kapsamlı TÜFE verileri sırasıyla yüzde 7,01 ve yüzde 7,04'de...
Bu durumda Merkez Bankası politika faiz oranını yüzde 7,5'de sabit tutmayı, faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faiz oranını 25 baz puan indirerek sadeleşme sürecine devam edebilir.
Ancak Aralık ayında yükselmiş olan FED'in faiz artırım olasılığını ve birikimli kur etkisi faktörünü göz önünde bulundurarak Kasım ayını pas geçebilir.