Kadınların oy hakkı mücadelesini konu alan "Diren/ Suffragette" filmi oynuyor sinemalarda. Bir Film, Filmmor ve Ka.Der işbirliğiyle düzenlenen özel bir gösterimle 13 Ocak'ta izleyici ile buluşan film halen gösterimde. Filmin gösterildiği her salonda çoğunluğu kadınların oluşturması normal ama erkeklerin de mutlaka izlemesi gereken bir film. Kadınların neden Meclis'teki koltukların yarısını istediklerini anlayabilirler.
Filmin konusu ise şöyle: Maud, yedi yaşından beri hastalık ve iş kazalarının yüksek olduğu bir çamaşırhanede çalışmaktadır. Bir paketi teslim etmeye giderken eylem yapan süfrajetlerin (Oy hakkı için mücadele ederken militan eylemleri kullanan kadınlar) arasında kalan Maud, oy hakkını kazanmadan kadınlar için iyi bir gelecek olmayacağını anladığında hareketin içine girer.
Kendini hareketten ne kadar uzak tutmaya çalışsa da, bu adaletsizliğe karşı duyduğu öfke, işini ve oğlunu kaybetmesi onu hareketin içine daha çok çekip hareketin lideri olan Emmeline Pankhurst ile tanışmaya dek götürür.
Sarah Gavron'un yönettiği, Carey Mulligan, Helena Bonham- Carter ve Merly Streep'in oynadığı filmin en can alıcı diyaloglarından ikisi durumu kısaca özetliyor aslında:
Eğer kanunlarına saygı duymamızı istiyorlarsa, saygı duyulabilir kanun yapmaları gerekiyor.
Köle olmaktansa asi olmayı tercih ederim.
OSMANLI KADINLARI
Kim bilir belki bir gün biz de bizim yerli süfrajetlerin yaşadıklarını sinemalarda izleriz. Zira bu topraklarda da kadınlar oy hakkı için mücadele verdiler. Özel gecede filmin gösteriminden önce "Osmanlı Kadın Hareketi" kitabının yazarı, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Serpil Çakır, resmi ve erkek tarihinin dışında kalan, henüz sinemaya aktarılmayan kadınların hak mücadelesini anlattı ve örnekler verdi:
Mesela:
1908'de kadınlar Meclis'in açılış görüşmelerini kafes arkasından da olsa izlemek istediler. Bu istekleri kabul olunmazsa eylem yapacakları tehdidini savurdular.
1913'te, Meşrutiyet'in ilan tarihi olan 10 Temmuz'un yıldönümüne 'erkeklerin milli bayramı' dediler ve şöyle isyan ettiler: "Kanun ile temin edilen hukukumuz neden gasp ediliyor? Yoksa insanlar kelimesinin kapsamından kadınlar hariç midir?"
1800'lerin ortasından itibaren dergiler çıkardılar, dernekler kurdular. Cumhuriyet'in ilanından hemen sonra bir kadın partisi bile kuruldu. Ancak Seçim Kanunu'nda yer alan "Her erkek Türk seçme seçilme hakkına sahiptir" ifadesi nedeniyle resmiyet kazanmadı, derneğe dönüştürüldü.
NEZİH VE SESSİZ DEVRİM
Kısacası 1900'lerin başında "Biz erkeklerin saçı uzun aklı kısa diye alaycı gülüşlerine hedef olan bir taifeyiz. Bunun aksini ispata çalışacağız" diyerek yola çıkan, eğitim hakları, siyaset hakları, hayat hakları için mücadele eden Osmanlı Süfrajetleri İngiltere'deki hareketi yakından izliyordu.
İsmet Hakkı Hanım 1908'de Demet'te şöyle yazar: "İngiltere'de süfrajetlerin şiddet ve metanetleri pek büyüktür. Bunlar bize aynen göstermiyor mu ki, kadınlar da erkekler kadar terakki (ilerleme) ve tealiye (yükselmeye) müstaiddir (kabiliyetlidir)."
Fatma Nesibe Hanım sadece kadınların katıldığı 1911'de Beyaz Konferanslar'da der ki: "Hanımlar, emin olun biz böyle kalmayacağız. Bir gün, büyük bir gün gelecek ki yükseklerde gördüğümüz ve korktuğumuz her şey bastığımız yerlerde sürünecek; bütün bu müessesat bir vehimdir, bir dumandır; kırılacak ve uçacak... Dünyanın her köşesine dikkat ediniz, bir inkılabın bidayetinde (başlangıcında) bulunuyoruz. Emin olunuz bu inkılap, bir erkek ihtilali gibi kanlı ve vahşi olmayacak. Bilakis nezih ve nispeten sessiz, lakin mutlaka semeredar olacak; buna itikad ediniz hanımlar!"