Ento Kulak Burun Boğaz Dal Merkezi hekimlerinden Op. Dr. Uğur Çerçi, özellikle kreş çağındaki çocuklarda sık görülen orta kulak iltihabının sessiz seyredebileceğine, yüksek ateş ve ağrı yapmadığı için kolayca fark edilmeyebileceğine dikkat çekiyor. Geniz eti ve bademciklerden kaynaklanan sorunların orta kulağın havalanmasını engellemesiyle ortaya çıkan rahatsızlığın çocuğun işitmesini azalttığını belirten Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Uğur Çerçi, "Çocuğunuz seslendiğinizde hemen tepki vermiyorsa, televizyonun sesini çok açıyorsa mutlaka hekime başvurmalısınız" diyor.
DERSE İLGİSİ AZALIR
-Çocuklarda orta kulak iltihabı, sıklıkla ne şekilde ortaya çıkar?
Çocuklarda orta kulak iltihabı olarak karşımıza çıkan, daha çok "akut otitis media" dediğimiz ani başlangıçlı, orta kulağın ateşle birlikte seyreden bir hastalığıdır.
Genellikle muayene bulgusu olarak iltihaplı kulak zarında bir kızarıklık olur. Bombeleşme yapar bir süre sonra ve tedavi edilmezse, bir süre sonra delinerek orta kulak boşluğundan iltihabın dışarı akmasına sebep olabilir. Tedavisinde öncelikle medikal tedavi dediğimiz ağızdan ilaç veya iğne yapılır. Bu tedavilerle yüzde 90 oranında iyileşme sağlanır.
Bir de daha sinsi olarak ortaya çıkan, "seröz otitis media" dediğimiz bir hastalık şekli vardır. Bunların başlangıcı akut orta kulak iltihabı gibi gürültülü değildir. Ancak çocukta dikkatli anne babaların fark edebildiği bir duyma azlığı vardır. Seslere olan tepkisizlik ya da televizyonun sesini çok açması gibi belirtilerle kendini gösterir. Okul çağındaki çocuklarda da öğretmenler, çocuğun derslere olan ilgisizliğinden duymasında bir sorun olduğunu algılayabilirler.
TÜP EN AZ 6 AY KALIYOR
-Orta kulak iltihabı neden olur? Burada olay, kulak zarının arkasında sıvı toplanmasıdır. Bu sıvı genellikle geniz eti, bademcik, sinüzit ve burun eti gibi sorunlara bağlı olarak orta kulağın havalanmasını engelleyen bir duruma bağlı olarak ortaya çıkar.
-Altta yatan ve tedavi edilmeyen kulak burun boğaz rahatsızlıkları sebeptir diyebilir miyiz?
Evet. Tedavide öncelikle medikal tedavi dediğimiz antibiyotik, burun açıcı spreyler ve grip ilaçları kullanılır. Ancak bunlarla tedavi edilemeyen durumlarda özellikle geniz etinin varlığı durumunda veya kronik sinüzit durumunda medikal tedaviler başarısız olabilir.
-Hastalık ilaçlarla tedavi edilemezse ne yapılıyor?
Bu durumda kulağa tüp takılması dediğimiz işlem yapılır. Burada amaç; orta kulak geniz bölgesinden çıkan bir boru ile havalandığı için ve geniz etine bağlı olarak tıkanıklık olduğu için bu etmeni ortadan kaldırmaktır.
Bunun için geniz eti alınır, kulak zarında mikroskop altında bir delik açılır ve içerideki sıvı aspiratör yardımı ile çekilir. İçerideki sıvının koyuluğuna bağlı olarak gerekirse orta kulağın havalanması için tüp yerleştirilir. Bu tüp yaklaşık 6 ay-1 sene arasında bir süre, bir ayağı orta kulakta, bir ayağı dışarıda olacak şekilde kalır ve böylece dış dünya ile orta kulak basıncının eşitlenmesini sağlanır. Bu havalanma sonucunda da orta kulakta sıvı birikmesi engellenir.
-Kulağa takılan tüpün çıkarılması için de bir cerrahi işlem gerekiyor mu?
Ailelerin en büyük korkusu tüpün çıkarılması için de ikinci bir ameliyat gerektiği konusunda. Altı ay veya bir sene sonra vücut kendiliğinden bu tüpü atar. Bazen hasta bunu fark etmez bile. Dış kulak yolu çok genişse, tüp kendiliğinden atılır ya da atıldıktan sonra dış kulak yolunda kalır. Kontrol muayenelerinde tüpün durumu takip edilir. Dış kulak yoluna çıkan tüp, herhangi bir anestezi veya cerrahi işlem gerektirmeksizin mikroskop altında alınır.
KREŞ ÇAĞINDA ARTIYOR
-Orta kulak iltihabının bu türü, ağrı yapmadığı için sinsi olarak tanımlanıyor değil mi?
Evet. Herhangi bir gürültülü tablosu yok. Ateş yok, ağrı yok... Sadece çocukta işitme azlığı vardır. Ailelere bir de şunu sorarız: Çocuğun horlaması, ağzı açık uyuması, hırıltılı solunum var mı? Bunların varlığı da çocukta geniz eti ve bademciklerle ilgili bir sorun olabileceğini düşündürür.
-Orta kulak iltihabı daha çok hangi yaş grubunda görülüyor?
Bu hastalık En çok kreş çocuklarında karşımıza çıkar. Çünkü bu çocuklar, birbirlerine devamlı olarak bu enfeksiyon etmenlerini taşırlar. Aileler de genellikle "Kreşe kadar hiçbir sorunumuz yokken, kreşe başladıktan sonra hastalıktan başımızı kaldıramaz hale geldik" şeklinde şikayetlerde bulunurlar. O yüzden geniz etinin büyüklüğü ve oluşabilecek orta kulak sıvısının her zaman için akılda tutulması ve buna göre de önlemlerin alınması gerekir.
UYURKEN GÖZLEMLEYİN
-Çocuğu uyurken gözlemlemek de çok önemli değil mi? Hem orta kulak iltihabı hem de diğer kulak burun boğaz hastalıkları açısından...
Kesinlikle. Ailenin çocuğu iyi gözlemlemesi, ihmal edildiğinde tedavisi daha zor hale gelebilecek hastalıkların zamanında tanınması ve tedavi edilmesi açısından çok önemli.
Çocuğun ağzı açık uyuması, hırıltılı solunum ve horlama, seslere olan tepkisizlik, televizyonun sesini çok açması anne babaların çok dikkat etmesi gereken belirtiler.
-Kreş çağındaki çocukları bu rahatsızlıklardan korumak için neler yapabiliriz?
Mümkünse salgın zamanında kreşe gitmemesi, bir nevi sosyal izolasyon uygulanması en önemli koruma faktörlerinden bir tanesi. İkincisi; çocuğun banyodan sonra mutlak surette saçlarının kurutulması, ıslak saçla dışarı çıkarılmaması veya banyo yaptırılıp ıslak saçla yatırılmaması gerekiyor. Rahatsızlık olduğunda da zamanında hekime başvurup tedaviye başlanması çok önemli.
-Orta kulak iltihabı önlenebilir mi?
Her çocukta geniz eti ve bademcik vardır. Ancak bunların aşırı derecede büyümesi bu rahatsızlıklara sebep olur. Eğer sıkıntı görülmeye başlandıysa, -bu sıkıntı enfeksiyona bağlı olabilir, alerjiye bağlı olabilir- endoskopik muayene tanı konmasına yardımcı olur ve cerrahi müdahale gerekiyorsa bunun yapılması koruyucu olacaktır.
-İleride sornu yaşamamak adına, hiçbir şikayet yokken, çocuğa kreş öncesi kulak burun boğaz muayenesi yapılması, geniz eti ve bademciklerinin durumunun değerlendirilmesi çok mu şüpheci bir yaklaşım olur?
Kontrol her zaman iyidir ama sebepsiz yere de çocuğu strese sokmak çok anlamlı değil. Bir çocuk uykusunda rahat nefes alıp veriyorsa, çevre ile iletişimi gayet iyi ise, seslere gayet iyi tepkiler veriyorsa, çok sık bademcik iltihabı ve üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmiyorsa aileler rahat olsunlar. Bu çocukla ilgili
GEÇ KALINMAMALI
-Çocuğun işitmesindeki azalma zamanında fark edilmezse ne olur?
Fark edilmeyen veya ihmal edilen bur durum var ise, kulak zarındaki sıvı yavaş yavaş kronikleşmeye başlar ve kulak havalanamadığı için kulak zarı çökmeye doğru gider. Kulak zarının çökmesi, bazen ileri seviyede olursa geniz eti alınıp tüp takılsa bile başarılı olunamayabilir ve daha büyük ameliyatlar gerekebilir.