Krizden çıkış sürecinde başarılı performans gösteren ülkeler, başarısız ülkelerin durumundan rahatsızlar. Çünkü, küresel ekonomiler öylesine kırılgan ki, her coğrafyada yeniden parlayan ateş, diğer coğrafyalara kolayca ulaşma olasılığı taşıyor. Bu yüzden, nasıl olsa ben kurtardım diyemiyor başarılı ekonomik performansa sahip ülkeler. Özellikle de ABD...
Bugün itibarıyla geldiğimiz noktada, ABD'nin ileriye yönelik yapılması gerekenler konusunda diğer önemli ekonomilerden ayrıldığını gözlemliyoruz. Bu hafta sonu yapılacak G-20 toplantısında Başkan Obama'nın yeniden durgunluğa girilebilir kaygısının gündeme geleceği söyleniyor. 1929 Büyük Buhranı sonrasında kısa süreli toparlanmanın ardından 1930 sonralarında gelen yeni bir durgunluk ABD'nin gözünü korkutuyor. Dönemin başkanı Hoover'in durumuna düşmek istemem diyor Obama...
Bu durumda, şunu net bir şekilde dile getirebiliriz: ABD G-20 toplantısında ekonomik büyümenin zayıflamaması ve yeni bir durgunluğa girilmemesi için diğer ülkelere kamu harcamalarının fazla kısılmaması gerektiği yönünde "telkinde" bulunacak. ABD'nin bu cesur bakış açısına karşın sadece Avrupa değil diğer tüm G-20 ülkelerinin böyle bir bonkörlüğün tehlikeli olacağına inandıklarını ve kemer sıkma önlemlerinin tavizsiz bir şekilde uygulanması gerektiğini savunduklarını öne sürecekler.
KISMİ TOPARLANMA
Avrupa bir adım geriden gelmesinin nedenlerinin bilincinde... Kısaca hatırlatmak istiyorum Avrupa ekonomilerinin yaptığı iki temel hatayı... Birincisi, Avrupa Merkez Bankası para politikasını gevşetmekte geç kalmıştı. Aynı zamanda, banka ve banka dışı kurumların bilançolarından zehirli kağıtları hızla temizleyemedi ve likidite enjekte edemedi. İkinci hatası ise Avrupa ekonomilerinin gevşek maliye politikalarının dozajını ve zamanlamasını yapamamış olmaları. Dolayısıyla, her iki hatanın da beledini ağır ödüyorlar. Yunanistan ve İspanya'da başlayan bütçe açıkları ve borç çevirme sorunu Portekiz, Macaristan ve İtalya'ya doğru yayılıyor. Ancak, son gelen veriler kemer sıkma politikalarının biraz etkisini göstermeye başladığını doğruluyor. Eurostat istatistiklerine göre, euro bölgesi bütçe açıklarının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının 2010 yılını yüzde 7 ile kapatma olasılığı yükseliyor. Bu oran ABD'de yüzde 8.8 ve Japonya'da yüzde 7.8 sevilerinde. Bütçe açığının yanı sıra büyük dış açığa da sahip. ABD'nin büyümeyi kurtarmak için nasıl böyle bir uygulamada ısrarcı olduğunu anlamak mümkün değil açıkçası.
İngiltere, Mayıs seçimleri için popülizme kaymış ve kamu harcamalarının ucunu kaçırmıştı. Bu gidişle İngiltere bütçe açıklarının milli gelire oranını yüzde 12'nin üzerinde bir noktada kapatabilecek.
BİLEK GÜREŞİ
Aynı zamanda, euro bölgesinde sanayi üretiminde kıpırdanma sinyalleri geliyor. Biraz cılız olsa da... Euro bölgesinde sanayi üretiminde yüzde 9.5 seviyesinde bir artış söz konusu. Tabi ortalamanın biraz yüksek çıkmasının nedeni Almanya'nın yaptığı katkı. Almanya'da sanayi üretimi yüzde 13.2'ye ulaştı. İngiltere'de ise sadece yüzde 2.1 gibi çok düşük bir sanayi üretim artışı yakalayabildi. Aslında, İngiltere Yunanistan ve İspanya gibi fazla gündeme gelmemenin rahatlığını yaşıyor. Doğrusunu isterseniz rakamlar İngiltere'nin işinin diğer ülkelerden hiç de kolay olmadığını gösteriyor.
Toparlayacak olursak, iki güçten birisi olan ABD büyümenin sekteye uğramasını istemiyor, bu yüzden kamu harcamalarının bıçak gibi kesilmesinin doğru olmadığını savunuyor. Diğer güç Avrupa ise Yunanistan ve İspanya'dan dolayı dili yandığı için şimdi yoğurdu üfleyerek yemek istiyor. Kamu harcamalarını artırmadan yana görünmediği gibi kemer sıkma politikalarına devam diyor. Bakalım, kriz sürecinde önem verilen kolektif aksiyonlar sürdürülebilecek mi?