Geride bıraktığımız yıla ait dış ticaret verileri açıklandı bu hafta içinde. Ekonomi Bakanlığı'nın ve Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin rakamlarına göre 2011'de 134.5 milyar dolar ile rekor kırılmış. Gerçekten sevindirici bir gelişme. Aylık ortalama 10 milyar doları aşan bir ihracat seviyesine ulaşmış Türkiye. Gerek Bakan Çağlayan gerekse TİM Başkanı Büyükekşi bu sevindirici gelişmeyi haklı olarak zafer edalarıyla açıkladı.
Öncelikle, verilerin ne anlama geldiğini, daha doğrusu satır aralarını okumaya çalışalım...
İhracatın lokomotifi önceki yıllarda olduğu gibi geçen yılda da "otomotiv sektörü" olmuş. Otomotivin toplam ihracattaki payı yüzde 15'i aşıyor. Sıra yine bozulmuyor ve ikinci sırada yüzde 12.03 ağırlığa sahip "hazır giyim ve konfeksiyon" geliyor. En çok ihracatın gerçekleştiği otomotivde dış ticaret dengesinde her geçen yıl bozulma olmuş. Daha açık bir ifadeyle, bu sektördeki ithalata göre ihracat fazlalığımız sürekli geriliyor. 2008 yılında otomotiv ve aksam parça ihracatı, aynı ürünlerin ithalatından 7.9 milyar dolar daha fazla iken, geçen yıl fazla 750 milyon dolara gerilemiş. Sondan bir sıfır atmışız. Kısacası, otomotiv ihracatında ithalat bağımlılığı artmış.
İZMİR GERİLERDE !
Yapılan ihracatın ülke dağılımında da çarpıcı sonuçlar yer alıyor; Yüzde 10.4 ile Almanya en fazla ihracat yaptığımız ülke olmuş geçen yıl. Almanya'yı, yüzde 6.21 ile Irak izliyor, ardından ortalama yüzde 5'ler ile İtalya, Fransa ve Birleşik Krallık geliyor. Bu sonuçları göz önünde bulundurduğumuzda, ihracatımızın üçte birini sadece 5 ülkeye, yüzde 22'sini ise sadece 3 Avrupa ülkesine yaptığımızı görüyoruz.
İhracatta aslan payı 55 milyar dolar ile İstanbul'da. Otomotiv olduğu için Bursa ve Kocaeli de büyük paya sahip. Ne yazık ki, güzel İzmir 7 milyar dolarlarda kalmış 2011'de.
Rekor rakamlar böyle. 134 milyar dolar ihracat dile kolay. İhracatçılarımızın hakkını buradan verelim ve ekonomimize yaptıkları katkılardan dolayı kutlayalım. Ancak iktisadi boyutunun çok da parlak olmadığını söylemeliyiz. Çünkü,
KABARIK FATURA
* İhracatın ithalatı karşılama oranı sürekli geriliyor. Diğer bir deyişle, ihracat artarken, ithalat daha fazla artıyor. İthalatın büyük kısmı aramal ve hammadde olduğu gerçeğine bakarak ihracat yapabilmemiz için ithalat yapmalıyız tespiti yapmak zorunda kalıyoruz ne yazık ki.
* Bu koşullar altında yüksek ihracatın bedeli yüksek oluyor. 97 milyar dolar dış ticaret açığı yaklaşık 80 milyar dolar cari açığa neden oluyor. Yani döviz açığı bedeli yaratıyor. Bu yıl 80 milyar dolar bulup cari açığı finanse etmemiz gerekiyor. Şimdilik bir sorun görünmese de, küresel belirsizliğin artmasıyla, sermaye akımlarının yavaşlaması ve kredi musluklarının kapanması ile cari açığın maliyetinin ne kadar yüksek olduğunu daha iyi anlayacağız.
* Dış ticaret verilerinden tarımı yok ettiğimizi de net bir şekilde görüyoruz. Hububat ithalatımız 2002'de 179 milyon dolar iken geçen yıl 1.796 milyar dolara çıkmış. Aynı şekilde canlı hayvan ve et ithalatını da 15.9 milyon dolardan 1.3 milyar dolara yükselmiş. Şeker ithalatını da 10'la çarpmışız son 9 yılda.
Aynen güzel bir yemek yemek gibi bir şey ihracat verileri. Yemek güzel ama fatura çok kabarık. Yapısal reformlar yapılmadan, enerji bağımlılığı azaltılmadan, yerli aramal üreticileri korunmadan bu ağır faturayı ödemeye devam ederiz. Son bir vurgu yapalım. İyi gelen verilerin neden Cumhuriyet dönemiyle karşılaştırıldığını anlamış değilim. Cumhuriyet dönemindeki ihracatı artık 1 saatte yapıyoruz gibi ilginç bir karşılaştırma yapıldı. Madalyonun diğer yüzünü de ben hatırlatayım; O dönemdeki dış ticaret açığını, cari açığı 1 saatte veriyoruz, 1 yıllık ithalatı 1 saatte yapıyoruz.