IMF ve Dünya Bankası'nın üye ülkelerinin bakanları bir araya gelip tozpembe tablo çizdiler, işbirliği, Avrupa'daki sorunlu ülkelerin tasarruf önlemlerinin devamlılığından bahsettiler ama nafile. Ne olursa olsun, hiç bir güç piyasaların yüzünü güldürmeye yetmiyor. Euro Bölgesi'nde bazı ülkelerin borç sorunları yetmezmiş gibi şimdi de siyasi gelişmeler çöktü piyasaların üzerine kabus gibi.
Fransa seçimlerinin ilk turunda sürpriz sonuçlar çıktı. Sosyalist parti lideri Hollande'nin ilk sırayı alması, aşırı sağcı Le Pen'in yüzde 18 gibi yüksek oy oranına ulaşması Fransa ekonomisinin geleceği konusunda endişeler yaratıyor. Çünkü, her iki liderde siyasi görüşleri gereği yaklaşık 1 yıl önce uygulamaya girmiş olan tasarruf önlemlerine çok sıcak bakmıyorlar. Oysa Fransa'nın özellikle yüksek bütçe açıkları nedeniyle bu tasarruf önlemlerine çok ihtiyacı var. Mart ayı itibariyle bütçe açığı yüzde 4.7 seviyesinde. Büyüme derseniz, tam hız kesmiş durumda. Geçen yılın son çeyreğinde yüzde 1.3 büyüdü Fransa. Tabii bu iyi günleri idi. Zira, bu yılın büyüme beklentisi yüzde 0.1 ve 2013'ün büyüme tahmini ise yüzde 0.3 gibi düşük düzeyde kalıyor. Zaten, bu ay içinde açıklanan sanayi üretim endeksindeki yüzde 1.9'luk düşüş çarkların durma noktasına geldiğini gösteriyordu. Büyüme hızının sıfırlara doğru gelmesi bir taraftan işsizlik oranını da yükseltiyor. Bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 10'a ulaştı işsizlik.
RİSK YÜKSEK
Piyasa aktörlerinin Fransa ekonomisine yönelik risk algılamaları da oldukça yüksek. 10 yıllık Fransa devlet tahvillerinin faiz oranları yüzde 3'ler seviyesinde olmasına rağmen risk göstergesi CDS 210 baz puanlarda. Yani, Fransa tahviline sahip bir yatırımcı, taahhütlerle ilgili kaygı duyduğunda ve bu yüzden sigortalatmak istediğinde yıllık yüzde 2.1 prim ödemek zorunda. Özetle Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yarattığı bir gerginlik var. Doğal olarak domino etkisi yüzünden tüm küresel piyasaları olumsuz etkiliyor.
Fransa yetmezmiş gibi aynı coğrafyadan siyasi gerginliğe işaret eden bir kötü haber de Hollanda'dan geldi bu hafta başında. Sorun Fransa ile benzeşiyor, tasarruf önlemlerinin uygulanmasının kesintiye uğrama olasılığı. Azınlık hükümetini dışarıdan destekleyen Özgürlük Partisi'nin tasarrufa yönelik alınan tedbirlerin bazılarını uygun görmediğini açıklaması yeterli oldu Başbakan Rutte'nin istifa etmesine. Aynı şekilde, Hollanda'nın da yüksek bütçe açığı yüzünden kemer sıkmaya ihtiyacı var. 2012 ilk çeyrekte bütçe açığı yüzde 5'lerde seyrediyor.
FAZLA ETKİLER Mİ?
Kritik sorumuz, Avrupa'daki bu gelişmeler küresel piyasaları fazla etkiler mi?
İlk aşamada çok fazla olmasa da etkiledi. Avrupa'nın amiral gemilerinin yer aldığı Stoxx600 Endeksi haftaya yüzde 2'nin üzerinde kayıpla başladı. İyi haber, Avrupa dışı piyasada.
Anlaşılan tasarruf önlemleri birçok Avrupa ülkesinde seçim malzemesi olarak kullanılacak. Eğer halka şirin görünmede liderler dozajı ayarlayamazlarsa, Merkel öncülüğünde alınan hayati kararlar rafa kalkabilir. Avrupa Finansal İstikrar Fonu'nun kullanım alanı, Temmuz'da devreye girecek olan Avrupa İstikrar Fonu ile birleşme operasyonu suya düşebilir. İşte bu durumda, özellikle İtalya ve İspanya'nın yüksek miktardaki borçlarının çevrilmesi zora girer ki, sonraki aşama iki ülke tahvillerini aktifinde bulunduran bankaların iflasına gelir.
Neyse, fazla felaket tellallığı yapmayayım. Fransa, Hollanda ve Yunanistan'da iktidar değişikliği olsa bile zorunlu olarak yeni hükümetler kemer sıkma politikalarına devam edecekler, popülizmi bir kenara bırakarak. Dolayısıyla, kritik sorumuzun yanıtı şöyle verelim, Avrupa'da siyasete malzeme yapılan bütçe disiplinine yönelik önlemlerin şimdilik sekteye uğraması ya da uğrama olasılığının artması küresel piyasaları derinden etkilemeyecek gibi görünüyor. Bunların bir çoğu piyasaların kullandığı mazeretler. Asıl etki FED'den gelecek. Bugünkü toplantıdan faiz değişikliği çıkmaz. Diğer kararlarının anlamını da cuma gününe bırakalım.