Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan 2012 yılı büyüme verileri Merkez Bankası'nın geçen yıl sert fren yaptığını gösteriyor. İlk çeyrekte yüzde 3.3 büyüyen Türkiye ekonomisi yılın son çeyreğinde ancak yüzde 1.4 büyüyebilmiş. Yıllık bazda da hız yüzde 2.2 seviyesinde kalmış. Gerçekten Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı "Uçağı başarıyla indirdik" sözünü boşa söylememiş. Sırasıyla 4 çeyrekteki yüzde 3.3, 2.9, 1.6 ve 1.4 büyüme hızları tam uçağın irtifa kaybetmesini andırıyor.
2012'de uçak indi... Doğrudur. Ama, bu uçak yeniden kalkışa geçebilecek mi? Sorunun yanıtı büyük oranda ihracat performansına bağlı olacak. İhracatın bu yıl içinde izleyeceği olası patikaya değinmeden önce, güzel uçan hatta havada süzülen uçağı neden Merkez Bankası piste indirdi?
2009 yılındaki küçülme sonrası gelen rekor büyüme hızları iç talep ile sağlandı. Çin'den sonra ikinci büyüyen ülke rekorunda aslan payı iç talepte, küçük bir kısmı ihracatındı. Her ne kadar yüksek büyüme hızı siyasi prim yapsa da, Merkez Bankası, kontrolsüzce yükselen kredilerin önüne geçmek, yine yükselen ithalatı dolayısıyla cari açığı frenlemek için önlem alınması gerektiğini savundu. Daha doğrusu, 2011 yılında kredi hacminin bir önceki yıla göre yüzde 40 yukarı çıkması, cari açığın milli gelire oranının iki haneli rakamlara ulaşması Merkez Bankası'nı kaygılandırdı. Siyasi eleştirilere deyim terinde ise göğüs gererek uçağı indirme kararı aldı.
UÇAK PİSTİN BAŞINDA
Geçen yıl faiz oranlarını mümkün olduğunca aşağı çekmedi. Diğer taraftan, zorunlu karşılık oranları da yüksek seviyelerde bıraktı. Böylece, iç ve dış talep dengelemesi yapmaya çalıştı. Ekonomi Bakanlığı da devreye girerek dengelemeye önemli katkı yaptı ihracatı artırarak.
Merkez Bankası şimdi uçağı yeniden havalandırmak üzere piste çıkardı. Bu arada, siyasiler yani kule "hadi havalan, hem de yüksek irtifaya ulaş" uyarısı yapıyor. Hatta "ben kuleyim beni dinlemelisin" gibi uyarıları da ihmal etmeyerek Merkez Bankası'nın bağımsızlığını pek umursamadan. Tabii ki uçağın iki motorunun da devrede olması gerekiyor uçabilmesi için. Ancak, ihracat motorunun 2012 yılında olduğu gibi güçlü çalışması koşulunu da göz artı etmeyelim.
Kısacası bu yılda da ihracatçılarımıza hayati görev düşüyor. Pazar çeşitliliği, rekabet koşulları, ihracatın ithalatı karşılama oranı gibi konular ihracatçılarımızın ajandalarının ilk maddesi olacak.
AB'NİN PAYI DÜŞMÜŞ!
Şubat ayı dış ticaret verileri çok iç açıcı değil ne yazık ki... İhracat artış oranı yüzde 5.8 iken ithalat yüzde 9 yükselmiş. Doğal olarak dış ticaret açığı da yüzde 15.2 seviyesine tırmanmış. Ocak ayını da dahil ettiğimizde 2 aylık dış ticaret açığı yüzde 8.4'e iniyor. Cari açığı da tetiklemeye başladı dış ticaret açığı. Bir sevindirici veri AB ülkelerinin ihracatımızdaki payının geçen yılın eş dönemine göre gerilemiş olması. Şubat itibariyle oran yüzde 41.9'lar düzeyinde. Hatırlayacağınız gibi kısa süre öncesine kadar Avrupa ülkelerine yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 50'si idi.
Geldiğimiz noktada ihracatın önemi daha da arttı. Büyüme hızının yeniden ivmelenmesi ve yüzde 4'lere çıkması için, 2013 yılında da yükü ihracatın sırtlaması kaçınılmaz görünüyor. Motorlu kara taşıtları 2.5 milyar aylık ihracat ile ilk sırada. Makine ve teçhizat, demir çelik ve kıymetli madenler ihracatı araçları izliyor. Altın, ABD'nin sert çıkması sonrasında İran ve körfeze gidemez oldu. Belki, gözü karartıp yeniden altın ithalatına ağırlık verilebilir önümüzdeki aylarda. Aynı zamanda, yeni pazarların yaratılması, AB'nin gündeminde olan ABD ve Japonya ile yapmaya hazırlandığı "serbest ticaret anlaşması" karşısında rekabet gücünün korunması açısından karşı atakların yapılması ihmal edilmemeli.
Serbest ticaret anlaşmaları konusu önemli, yarın detaylı değineceğim...