Geçen hafta bugün FED açıklamıştı Mart ayı kararlarını. Hiç değişiklik yapmamış, hatta basın duyurusunu bir önceki ayın duyurusundan kopyala- yapıştır yöntemi ile hazırlamış ve açıklamıştı. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu bir hafta sonra gerçekleştirdiği Mart ayı toplantısında benzer şekilde bir rota değişikliğine gitmedi, ancak ince ayar yapmayı tercih etti. Ayarı hem faiz oranlarında hem de zorunlu karşılıklarda yaptı. Böylece, faiz koridorunu üst banttan biraz daraltmış oldu. Yüzde 8.5, piyasa yapıcı bankalar için yüzde 8 olan üst bant 100 baz puan aşağı inerek yüzde 7.5 ve 7 seviyesine geldi. Politika faizi olarak kullandığı haftalık repo faiz oranı ise yüzde 5.5'da kaldı. Diğer ince ayarda zorunlu karşılıklarda gerçekleşti. Bankaların TL zorunlu karşılıklarında uyguladığı rezerv opsiyon katsayılarına bir dilim ekledi.
Kararların yorumlarından önce kısaca Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikasının temel çerçevesini hatırlayalım...
KREDİLER RADARINDA!
İki temel amacı var; birincisi fiyat istikrarı, ikincisi finansal istikrar. Temel enflasyon göstergelerinde bir sorun olmadığı sürece finansal istikrara odaklanmaya çalışıyor Merkez Bankası. Finansal istikrarda önemsediği konuların başında sermaye akımları ve kredi hacmindeki artış oranı geliyor. Geçen yıl ekonomiyi soğutması sonucu yüzde 15'lere kadar gerileyen kredi hacmi artış oranı, bu yıl yeniden artışa geçmiş görünüyor. BDDK verilerine göre Mart ayının üçüncü haftası itibariyle kredilerde, özellikle tüketici kredilerindeki artış yüzde 20 sınırına kadar dayandı. Oysa bu yıl ve 2014 yılında oran için belirlediği hedef yüzde 15. Kademeli düşüş ile 2032'de yüzde 10.6'lara indirecek. Zaten artış oranının milli gelire oranı yüzde 7.4'lerde kalması gerekiyor.
Neden kredilere bu kadar vurgu yapıyor derseniz... Mevcut konjonktürde Merkez Bankası'nın belirlediği optimal ekonomik politika bileşimi dengeli büyüme, düşük faiz. Dolayısıyla, dengeli büyüme için iç ve dış talep dengelemesine devam etmesi gerekiyor. İşte bu noktada, düşük faiz seviyesini korumak için zorunlu karşılık aracını kullanıyor krediler konusunda. Daha açık bir ifadeyle faizlerin düşük seviyelerde kalma zorunluluğu TL'nin dolar ve euro sepetine olan değerinden kaynaklanıyor. Eğer sermaye girişleri artarsa getiri cazibesi yüzünden TL'nin değer kazanması ve cari açığın yapısal olarak aşağı gelmesi zorlaşıyor. Bu yüzden Merkez Bankası faizleri enflasyon ve sermaye akımları izin verdiği sürece düşük tutmaya gayret ediyor.
HANGİ KARARLAR?
Gelelim Merkez Bankası'nın aldığı kararlara...
Bir süredir devrede olan "rezerv opsiyon mekanizması" sayesinde Merkez Bankası kurlara müdahale yapma ihtiyacı duymuyor. Bugün itibariyle yüzde 50 dolar, yüzde 50 eurodan oluşan sepetin değeri kritik sınır olan 2.10'a dayanmış durumda. Bu yüzden Merkez Bankası Mart toplantısında rezerv opsiyon katsayılarına bir dilim ekleyerek her "döviz tesis imkanı dilimi yüzdesi için 0.1 puanlık artış gerçekleştirmiş oldu. Bugüne kadar bankaların kendilerine tanınan opsiyonu yüzde 90 seviyesinde kullandığı gerçeğini göz önünde bulundurduğumuzda, son artış ile Merkez Bankası döviz rezervi 0.6 milyar dolar yükselecek. Altın için uyguladığı dilimlerde de aynı kararı aldı ve buradan da 6.7 ton altın bekliyor.
Rezerv opsiyon mekanizmasında yaptığı bu ayarla,yani otomatik dengelemeyi güçlendirdiği için, faiz koridorunda aşağı doğru marj yaratmış oldu kendisine. Yani, geniş koridora gerek olmadığı için daraltmaya gitti. Borç almada uyguladığı faizi yüzde 4.50'da sabit tuttu, koridorun üstü olan borç verme faizlerini 100 baz puan indirdi.
Sözün özü, Merkez Bankası özetlemeye çalıştığım bu kararla kredilerin seyrini, iç talep gelişmelerini ve enflasyon beklentilerini şekillendirmeye çalışıyor.