Avrupa Birliği ülkeleri de baktılar olmuyor, çareyi dış ticarette daha doğrusu ihracatta aramaya başladılar. Ne güzel onlar adına dememiz yeterli değil ne yazık ki... ABD ya da Meksika için bunu diyebiliriz, bazı ülkelerle serbest ticaret anlaşması imzalıyorlar, aferin onlara. Ancak, AB ülkelerinin diğer üçüncü ülkelerle yapacakları ticaret anlaşmaları doğrudan Türkiye'yi de ilgilendiriyor. Çünkü, geleceğini hesaplamadan üzerine balıklama atladığımız "Gümrük Birliği" yüzünden.
Biraz açalım bu konuyu...
Gümrük Birliği'ni taraf ülkelerin, yani Türkiye hariç AB ülkelerinin, tarife ve eş değer vergiden muaf olarak yaptıkları dış ticaret entegrasyon modeli olarak tanımlıyoruz. Aslında can alıcı cümleyi de ekleyelim; birlik dışında kalan ülkelere yönelik olarak gümrük tarifesini benimsedikleri model. Açık bir ifadeyle, Türkiye AB dışında olduğundan, Avrupa ülkelerinin yapacağı her türlü serbest ticaret anlaşması Türkiye'yi bağlayacak. AB bir ülke ile yaptığı anlaşma sonrası Türkiye'ye de gümrüksüz bir şekilde mal satabilecek. Ancak, Türkiye anlaşma dışında kalmış ise o ülkeye gümrük vergisinden mal satabilecek. Düşünebiliyor musunuz ortadaki haksız rekabeti? Nedeni tamamen AB üyesi olmadan Gümrük Birliği üyesi olmamızdan kaynaklanıyor. 1996'da astılar boynumuza davulu ama tokmağı vermediler.
FAYDALARI VAR
Öncelikle ticaret anlaşmalarının faydalarına değinelim, ardından AB'nin son atakları sonrası bizim davulu kimler çalacak kısaca bir göz atalım...
Şu faydaları var anlaşmaların; mevcut gümrük vergileri kaldırılıyor taraflar arasındaki. Eğer, gümrük vergisi dışında herhangi bir eş etkili vergi varsa o da kalkıyor. Aynı zamanda, koruma amaçlı kullanılan kota dediğimiz miktar kısıtlamaları da yok sayılıyor. Kısacası tüm eş etkili tedbirlerin üzeri çiziliyor. Faydalarının yanı sıra anlaşmaların çerçevesi içine girmeyen birkaç konu var; birincisi, anlaşmaya rağmen ortak ticaret politikası belirlenmiyor ya da ortak rekabet kuralları uygulama zorunluluğu olmuyor. Tabii, taraflar isterlerse esnek bir şekilde bazı politikaların ana hatlarını çizebiliyorlar.
Gelelim AB'nin anlaşma ataklarına...
AB şu an ABD ile "Transatlantik Serbest Ticaret Anlaşması"nı imzalamak üzere masaya oturdu. Amaç mevcut gümrük vergilerinin ve miktar kısıtlamalarının kaldırılması. İmzalar atılırsa, Türkiye'de Gümrük Birliği üyesi olduğu için boynumuzdaki davulu ABD çalacak. Gümrüksüz mal gelirken ABD'den, Türkiye'den ABD'ye giden mallara mevcut yapıda olduğu gibi hem vergi hem de miktar kısıtı devam edecek. ABD ile yaklaşık 3 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi var. Türkiye ihracatından fazla ithalat yaptığı için 1.2 milyar dolar açık veriyor.
JAPONYA DA ADAY
AB'nin başka masasında ise Japonya oturuyor. İmzalar atıldıktan sonra bu sefer davulu Japonya çalacak. Onlar anlaşma gereği mal ihracatı yaptıklarında biz sadece seyredebileceğiz gümrüksüz gelen malları. Buna karşın Türkiye'nin yapacağı ihracatta geçerli yaptırımlar sürecek. Geçen yıl Japonya ile yapılan dış ticaret hacmi 620 milyon dolar olmuş. Bunun 494 milyon doları Japonya'nın lehine. Ciddi bir açık var ortada.
Türkiye, küresel ekonominin amiralleri ile anlaşma yapamazsa AB ile, söz konusu ülkelere karşı verdiğimiz açık katlayacak. Bırakın açığı, anlaşmanın yapılması, ihracatın artırılması açısından da oldukça önemli. Bakın, Türkiye'nin 2000 yılından bu yana ihracatı yüzde 446 yükselmiş, buna karşın anlaşma yaptığımız ülkelere karşı ihracat yüzde 551 yukarı çıkmış. Görüldüğü gibi anlaşmaların ihracata yadsınamaz katkısı oluyor. 20 civarında ülke ile anlaşması var Türkiye'nin. AB genişledikçe rakam değişiyor. Meksika, Tunus, Mısır, Şili, Güney Kore ve Güney Afrika ülkelerin bazıları... Listeye ABD ve Japonya da girmeli. Umarız, ihracatçılar gereken hamleleri yaparlar.