Havada mis gibi ‘Tarhana’ kokusu var

Bugünlerde özellikle Ege'de hangi yöreye giderseniz gidin evlerde hanımları tatlı bir 'tarhana' telaşı sardığını göreceksiniz. Evlerde, geleneksel tarhanaların hamurları yoğrularak balkonlarda, bahçelerde gölgelere serilerek kurutulmaya başlandı. Soğuk kış günlerinin sıcak dostu 'tarhana çorbası' aslında tam bir şifa deposu. Atalarımızdan bize kalan en büyük mutfak miraslarından biri. A, B1 ve B2 vitaminleri zengini milli yemeğimiz grip, nezle ve soğuk algınlığı başta olmak üzere her derde deva. Ayrıca, 2 yıldır canımız yakan 'Covid-19'a' karşı tam ise bir koronasavar.

KORUYUCU KALKAN
Lezzetinin yanı sıra kış aylarında zayıflayan bağışıklık sistemini güçlendiren tarhana, Orta Asya'dan atalarımızın bize sunduğu çok özel bir hediye. Zengin coğrafyamızda yapılışı yöreden yöreye farklılık gösterebilir. Bazı hanımlar içine koydukları malzemeleri damak zevklerine göre değiştirebilir. Bunda hiçbir sakınca yok. Tarhana hamuru tercihe göre kurutulmadan derin dondurucularda yaş olarak saklanabildiği gibi geleneksel olarak kurutulduktan sonra ufalanarak bez veya cam kavanozlarda aylarca bekletilebilir.
KIŞTAN KORKMAYIN
Kış geldi... Hava soğuk... Üşüyoruz... Ailelerin evlerindeki mutlu sohbetlerine arada bir hapşırık ve öksürükler eşlik ediyor. Ardından 'contası sızdıran bozuk musluk' misali burunlar akmaya başlıyor. 'Hasta mı oluyorum?' diye endişeleniyoruz. O sıra da annenin sesi duyuluyor. 'Hadi bakalım herkes yemeğe', mutfaktan bütün eve yayılan mis gibi tarhana çorbasının kokusu her yeri sarıyor. Önce karınlar doyuyor, ardından tüm aile şifa buluyor.
EGE TARİFİ MEŞHUR
Ege'de yaz mevsimi diğer bölgeler göre biraz daha uzun sürer. Tarhananın hazırlanışı birbirine son derece yakın yerleşim birimleri olmalarına rağmen Tire, Bayındır ve Ödemiş yöresinde bile farklılıklar gösterir. En genel tarifi ise şöyledir. Hepimizin aşina olduğu, kırmızı renginden tanıdığımız toz tarhanayla başlayalım. Toz tarhana, birçok yöremizde bu haliyle biliniyor ve tüketiliyor. Ana malzemeleri kimi zaman değişse de içine mutlaka domates, etli kırmızıbiber, yoğurt, un ve nane giriyor. Kimi zaman nohut ve mercimek de ilave ediliyor.

NASIL YAPILIR?
TARHANA, genellikle kabuğu soyulmuş buğday kırması veya un ile yoğurt, süt, soğan, domates, kırmızıbiber, tuz ve çeşitli baharatlar katılarak elde edilen bin bir derde deva olan bir çorba çeşididir. Mayalanması için düzgün bir kaba alınıp üzeri örtülür. Her gün karıştırılır, sulanırsa ihtiyaca göre un ilave edilir. 10-14 gün bekletilir. Sonra temiz bir örtü üzerine küçük parçalar halinde dökülür. Biraz kuruyunca parçalar daha küçültülür. En son olarak kevgirden geçirilip gölgede iyice kurutulur. Bez torbaya konup saklanır.
ÇORBANIN HAZIRLANISI
Tarhanayı bir su bardağı su ile ıslatıp 2 saat kadar bekletin. Pişireceğiniz zaman tuz, kırmızı biber, 3 su bardağı su veya tercihinize göre sarımsakları ekleyin. Kaynayıncaya kadar karıştırın. Kaynayınca altını kısıp naneyi ekleyip 5 dakika kadar pişirin. Kaselere koyduktan sonra servisini yaparak afiyetle yiyin. Üzerine biber ya da domates salçasından tavada yağ ile kavurduğunuz sosu da ilave edebilirsiniz. Ayrıca 'doğramalı tarhana' denilen diğer çeşidi ise tarhana çorba kıvamında hazırlandıktan sonra içine ekmek ya da pide doğranır. Üzerine sos gezdirildikten sonra servis edilir. Börülce ve çıtır çıtır kuru biber kızartması da tarhananın yanında iyi gider hani.
FAYDASI BOL LEZZET
Şeker hastaları için ideal bir seçimdir. Vücuttaki fazla tuzun atılmasına yardımcı olur, insülin seviyesinin dengelenmesini sağlar. Hastalıklardan korur. Yoğurt, sarımsak, maya, domates, çeşitli baharatlar gibi vitamin ve mineral açısından oldukça zengin olan malzemelerden hazırlandığı için oldukça besleyici bir çorbadır. Bu özelliği sayesinde özellikle kış döneminde içildiğinde soğuk algınlığı gibi birçok hastalığın yaşanma riskini en aza indirir. Kan pıhtılaşması ve kan pıhtılaşmasına bağlı olarak yaşanan damar tıkanıklıklarını ortadan kaldırır. Tarhananın yapımında kullanılan yoğurt ve çeşitli bitkiler, sindirimin kolay bir şekilde yapılmasına büyük ölçüde katkıda bulunur. Antioksidan özellikleri sayesinde vücudunuzdaki toksinlerin atılmasını sağlar. Metabolizma yavaşlığından şikâyet eden insanların düzenli olarak tarhana tüketmesi öneriler arasında yer alır. Yüksek tansiyon hastası iseniz düzenli olarak tarhana tüketin. Tansiyonunuzu dengeleyerek kalp hastalıklarını ve kötü kolesterol risklerini azaltmanıza yardımcı olur. Barındırdığı vitamin ve mineraller sayesinde özellikle gelişim çağındaki çocuklar için oldukça faydalıdır. Kemik gelişimine katkı sağlayarak daha sağlıklı bir iskelet yapısını hediye eder.

NADİR UYSAL