İzmir'in bağrına saplanmış hançer

BASMANE ÇUKURU / MURAT ŞAHİN
İzmir'de engellenen yatırımlar arasında en simge projelerden birisi hiç kuşkusuz ilk başlandığında sadece İzmir değil, Türkiye'nin prestij eserlerinden biri olarak ortaya konan Dünya Ticaret Merkezi. İzmir'in göbeğinde Basmane'de 12 yıldır yarım kalan proje, kentin bağrına saplanmış bir hançer olarak değerlendiriliyor. İzmir'de birçok engellenen proje gibi Dünya Ticaret Merkezi (DTM) de gündemden düşmüyor ancak tamamlanması için tüm çabalara rağmen Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Yüksel Çakmur ve arkadaşlarının açtığı davalar nedeniyle bir arpa boyu yol alınamıyor. Şu an biriken yağmur sularıyla bir göl ve pislik yuvası haline Basamane'deki DTM çukurunun hali artık İzmirliler tarafından neredeyse kanıksandı. Ancak, kente dışarından gelen ve hele İzmir'e yatırım yapmak isteyenlere bu çukurun 12 yıldır varlığını bu şekilde sürdürmesi bir türlü anlatılamıyor.
DTM'nin öyküsü Burhan Özfatura'nın İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu 1990'lı yılların ikinci yarısında başlıyor. O dönemde belediye garajı olarak hizmet veren bu arazi, Özfatura'nın da özendirmesi ile DTM kurulması için yapılan ihale sonucu Güçbirliği Holding tarafından en yüksek teklif verilerek satın alındı. Güçbirliği Holding, belediyeye de hizmet binası vermek şartıyla EGS Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı ile birlikte inşaat çalışmalarına başladı. Şirket, arazide ikiz kulelerden oluşan, içinde alışveriş ve iş merkezi, sinema ile otoparkın bulunduğu bir projeyi uygulayacaktı. 1998'de DTM'nin temeli atıldı.
İNŞAAT DURDURULDU
Ancak, İzmir Büyükşehir eski Belediye Başkanı Yüksel Çakmur ve meclis üyelerinden oluşan bir grup, İzmir İdare Mahkemesi'nde inşaatın durdurulması ve imar planı değişikliğinin iptali için dava açtı. Yargı kararıyla DTM inşaatı durduruldu. EGS Bank'a el konulmasıyla bankanın ortak olduğu Güçbirliği Holding'e ait DTM arazisinin yarısı da TMSF kanalıyla devletin eline geçti. DTM'ye o dönemde toplam 25-30 milyon dolarlık yatırım yapıldı.
KOCAOĞLU DA ÇÖZEMEDİ
Daha sonra Erdal İzgi'nin başkan olduğu Konak Belediyesi ve Ahmet Piriştina'nın Başkanı olduğu Büyükşehir Belediyesi yeni imar düzenlemesi yaptı. Güçbirliği Holding de projesini buna göre revize etti. Ancak, Çakmur ve arkadaşları yine itiraz etti ve yeniden dava açıldı. Halen Çakmur ile Büyükşehir Belediyesi'nin bu alanla ilgili en son yaptığı imar düzenlemesi konusunda Bayındırlık İl Müdürlüğü'nün açtığı davalar sonuçlanmış değil.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu da bir ara konunun çözümü için çalışma başlattı. Bu çalışma kapsamında belediye alanı itirazlarının önüne geçmek için belediyenin projeden alacağı pay yüzde 12'den yüzde 30'a çıkarıldı ve Büyükşehir Belediye sarayının da burada yapılacak komplekse taşınması planlandı. Ancak bu çalışmalar da sonuç vermedi. Sürekli dava açan Çakmur, her defasında bu arazinin Kültürpark'a dahil olduğu ve bu nedenle projenin uygulanamayacağı görüşünde.
TMSF'DEN SATIŞ KARARI
EGS Bank'a el konulmasının ardından projenin yarı ortağı haline gelen Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bir dönem bu araziyi satma kararı almıştı. TMSF araziyi muhammen bedeli 77 milyon TL olarak belirlemişti. TMSF'nin 20 Temmuz tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan duyurusunda ihalenin 11 Eylül 2007'de saat 11.00'de TMSF'de kapalı zarf ve açık artırma usullerinin birlikte uygulanması suretiyle gerçekleştirileceği ve kurum onayıyla sonuçlandırılacağı bildirilmişti. Ancak daha sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi ve proje ortaklarının itirazı sonucunda ihaleden vazgeçildi. Sonrasında da proje ortakları ile İzmir Büyükşehir Belediyesi anlaşarak belediye hizmet binası yapılabilmesi için belediyenin projeden alacağı pay yüzde 12'den yüzde 30'a çıkarıldı.

ÇAKMUR YİNE SAHNEDE
DTM projesinde daha önce opera binası olarak ayrılan bölümün yüzde 12'den yüzde 30'a çıkarılarak belediye hizmet binası haline dönüştürülmesi de sorunları çözemedi. Çakmur ve arkadaşları yeniden sahneye çıkarak yeni bir dava açtı. Çakmur yine buranın Kültürpark'a dahil bir arazi olduğu ve burada yapılaşmanın mümkün olmadığı iddiaları ile yeni bir dava açtı. Ayrıca Bayındırlık İl Müdürlüğü de dava açtı.
Belediye yeni bir plan hazırlığında
Son 12 yılda açılan davalar sonucu bir türlü yol alınamayan DTM projesinde Çakmur ve arkadaşları ile Bayındırlık İl Müdürlüğü'nün açtığı ve belediye aleyhine sonuçlanan davalar sürerken, İzmir Büyükşehir Belediyesi Alsancak Limanı ile Basmane Meydanı'nı içine alan yeni bir imar planı yaptı. Ancak bu imar planı da dava konusu oldu. Bu son davayı da yine Yüksel Çakmur ve arkadaşları ile Şehir Plancıları Odası açtı. İdari Mahkemesi aşaması biten dava, belediyenin eksiklikleri nedeniyle bilirkişi raporunun olumsuz olması dolayısıyla şu anda belediye aleyhine devam ediyor. Bu davanın Danıştay aşamaları var. Eğer bu dava belediye lehine biterse, bu plan doğrultusunda DTM inşaatı başlayabilecek. Ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin davanın aleyhine sonuçlanmasını dikkate alarak Basmane Alanı için yeni bir imar planı hazırlığı içinde olduğu ifade ediliyor.
Güçbirliği Holding şirketlerinden Güçyapı A.Ş. ile EGS Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş'nin 1997 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Basmane'de taban alanı 20.866 metrekare olan arsa için açtığı ihaleyi kazanması ile proje start aldı. Bu ihaleye göre söz konusu ortaklık, İzmir-Kahramanlar'da 37 bin metrekare alana sahip olan bin 250 araçlık bir otopark inşa etti. Dünya Ticaret Merkezi projesinde de bin 740 araç kapasiteli otopark yer alırken, alışveriş merkezi, ofisler ile İzmir Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası yer alıyor. Proje içinde ayrıca sinemalar-eğlence merkezi-teras kafeler, toplantı odaları ve restoranlar da bulunuyor. Tamamlandığında 5 bine yakın kişiye de istihdam sağlayacak olan Dünya Ticaret Merkezi için ilk etapta 30 milyon dolara yakın yatırım yapıldığı ifade edilirken, proje kent ekonomisine de önemli bir dinamizm getirecekti.