Bizans’ın 3 imparatorunun memleketi: Amorium

Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesine bağlı Hisarköy sınırları arasında yer alan Amorium Antik Kenti'ndeki kazı çalışmaları devam ediyor. 90 hektarlık bir alanı kapsayan antik kent hakkında konuşan kazı başkanı Prof. Dr. Zeliha Demirel Gökalp, Bizans döneminde Amorium'un İstanbul'dan sonra Anadolu'da ikinci büyük şehir olduğunu söyledi. Gökalp: "Bizans dönenimde Amorium eyalet başkenti ilan ediliyor. Buradan Bizans'ı yöneten 3 imparator çıkıyor" dedi. 7 uygarlığa ev sahipliği yapmış Amorium Antik Kenti'nde başlatılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkanlar her geçen gün tarihe ışık tutuyor. 90 hektarlık bir alanı kaplayan kent, Hitit, Frig, Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kesintisiz yerleşim yeri olarak kullanılmış.
İSTANBUL'DAN SONRA İKİNCİ
Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Zeliha Demirel Gökalp, Amorium'un Bizans döneminde eyalet başkenti olduğunu ve burada bir valinin bulunduğuna dikkat çekti. Prof. Gökalp: "Amorium Milattan önce 2000'li yıllarda yerleşim gören bir antik kent. Bilimsel olarak 19'ncu yüzyılın başında keşfediliyor. Buranın Amorium olduğu ortaya çıkıyor. Özellikle İslam kaynaklarından çok iyi bildiğimiz bir kent burası. Bizans döneminde başkent olan Konstantinopolis'ten sonra Anadolu'daki en önemli ikinci kent. Bizans'ın eyalet sisteminde burası eyaletin başkenti oluyor. Buranın başkent olması ile birlikte burada bir valinin yaşaması gerekiyor. Tabi böyle olunca kentin önemi artıyor. Bizans İmparatorluğu döneminde buradan 3 imparator çıkıyor. Yani Bizans'ı yöneten 3 imparator Amorium'dan geliyor."
KUTSAL TOPRAKLARIN YOLUNDA
Amorium Antik Kenti'nin jeopolitik açıdan da önemli bir noktada bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Gökalp, İslam kaynaklarında İstanbul'dan evvel Amorium'un alınması gerektiği yönünde bilgiler olduğundan söz etti. Prof. Dr. Gökalp: "Buranın önemi şu. Bizans'ta başkentten doğuya giden, Bizans için kutsal topraklara giden ana yollar üzerinde bulunan bir kent burası. Doğu'dan da batıya yani başkente giden bir yol. Dolayısıyla eski İslam kaynaklarında "Eğer İstanbul fethedilmek isteniyorsa Amorium alınması gerekiyor" bilgisine rastlıyoruz. Dolayısıyla burası Arap askerlerinin istilasına uğramış bir kent" dedi.
UZUN YILLAR SÜRER
Kentin tam anlamıyla gün yüzüne çıkarılmasının uzun yıllar sürebileceğine dikkat çeken Prof. Gökalp: "Burası 90 hektarlık bir alanı kapsayan bir antik kent. Kentin tam ortasında 20'nci yüzyılda oluşan bir köy var. Hisar Köyü. Nüfusu az bir köy. Evlerin, hayvan barınaklarının olduğu yerlerde kazı yapılamıyor. Özel mülke giriyor. Burası çok büyük bir kent. Buranın tam manasıyla gün yüzüne çıkması uzun yıllar alabilir. 50 yıl, 100 yıl gibi. Çünkü kazılar yaz dönemlerinde 2 aylık bir dilimde gerçekleşiyor. Bundan dolayı çok net bir süre veremiyorum" dedi.
İLK KAZI 1988'DE BAŞLAMIŞ
Antik kentte ilk kazı çalışmasının 30 yıl önce başladığını söyleyen Prof. Gökalp: "Tabii burada ilk çalışan biz değiliz. 2014 yılından sonra Bakanlar Kurulu kararıyla Amorium kazılarını ben yönetmeye başladım" diye konuştu.
KENTİN ANİMASYON HALİ TASARLANDI
Anadolu Üniversitesi tarafından Amorium Antik Kenti'nin animasyon filmi hazırlandı.
Uzun bir emek sonucu ortaya konulan film, kentin kurulduğu dönemdeki halini en net ortaya koyan eser olarak karşımıza çıkıyor.