İç Hastalıkları Uzmanı Dr. N. Vedat Erten kilo alamama sorununa ilişkin kritik açıklamalarda bulundu. Erten yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: "Vücut ağırlığının normalden düşük olması, çeşitli sağlık problemlerine yol açabilir. Kilo almakta zorlanan bireylerin genellikle "yetersiz beslenme" dışında da incelenmesi gereken çeşitli faktörleri bulunmaktadır. Sağlıklı bir şekilde kilo almak için öncelikle bu durumun altında yatan nedenlerin anlaşılması gerekir.
BİRÇOK FAKTÖR ETKİLİYOR
GENETİK FAKTÖRLER: Bazı bireyler genetik olarak hızlı bir metabolizmaya sahiptir. Bu bireylerde bazal metabolizma hızı (BMH) yüksektir; bu da dinlenme hâlindeyken bile daha fazla kalori yakılması anlamına gelir.
YÜKSEK METABOLİK HIZ: Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi), kilo alımını engelleyen en yaygın hormonal bozukluklardan biridir. Hipertiroidisi olan bireylerde enerji tüketimi artar ve kas yıkımı da görülebilir.
SİNDİRİM SİSTEMİ SORUNLARI: Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi sindirim sistemi hastalıkları, besin emiliminde azalmaya neden olarak kilo almayı engelleyebilir.
PSİKOLOJİK VE NÖROLOJİK ETKENLER: Yeme bozuklukları (anoreksiya, bulimia), depresyon, anksiyete bozuklukları ve bazı psikiyatrik ilaçlar iştahı azaltabilir. Ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan bireylerde de kilo alma güçlüğü görülebilir.
ARTAN ENERJİ GEREKSİNİMİ: Yoğun fiziksel aktiviteye sahip bireyler, harcadıkları enerjiyi telafi edemedikleri takdirde kilo almakta zorlanabilir. Bu durum özellikle atletler ve sporcular için geçerlidir.
SAĞLIKLI KİLO ALMAK
KALORİ DENGESİ: Kilo alabilmek için harcanan enerjiden daha fazla kalori alınması gerekir. Günlük kalori ihtiyacının %15-20 fazlası kadar bir enerji alımı önerilmektedir. Ancak bu artış, sağlıksız ve işlenmiş gıdalarla değil; dengeli makro ve mikro besinlerle sağlanmalıdır.
PROTEİN VE KAS KÜTLESİ ARTIŞI: Yeterli protein alımı, kas gelişimini destekler. Kas kütlesi artırıldığında hem sağlıklı kilo alımı sağlanır hem de metabolik denge korunur. Önerilen: 1.4-2.0 g/kg/gün protein alımı (özellikle direnç egzersizi yapan bireylerde).
ÖĞÜN SIKLIĞI VE ENERJİ YOĞUNLUĞU: Günde 3 ana öğüne ek olarak 2-3 ara öğün önerilir. Enerji yoğunluğu yüksek fakat besleyici gıdalar (avokado, fındık, zeytinyağı, tam yağlı süt, yumurta) tercih edilmelidir.
DİRENÇ ANTRENMANLARI: Ağırlık çalışmaları veya direnç egzersizleri, kas kütlesi kazanımını destekler. Aerobik egzersizler sınırlı tutulmalı veya besin desteğiyle dengelenmelidir.
TAKVİYELER VE TIBBİ DESTEK ÜRÜNLERİ: Protein tozları, omega-3, kreatin gibi takviyeler diyet desteği olarak düşünülebilir. Sindirim sorunları, hormonal bozukluklar veya emilim problemlerinden şüpheleniliyorsa mutlaka ilgili uzman hekim ve diyetisyen danışmanlığı şarttır.
KLİNİK YAKLAŞIM
Kilo alamama şikâyetiyle başvuran bireylerde ilgili hekimler tarafından aşağıdaki değerlendirme yapılmalıdır:
Laboratuvar testleri: TSH, FT3, FT4 (tiroid fonksiyonları), tam kan sayımı, ferritin, vitamin D, B12, karaciğer ve böbrek fonksiyonları
Sindirim Sistemi -Gastrointestinalincelemeler: Gaita tahlili, endoskopi, çölyak paneli
Psikiyatrik değerlendirme: Özellikle iştah kaybı, stres veya obsesif davranış öyküsü varsa
Gıda intolerans testleri
