Ayvalık sizi bekliyor

NİLGÜN KAYA
Görmeden önce yalnızca çağrışım ve hayallerle zihnimizde canlandırdığımız kentler, gidip gördükten sonra türlü anılarla belleğimize yerleşir. Yola çıkma hazırlığında o kenti hayal etmek ise, yolculuğun en keyifli kısımlarından biri olsa gerek. Bu yaz görmek istediğiniz yer Ayvalık'sa onun öyküsünü bütünleştirmek için bilinmesi gerekenleri bu yazıda bulacaksınız.
Ayvalık'a deniz yolu ile ulaşım ne yazık ki yok. Ahmet Yorulmaz'ın 'Ayvalık'ı gezerken' adlı kitabında Cumhuriyet kurulduktan sonra 1952 yılına kadar haftada iki kez İstanbul'dan kalkan vapurların Ayvalık'a ulaştığını okumuş ve günümüzde deniz yolculuğu yapılamadığına hayıflanmış olabilirsiniz. Deniz yolu ulaşımının sadece uluslar arası ticarete değil gündelik yaşama da sızması dileğiyle Ayvalık'a, Türkiye'nin önemli antik kentleri Efes-Bergama-Truva transit yolu üzerinde olması nedeniyle ulaşımın kolay olduğunu hatırlatalım. Balıkesir'in ilçesi Ayvalık, karayolu ile İzmir'e 155, Bursa'ya 277, Bandırma'ya 225 km, Çanakkale'ye 167, Ankara'ya 657, Bergama'ya 45, Efes'e 239 kilometre mesafede bulunuyor. İlçeye hemen hemen tüm büyük şehirlerden direkt otobüs seferleri bulunuyor. Havayolunu tercih edenler ise uçakla Balıkesir ya da İzmir'e gelip ilçeye karayolu ile ulaşabilir.
GELMEK KOLAY GİTMEK ZOR
Ayvalık'a ulaşmak kolay ama bir kez gördükten sonra ayrılmak zor. Çünkü sadece doğal güzellikleri, denizi, kumu, güneşi değil adı bile gizemli bir dünyaya sürüklüyor insanı. Bazı kaynaklarda adını yabani ayva'dan aldığı, kimilerince bir midye türü olan ve yörede bulunan (Kidonia) Ayvada'dan veya ilk yerleşenlerin Midilli'nin Kydona köyünden gelmesiyle bu adı edindiği söyleniyor. Araştırmacılar ismin nereden kaynaklandığına dair yanıt aramaya devam ediyor.
APOLLON'DAN BUGÜNE
Antikçağ'da Hekatonisa ismi verilen Ayvalık Adaları, kente geldiğinizde size Ali Bey (Cunda) ve Tavuk adası olarak ufak ufak yüzünü gösterecek.
Adaların Hekatonisa isminin babası, Nesos antik kentinin baş tanrısı olan ve Hekatos olarak da anılan Apollon. Apollon Adaları'nda Nesos dışında Chalkis, Pordoselene ve Kydonia adlı antik yerleşmeler olduğundan bahseden kaynaklar Chalkis, Pordoselene ve Nasos'tan çok söz etmelerine karşılık, Kydonia (bugünkü Ayvalık) hakkında fazla bilgi vermiyor. Bu dört antik kentten Chalkis ve Pordoselene yok olmuş, Kydonia ve Nesos ise Ayvalık ve Cunda (Alibey) olarak günümüze ulaşmış.
Bu devirlere ait olduğu düşünülen çanak çömlek parçalarına sıkça rastlayan Ayvalıklılar bölgede ciddi bir arkeolojik kazı yapılmasını bekliyor.

DENİZDEN GELEN LEZZETLER
Deniz kıyısını kendine mekan edinen Ayvalık mutafağının önemli bölümü deniz ürünlerindan oluşuyor.
'Papalina' sı da artık kendisi kadar ünlü olan Ayvalık'ta sahil kesiminde, Alibey Adası'nda yan yana dizili restoranlarda balık ve deniz ürünlerine daha önce hiç tatmadığınız şekilde rastlayacaksınız.
Dillere yerleşen 'Rakı, balık, Ayvalık' deyişini doğrulamak mümkün tabii ama Ayvalık'ın nefaseti ve inceliği ile bilinen zeytinyağı ile yapılmış yemeklerini es geçmeden. Türlü otların ve tencere ev yemeklerinin rahatlıkla bulanabileceği Ayvalık'ta, beğendiğiniz ot yemeklerini yapmak için gitmeden 'Perşembe Pazarı'na mutlaka uğrayın.
TOST VE ÇAY MOLASI
İlçede eşyalarınızı otele attıktan sonra sahil kesimindeki çay bahçelerinde bir Ayvalık tostu ile açlığınızı yatıştırdıktan sonra sahilde bir yürüyüş yapabilir- ki demli çayınızı veya kahvenizi de çay bahçelerinde yudumlayabilir- ya da ilçenin tarihi geçidi andıran ara sokaklarına sapabilirsiniz.
Ayvalık'ı tanımak için bu sadece bir başlangıç olur. Daha 'Perşembe Pazarı'ndan alışveriş yapılacak, Altınova, Küçükköy beldelerine gidilecek, Sarımsaklının eşsiz kumsalında güneşlenilip Ege'nin serin sularında yüzülecek, gemi turları ile Türkiye'nin en büyük Tabiat Parkı olan Ayvalık Adaları Tabiat Parkı gezilecek, su altının güzellikleri keşfedilecek. Gün batımında Şeytan Sofrası'na çıkılıp, akşam Cunda'da güzel bir yemek yenecek. Yani yapılacak çok şey olacak Ayvalık'a geldiğinizde.
TARİHİ EVLERDE KALABİLİRSİNİZ
İlkçağ'da Misya, Hititler, Frigler, Lidya, ortaçağda Roma İmparatorluğu, 14. yüzyıl'dan itibaren de Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine giren Ayvalık'ın en parlak döneminin 19. ve 20 yüzyıl olduğunu yazıyor kaynaklar. Bunu ilçeye gelince de gözlemlemek mümkün. Fabrikalar ve muazzam uzunlukta bacaları, tarihi evlerin birbirinden güzel işlemeleri o parlak dönem hakkında birer ipucu.
Gelmeden önce rezervasyon yaptırmadıysanız kalacak yer ayarlamak için Ayvalık Turizm Danışma Müdürlüğü'ne ulaşmanız, gereken bilgileri edinmenizi sağlayacak. Otellerin yanı sıra tarihi evlerde günlerinizi geçirme fırsatı verecek pansiyonların da ilçe merkezinde bulunduğunu hatırlatalım.
Adalara hergün gezi var
Deniz tutkunlarının gözdesi olan Ayvalık'ta adalara yapılan günü birlik turlar ilgi çekiyor. İlçenin güneyinde yer alan 12 adayı görme fırsatını kaçırmak istemeyen tatilciler, gemiler önünde uzun kuyruklar oluşturuyor. Kızıldeniz'e rakip çıktığından beri dalgıçların gözdesi olan ilçe suları, gezi düzenleyen teknelerde her gün yüzlerce kişiyi ağırlıyor. Turlar 11.00-18.30 saatleri arasında düzenleniyor. İlçe merkezinden tura başlayan yatlar, Tavuk, Hasır, Çıplak, Taş, Tavşan, Çiçek, Melina, Yellice,Yumurta, Maden, Küçük Maden ve Yalnız adaya uğruyor.
Lor tatlısını yemelisiniz
Ayvalık'ın marka değerleri olan tost, lor tatlısı ve leblebi tescillenmeyi bekliyor. Özel olarak hazırlanan ürünler yurt içi ve yurt dışı fuarlarında ilçeyi temsil ederken yöreye gelen yerli yabancı turistler, bu lezzetleri tatmadan Ayvalık'tan ayrılmıyor.
Ekşi mayadan ekmeği, yöreye has özel tulum peyniri, salam, sosis, mayonez, ketçap, turşu ve domates ile yapılan Ayvalık tostu, değişik illerde açılan şubeler ile gittikçe yaygınlaştı. Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen'in girişimleri ile 2004 yılında başlatılan tescil süreci devam ederken Ayvalık Tostu ülke çapındaki ününü artırıyor. Ayvalık yöresine has özellikler taşıyan lezzetlerden biri de lor tatlısı. Lor peynirinden yapılan tatlı, şerbetine rağmen hafif ve güzel tadıyla yerli, yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.