Hani fazla alçak gönüllü olanlar için kullanılan bir söz vardır. "Fazla mütevazi olma gerçek zannederler" diye. İşte o mütevazi insanlara çok iş düşüyor artık bugünün dünyasında. Yoksa iş işten geçecek ve saf dışı kalan liyakat sahipleri kabuklarına çekilirken cesaret ve torpil sahibi cahiller her köşe başını işgal edecekler...
Çevremize şöyle bir bakalım ya da televizyon ekranlarında bir tur atalım. "Bu adam ya da bu kadın bu sığlıkla nasıl buralara gelmiş" diyeceğimiz bir sürü insan çıkıyor karşımıza değil mi?
Ve bu milletin büyük çoğunluğu koyun gibi onları izliyor değil mi?
Gelin bu konuya nereden daldık önce onu bir açalım...
Geçen hafta bir televizyon programında konu olan Sabahattin Ali'nin "Kürk Mantolu Madonna" kitabı üzerine o programda konuşulanlar sosyal medyayı salladı...
Bana da yıllar önce okuduğum bir makaleyi anımsattı.
CEHALET GÜVENİ ARTIRIR
"Dunning-Kruger Sendromu" başlıklı bir makaleydi okuduğum.
Amerikalı iki psikiyatri uzmanı ortaya bir teori atmışlardı;
"Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine güvenini artırır." Bu konu üzerinde yaptıkları araştırmalar sonucunda Nobel kazanamadılar ama Harvard Üniversitesinin Ig Nobeli'ni aldılar... Ig Nobeli'nin ne olduğunu Vikipedia şöyle açıklıyor:
"Harvard Üniversitesi tarafından Nobel'in bir parodisi olarak en anlamsız, saçma anlaşılabilecek ve yeniden üretilmeyecek, üretilmemesi gereken bilimsel çalışmalara verilen ödüllerdir. Ig Nobel, değersiz anlamına gelen ignoble kelimesi oynanarak uydurulmuş bir kelimedir.
Ödüller her yıl Aralık ayında bilimsel mizah dergisi 'Annals of Improbable Research' tarafından Harvard Üniversitesi'nde düzenlenen törenle 'ilk anda insanları gülümsetecek ama sonra onları düşündürecek' on başarıya verilir.
Ig Nobel'leri herhangi bir para ödülü içermemekte ve hayal gücünü onurlandırmak için verilmekte, insanların dikkatini teknoloji, tıp ve bilime çekmek amacını gütmektedir. Kazanan bütün araştırmalar gerçek veriler içermekte ve prestijli bilim dergilerinde yayımlanmış olmaktadır."
DAHA HIZLI YÜKSELİRLER
İşte Dunning ve Kruger de bizim gibi yazının başında sığlıklarından söz ettiğim tiplere bakarak "Bu cahillik ve kendini bilmezlik nasıl fark edilmez" diye araştırmalarına başlamışlar...
"Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır." "Niteliksiz insanlar, ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark edemezler.
Bu tipler niteliklerini abartma eğilimindedirler. Onlar gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamaktan da acizdirler." Bu gözlemler onları şu sonuca götürmüş:
"İşinde çok iyi olduğuna yürekten inanan yetersiz kişi, kendini ve yaptıklarını övmekten, her işte öne çıkmaktan ve aslında yapamayacağı işlere talip olmaktan hiçbir rahatsızlık duymaz.
Aksine her şeyin hakkı olduğunu düşünür. Bu cehalet müthiş bir itici güç oluşturur ve eksiler kariyer açısından artıya dönüşür... Ve;
'Kifayetsiz muhterisler' her zaman her yerde daha hızlı yükselirler." Gözünüzün önünde kimbilir ne yüzler canlandı, aklınıza kimbilir kimler geldi? Ne yazık ki köşe başlarını ele geçiren cahillerin sayıları hızla artıyor.
Bertrand Russell boşuna söylememiş:
"Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken, aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır" diye...
Birileri birilerini itekliyor ve ham meyvalar önümüze sunuluyor. Çabuk yükselenlere kıymet veriliyor.
Halbuki hiçbir şey, toz ve tüy kadar çabuk yükselemez...