Çocukların da tıpkı yetişkinler gibi morali bozulabilir, gerginlikleri artabilir ve adeta çok kederleri var gibi muazzem bir ruhsal sıkıntı içine girebilirler. Ancak onlar yetişkinler gibi "Benim bir derdim, üzüntüm var" diyemezler. Çocuklar, sıkıntıları olduğunu, mutsuz olduklarını sahnede sergiledikleri davranışlarıyla gösterirler. Bazen sahnede sergiledikleri davranışlar diğer insanlara bir şımarıklık gibi gelse de asıl önemli olan ve bakmamız gereken yer "kulis" yani çocuğun iç dünyasında neler olup bittiğidir. Çocukların iç dünyasına girebilmenin ve onları anlayabilmenin en güzel yolu çocukların oynadıkları oyunları, oyunları oynayış şekillerini gözlemlemektir. Çocuklar hissettikleri olumlu ya da olumsuz duyguları oyunları üzerinden bize aktarırlar. Geçenlerde muayenehanede gördüğüm kaygı dolu bir çocuk oyun terapisi sırasında oyuncaklarla oynarken sürekli gözlerimin içine bakmıştı "Sanki her an ona kızacağımı, eleştireceğimi düşünür" gibiydi. Bu konuyu dile getirdiğimde "zaman zaman sanki insanlar ona kızacak, onu dışlayacakmış gibi hissettiğini" söyledi.
Özellikle arkadaş ilişkilerinde bu sıkıntısının arttığını ve üzüldüğünü anlattı. Peki bir çocuğun kaygı miktarı yükseldiyse ve sıkıntısı arttıysa neler yapılabilir?
Anne-baba olarak çocuğunuzun duygusunu anlamak için uğraşmanız gerekir. Çocuk ne hissediyor?
Anlaşıldığını hissediyor mu? Oyun yoluyla çocuğunuzun iç dünyasına konuk olmaya çalışmalısınız. Hiç kimse her alanda başarılı olamaz. Herkesin güçlü ve zayıf yönleri vardır. Kimi insan sporda iyidir kimi insan da sanatta. İnsanlar zayıf yönlerine odaklandıklarında kendilerine olan güvenleri zedelenir. Güçlü yönlerimize odaklanmalıyız ki kendimize olan güvenimiz artsın. Bir şeyi becerebileceğimize olan inancımız artsın. Çocukların da güçlü yönlerine odaklanmak gerekiyor. Okulda çocuğun güçlü yönlerinin neler olduğu ile ilgili rehberlik servisi veya sınıf öğretmeni ile gözlem yapılabilir. Çocuklar güçlü yönleri ortaya konduğunda mücadele etmeyi bırakmazlar.
- Çocuğu spora yönlendirmek ve yaptığı spor faaliyetini veya dansı okulda sergilemesine imkan tanımak çocuğun sosyal ortamda kendine olan güveninin artmasına neden olacaktır. Bir taraftan da spor çocuğun agresyonunun ortadan kalkmasına yardımcı olur.
- Çocuk ile sınıf öğretmeninin her hafta programlı bir şekilde görüşmesi ve o haftaki davranışları hakkında görüş alışverişinde bulunması çocuğun kendi gelişimi hakkında bilgi edinmesine yardımcı olacaktır. Hataları ile birlikte küçük de olsa başarılarının, hoş davranışlarının da farkedildiğini görmek özgüveni açısından yararlı olacak, gayretini arttıracaktır.
- Derslerde çocuk başarılı olduğunu göstermek için söz almak istediğinde parmak kaldırdığında özellikle ona başlarda söz vermek çocuğun benlik algısını yani kendine yönelik yaptığı değerlendirmeyi olumlu yönde etkileyecek ve kendine olan güveninin artmasını sağlayacaktır.
- Okulda ufak tefek sorumluluklar vermek örneğin; sınıf defterini her sabah çocuğun alması gibi çocuğun yine kendisini iyi hissetmesine yardımcı olacaktır.
- Anne-babanın çocuğa zaman ayırması, onunla oyun oynamaları, derslerine yardımcı olmaları da çocuğun ev içinde kendisini özel ve değerli hissetmesine yardımcı olacaktır.