1973 tarihli Michael Chrichton filmi Westworld, dönem bilim kurgularının tüm kalıplarına sadıktı.
İnsanlara haz dolu bir sanal dünya vaat eden vahşi batı konseptli bir eğlence parkı, teknoloji ve para işbirliğiyle hayata geçmiş, modern dünyanın boğuculuğundan sıkılmış macera düşkünü müşterilerini bekliyordu. Coğrafya, mimari, sosyal yaşam, insan aklının sınırlarını zorlayan bir taklit yeteneğiyle günümüze taşınmış, 19. yüzyıl Batı Amerikası, yeterince parası olanlar için yeniden hayata geçirilmişti. Devrim niteliğinde bu girişimin etik sınırlara dayandığı sıçrama ise şuydu. Macera, yalnız kasabaları, tozlu yolları, püriten kiliseleri, döneme ait araç gereci değil, gerçek insan deneyimlerini de içeriyordu. Yapay zekaya sahip robotlar ile düello yapmak, iç savaş senaryoları eşliğinde orduya katılmak, yahut barmenle dertleşmek mümkündü. Soğuk savaş ideolojisine uygun klişelerin en önemlisi, yaratıcılarına baş kaldıran yapay zekanın, karanlık tarafı tercih etmesiydi. Velhasıl 70'lerin ilk 'Batı Dünyası'nda, insan merkezli bir iyi kötü hattı kurulmuştu.
ROLLER DEĞİŞTİ
HBO başyapıtı 'Westworld' uyarlandığı filmin sözünü önce bu noktada büküyor. Doğaya, kendinden güçsüz konumdaki topluluklara, hayvanlara ve hatta uzaya yönelttiği bencil yok etme/ fetih devinimiyle yaşamı şiddete boğan insanoğlu, artık kendi aynasında dahi o denli masum değil. Bu yüzden filmden 35 yıl sonra hikaye;
'özgürlüğü arayan robotlar ile para/ güç hırsıyla gözü dönmüş finans kapital temsilcilerinin savaşı' güncellemesini gerekli görüyor. Müşterilerin her tür arzusunu tatmin ile yükümlü robotların, kendileri için yazılmış ve yok edilmeleriyle biten döngüler boyunca biriktirdikleri hatıra ve duyguları, süreç içinde bilinç düzeyine yükseliyor. Bu melez form, aslında insan hazları için bir köle olarak tasarlandığını fark ettiği andan itibaren başkaldırı kaçınılmaz hale geliyor.
Westworld, insan zihnini sürekli meşgul eden, yoran, hırpalayan ve izleme ediminin dışında yoğun emek talep eden bir dizi. Bu açıdan ilk sezon, 'Black Mirror'un 10 bölüm süren doyurucu bir versiyonu olarak da görülebilir. Jonathan Nolan/ Lisa Joy ikilisinin şahane senaryosu, yaklaşık iki yüzyıldır yoğun biçimde tartışılan tüm beşeri meselelerin bir parçası sayıyor kendini. Tarih, iktisat, sosyoloji ve psikoloji disiplinleri, soruları, cevapları ve açmazlarıyla içine nüfuz ettikleri hikayeyi bir TV dizisinden çok daha fazlası kılıyor.
SORULARLA BAŞ BAŞA
Anthony Hopkins, 'Westworld'ün ardındaki karanlık mühendis Robert Ford rolünde tek kişilik bir resital sunuyor. Ed Harris, 'siyahlı adam'da, beklenebileceği üzere şahane. Yazılım mühendisi Bernard'ı canlandıran Jeffrey Right ile şirket temsilcisi Charlotte rolündeki Tessa Thompson ise sürpriz ataklarla, etkileyici anlara imza atıyor. Müzikler ise ayrı bir yazı konusu olabilir.
'Back to Black'i, 19. yüzyıla ait piyano ezgileriyle dinlemek gerçekten güzel demekle yetinelim.
İlk sezonun ardından, akla çivi gibi çakılan birçok soru ile baş başa kalınıyor. Bu alternatif gerçekliğin hırslı ve dahi yaratıcısı John Ford'un; 'Kendinden farklı bulduğu her canlıyı düşman sayıp, yok etmiş bir türün barışçıl potansiyeline ne derece güvenililebilir' saptaması bunlardan yalnız biri. İkinci sezonu için 2018 yılını beklemek zorunda olduğumuz bilgisi dışında bu unutulmaz dizi için söylenebilecek tek bir olumsuz söz yok. Zalımsın Jonathan Nolan!
UNUTMAMALI
Westworld / Batı Dünyası (1973) Michael Chrichton Blade Runner / Bıçak Sırtı (1982) Ridley Scott Total Recall / Gerçeğe Çağrı (1990) Paul Verhoeven Matrix (1999) Andy and Lilly Wachowski A.I./ Yapay Zeka (2001) Steven Spielberg Surrogates / Suretler (2009) Jonathan Mostow