20. yüzyıl dünya düzeninde inşa edilen, yeni dünya düzeninde de (21. yüzyıl) ekonomi ile enerji arasında çok güçlü bir bağ vardır.
Enerji kaynaklarına hâkim (petrol ve doğal gaz) ve sahip olan ülkeler hem ekonomik olarak bağımsız hale geliyor hem de siyasi olarak güçlü manevra alanına sahip oluyor. Bu nedenle, enerji kaynaklarına sahip olma, yeni enerji kaynaklarının yurt içi ve yurt dışında keşfi, ekonomiler için bir başarı hikayesine konu olmaktadır. 100 yıl önce emperyalist İngiltere-Fransa tarafından Ortadoğu'daki kadim topraklarımız Sykes-Picot sinsi planlarıyla cetvellerle çizilmiş, özellikle Musul ve Kerkük, İngilizler tarafından Türkiye'den koparılmıştı.
Yani, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bir filiz gibi doğan Türkiye Cumhuriyeti enerjiden uzaklaştırılmıştı. Aradan yüzyıl geçtikten sonra, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Türkiye, bölgesel güç-küresel aktör olarak Avrasya'da oyun kurucu konuma geldi.
SOMALİ'DEN HAZAR'A
Güçlü Türkiye, son yıllarda içte ve dışta keşfedilen petrol- doğal gaz kaynaklarıyla, enerjide dışarıya bağımlılığı devamlı düşürerek ekonomik olarak da bağımsız hale geliyor.
Türkiyemiz bugün, Doğu Akdeniz'de doğal gaz arayan, Karadeniz'de doğal gaz bularak üretime başlayan, Gabar bölgesinde ve Sakarya Gaz Sahası'nda aktif, Diyarbakır'da yeni petrol rezervleri (kaya petrolü) bulan pozisyona geldi. Enerjide bağımsızlığın tahkimi yolunda müthiş hamlelere de devam ediyor. Önceki günlerde, Cumhurbaşkanımız Erdoğan'a, enerji bağımsızlığında müthiş 2 gelişme hakkında bilgi verilmişti.
Son 2 enerji hamlesi şöyle:
Türkiye, Hazar Denizi'ndeki Şafak-Asiman Doğalgaz Sahası'na ortak olacak. Diyarbakır, Batman, Şırnak ve Trakya olmak üzere dört bölgede kaya gazı-petrolü aranıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TPAO'nun, Hazar Denizi'nin Azerbaycan'a ait kısımlarında bulunan Şafak- Asiman Doğalgaz Sahası'na yüzde 30 payla ortak olacağını açıkladı. Türkiye (TPAO) Şafak-Asiman Doğalgaz Sahası'na ortak girerken, diğer ortaklarımız Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve British Petroleum (BP) olacak.
Türkiye-Azerbaycan enerji işbirliği stratejik konuma geldi. İki kardeş ülke, özellikle Hazar Denizi'ndeki çalışmaları artırarak başka sahalarda da beraberlik içinde olacak. Bakan Bayraktar, Türkiye ve Azerbaycan'ın enerji projelerinin Avrupa'nın arz güvenliğine katkı sunduğunu dile getirerek, "Avrupa'ya ilave ve farklı kaynaklardan gazın gitmesiyle alakalı projelerde de önümüzdeki dönemde inşallah yeni gelişmeler olacak." ifadelerini kullandı.
NAHÇIVAN MÜJDESİ
Türkmenistan 19,5 trilyon metreküplük gaz rezervini Türkiye'ye ve Avrupa'ya taşımaya başladı. Azerbaycan'la Nahçıvan'a günlük 2 milyon metreküp gaz akışı başladı. TANAP kapasitesi 2027'de 32 milyar metreküpe çıkacak. Türkiye ile Azerbaycan ortaklaşa Nahçıvan'da yenilenebilir enerjinin üretilmesi ve onun Türkiye'ye getirilmesi ve Türkiye üzerinden de Avrupa'ya gitmesiyle alakalı projeler yürütülüyor. Türkiye, enerji açığı ihtiyacını karşılama noktasında yurt dışında faaliyetlerini hızlandırdı. Türkiye, Azerbaycan'da, Irak'ta ve Rusya'da aktiviteleri sürdürürken Oruç Reis gemimizle Somali'de derin denizde sismik faaliyetler gerçekleşiyor.
2026'da ilk sondaja başlanacak. Somali kara topraklarında da faaliyetlere geçildi.
Somali ile 2024'te imzalanan anlaşma, Hint Okyanusu'nda 30 milyar varillik üç deniz blokunu kapsıyor. Afrika-Nijer'de petrol, 3 altın sahası ve uranyum için anlaşmaları yapıldı. Mısır'la LNG ticareti ve Doğu Akdeniz'de ortak üretim çalışmaları devam ediyor. Cezayir'den 2025'te 6 milyar metreküp LNG ithal edilecek. Libya'da 2022 MEB anlaşmasıyla Trablus kıyılarında üç saha için ruhsat alınmıştı; 2025'te de sondaj planlanıyor. Angola ile başlayan iş birliği sonucu 2025'te günlük 50 bin varil üretim hedefliyor.
Türkiye, Pakistan'da aktivitelerine başladı. Pakistan'da arama ve üretim faaliyetleri için protokol imzalanmıştı. Pakistan'da üç yerli firmayla 40'ı aşkın ruhsatla yine ortak bir şekilde arama ve üretim faaliyetlerine başlandı.
DOĞU AKDENİZ
2026 yılı müthiş gelişmeler olacak. Çok önemli hamlelerle gözler Doğu Akdeniz'e çevrilecek.
Ayrı bir yazı konusu... 4 BÖLGEDE KAYA GAZI-PETROLÜ...
TPAO, ABD'li Continental Resources ve TransAtlantic Petroleum ile imzaladığı anlaşmayla, kaya petrolü ve gazına yönelik çok büyük bir adım attı. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) tahminlerine göre, Şırnak, Mardin ve Adıyaman'ı kapsayan bu bölgede 6 milyar varil kaya petrolü ve 566 milyar metreküp kaya gazı bulunmaktadır. 2026 yılında, Şırnak'ta kaya gazı ve petrolü için hidrolik çatlatma ve yatay sondajla günlük 100 bin varil ek üretim hedeflenmekte. Trakya Havzası'nda ise Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'yi kapsayan bölgede 566 milyon ila 1.275 milyar metreküp gaz rezervi tahmin ediliyor. TransAtlantic'in mevcut sahalarında günlük bin 500 varil petrol ve 2 milyon fit küp gaz üretilirken, yeni anlaşmayla 2025'te 10 yeni kuyu açılacak ve 2027'de üretim 20 milyon fit küpe ulaşacak. VE AKKUYU NÜKLEER SANTRAL'DE 1. ÜNİTE ÜRETİME GEÇİYOR... Nükleer enerji, Türkiye'nin sıfır emisyonlu ve kesintisiz enerji arayışında stratejik bir unsur. Akkuyu Nükleer Santrali, Rusya iş birliğiyle 4 bin 800 MW kapasite sunacak; ilk reaktörün Aralık 2025'te devreye girerek yıllık 35 milyar kWh elektrikle ihtiyacın yüzde 10'unu karşılayacak ve 30 bin kişilik istihdam yaratacak. İkinci nükleer santral için Sinop'ta 4.560 MW'lık bir proje üzerinde Kore, Japonya ile görüşmeler sürüyor. Trakya'da üçüncü bir nükleer santral için fizibilite çalışmaları 2025'te tamamlanacak.
Türkiye, nükleer kapasitesini 2050'ye kadar üç katına çıkarmayı hedefliyor. Maden stratejisi, hidrokarbonun ötesinde Türkiye'nin enerji vizyonunu tamamlıyor. Somali, Sudan, Nijerya gibi 20 Afrika ülkesiyle lityum, kobalt, uranyum ve nadir toprak elementleri için anlaşmalar yapıldı.
SONUÇ
TÜRKİYE'DE, 2030-2040 yılları arasında nükleer ve hidrojen öne çıkacak, elektrik üretiminin yüzde 80'i sıfır emisyonlu olacak. Türkiye, 2040-2053 arasında enerjide tam bağımsızlıkla, küresel enerji ticaretinde lider bir konuma yerleşecek.
Türkiye'nin, 2053'te enerjide bağımsız ve küresel bir lider olma yolu açık olsun.
