CAHİT SÖNMEZ

Küresel ekonominin lokomotifleri ABD ve AB'nin toparlanmaları geciktikçe umutlu bekleyiş yerini kaygılara bırakıyor. Amerika ve Avrupa'ya Japonya ve Euro Bölgesi'nde olmadığı için İngiltere'yi de eklediğimizde bu gelişmiş ülkelerin uyguladıkları bonkör politikaların kendilerine hayrı olmadığını ama gelişmekte olan ülkelere fazlaca hayırlarının dokunduğunu söyleyebiliriz.
IMF geçen hafta "Dünya Ekonomik Görünüm" raporunu yayımladı. Tespitleri biraz karamsar IMF'nin. Rapordaki genel tespit, "küresel ekonominin toparlanma sürecinin yavaşladığı" yönünde. Şu ekleme de yapılıyor: "Sağlıklı günlere kavuşmamız için daha önümüzde çok yol var."
Gelişmiş ekonomilerin büyüme beklentileri de aşağı doğru revize edildi. Daha önce ABD ekonomisinin yüzde 2.8 büyüyeceğini bekleyen IMF, bu beklentisini yüzde 2.5'e düşürdü. Japonya ekonomisinin 2011 yılında yüzde 0.7 küçüleceğini öngörüyor IMF, yaşadıkları büyük felaketi gerekçe göstererek. IMF, Euro Bölgesi için ise "Hata yapmışız yüzde 1.6 değil, yüzde 2 büyüyebilirler" diyor. Çünkü Almanya ve Fransa beklentilerin üzerinde performans gösterdiler. Özellikle Almanya bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.1 gibi yüksek büyüme hızını yakaladı. Gelişmekte olan ülkelerde dahil edildiğinde küresel ekonominin büyüme hızı bu yıl için yüzde 4.3 seviyesinde tahmin ediliyor.

LİKİDİTE FED'DEN
FED, Avrupa Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası likiditeyi verdikçe, para faiz oranları görece yüksek olan gelişmekte olan ekonomilere aktı. Deyim yerinde ise ihya olan gelişmekte olan ülkeler küresel kriz sonrası hızla büyüdüler. Çin, Hindistan ve Brezilya gibi üretim yapan ülkeler doğal olarak listenin başında yer alıyorlar. Ekonomiyi soğutmaya yönelik önlemlere rağmen, Çin 2011 ilk çeyreğinde de yüzde 8.7 gibi yüksek büyüme rakamına ulaştı. 2011'de yıllık büyüme oranı yüzde 9 civarında olacak Çin'in.
Gelişmiş ülkelerin enjekte ettiği likidite ile küresel ekonomi yol aldı krizden bu yana. Dolayısıyla, itici güç azalırsa küresel ekonominin de hızı kesilecek. Bu yüzden gözler ABD ekonomi yönetiminde. Daha doğrusu FED'de. Geçen hafta FED'in toplantısından beklediğimiz gibi üçüncü parasal genişleme programı çıkmadı. Ama Başkan Bernanke 2.4 trilyon dolara ulaşan bilanço büyüklüğünün korunacağı sözünü verdi. FED sahip olduğu tahvillerden vadesi dolanların yerine yeni tahviller alıp, parayı piyasada bırakılacak.

GÜÇ VERİLECEK
Özetle, küresel likiditeyi sağlayan FED "Artık yeter, bununla idare edin" diyor. Dolayısıyla, anestezi etkisi azalacak. Küresel ekonomiler, tabii piyasalar da, bir kez daha gerçeklerle yüzleşecekler. Reel ekonomi cephesinde, bol kredilerle aşırı tüketim yaptırılmış, şu anda bankalara borçları olan hane halkı var. Aynı zamanda, Yunanistan, İspanya, Portekiz ve İspanya gibi aşırı tüketim yapmış ve borçlarını çevirmede zorlanan kamu kesimi var. Piyasalar cephesinde ise aşırı şişmiş hisse senetleri, tahvil ve bonolar, kıymetli madenler ve emtialar akıbetlerini bekliyorlar. Reel kesim ile mali kesim arasında yer alan mali kurumları da unutmayalım bu arada. Bankaların her geçen gün finansal kırılganlığın arttığı bir konjonktürde nasıl bir performans gösterecekleriyle ilgili şüpheler de var.
Merkez bankaları başkanları geçen hafta finansal istikrarın bozulması durumunda bazı bankaların ayakta kalmalarını sağlayacak önlemlerin altına imza attılar. Domino etkisi güçlü olacak bu durumu engellemek için büyük ölçekli bankaların sermayelerini artırmaları önlemlerin başında geliyor.
Geldiğimiz noktada çok panik yapmamızı gerektirecek ekonomik koşullar oluşmadı. Sadece, küresel kriz öncesinde bıraktığımız yerden devam edemeyeceğimizi anlamamız gerekiyor.