Ağustos ayında da ihracattaki aşağı yönlü hareket devam etti. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre geçen ay gerçekleşen ihracat 10 milyar doları biraz aşabildi. Böylece, yılbaşından bu yana 8 ayda 95 milyar dolar civarında toplam ihracata ulaştık ki bu da geçen yılın eş dönemine göre yüzde 8,9 oranında azalma anlamına geliyor.
İhracattaki gerilemenin ardındaki nedenlere kısaca değinelim. Bu bağlamda KOBİ'lerin ihracata yapacakları katkıların artırılması için çözüm önerilerini irdeleyelim...
Malum küresel büyüme hızı düştükçe ihracat pastası da küçülüyor. Geçen yıl yüzde 1,6 azalmıştı tüm ülkelerin yaptığı ihracat toplamı. Bu yılki beklenti ise düşüşün daha da derinleşip yüzde 10,3 civarında bir düşüşün daha gerçekleşmesi yönünde... Bu gelişmeden en fazla nasibini alan ülkelerin başında Çin geliyor. Zaten bu yüzden büyüme hızı düşmedi mi? Bu yüzden seri devalüasyonlar yapmak zorunda kalmadı mı?
HAKSIZ REKABET
İhracattaki azalmanın diğer bir nedeni de doların değer kazanması... Geçen ay kilogram bazında hem tarım hem de sanayi malları ihracatını yüzde 11 artırmamıza rağmen kur gelişmeleri sonrası değer anlamında ihracatımız aşağı gelmiş. Kurların bir olumsuz etkisini de şöyle açıklayalım: Doların değerlenmesi ile ithalat fiyatları artıyor, ihracatçılar daha pahalı üretim girdileri kullanmak zorunda kalıyorlar. Böylece rekabet güçlerini ister istemez kaybediyorlar. Aynı şekilde, küresel büyümenin frenlemesi sonucu emtia fiyatlarının düşmesi de bu emtialara sahip ülkelere haksız rekabet sağlamış oldu.
Yılın kalan aylarında ihracat açısından avantaj ve dezavantajlar var. İran ve AB ekonomilerinin toparlanması avantaj cephesinde yer alan unsurlar... Çin'in yuanı devalüe etmesi ile birkaç adım öne çıkması bizimde iyi olduğumuz hatta geçen ay ilk sırada bulunan tekstil ve hazır giyimde zorlayacak.
Peki, ihracatı artırmak için ne yapmalıyız?
Katma değeri fazla olan ve yüksek teknolojili ürünlere ağırlık vermeliyiz, işgücü birim maliyetleri indirmeliyiz, teşvik uygulamalıyız, Eximbank kanalıyla ucuz kredi vermeliyiz gibi alışa geldiğimiz faktörleri bir kenara bırakalım, KOBİ'lerin etkinliğini artırabilir miyiz ona bakalım...
KÜMELENME YAKLAŞIMI
KOBİ'lerin sorunu şu: Tek başlarına her açıdan uluslararası platformda küçük kalıyorlar ve ne yazık ki buna rağmen bir araya gelip güç birliği yapamıyorlar.
Ekonomi Bakanlığı ihracata yönelik ortak eylem ve faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla "proje ve kümelenme yaklaşımını" geliştirdi. KOBİ ölçekli ihracatçıların yanı sıra "işbirliği kuruluşları" da sistemin bir sacayağını oluşturuyor. KOBİ'lerin kümelenmesi şu ana başlıklar altında toplanıyor; ortak ihtiyaçların analizi, ortak eğitim ve danışmanlık ve ortak pazarlama... Yani tanıtımların yapılması, markalaşması ve eşleştirilmelerin yapılması gibi KOBİ'lere katkı yapılıyor. Bu süreçte proje bazında 400 bin dolara kadar teşvik veriliyor. Ayrıca ortak pazar araştırmaları ve pazar ziyaretleri gibi aktiviteler içinde 150 bin dolar tahsis ediliyor. Yeri gelmişken bir not düşelim; KOBİ teşvik belgeleri ile KOSGEB'den temin edilen yardım ve hibeler tabii ki ayrı ve hırda olan uygulamalar...